Јавните финансии се стабилни и ликвидни. Буџетот се реализира согласно планот и редовно се сервисираат обврските. Дефицитот во 2024 е понзок од проектираниот, а исто така и нивото на јавен долг на крајот на 2024 е пониско од проектираното. Процесот на исплата на Еврообврзницата од 2018 година е успешно заокружен, а се работи и на низа реформи поврзани со ЕУ агендата.

Ова го истакна министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска на средба со новинарите на која заедно со директорите на Управата за јавни приходи, Елена Петрова, Царинската управа, Бобан Николовски, Управата за финансиска полиција, Слободан Ивановски, Управата за финансиско разузнавање, Кујтим Ибиши, Бирото за јавни набавки, Маре Богева и Управата за имотно-правни работи, Зоран Крстаноски, на која ги претставија реализираните активности и активности на кои се работи.

Министерката потенцира дека постигнатите резултати произлегуваат од посветената работа на сите овие институции.

„Во 2024 година беа прибрани приходи во Буџетот за 10,3 % повеќе во споредба со претходната година и реализација на изворните приходи на Буџетот од даноци и акцизи од 100,19%. Раст кој не се темели на раст на цените, бидејќи инфлацијата се стабилизира, туку на ангажманот на овие институции за да се приберат приходите согласно законските прописи. За резултатите би била скромна ако кажам дека не сум задоволна, но секогаш треба да се стремиме кон подобро и тоа е нашиот фокус во оваа година и во наредниот период. Ќе се фокусираме на сериозна борба со сивата економија, изворот на приходи кој треба државата да го наплати“, рече министерката и при тоа порача до сите дека законите треба да се почитуваат и дека институциите имаат механизми кои можат да ги употребат во секое време за надзор над примената на законските прописи.

Таа информираше дека 2024 година е завршена со дефицит понизок од проектираниот, како и дека јавниот долг е понизок од проектираното ниво, додека проекцијата за раст на економијата треба да биде надмината. Посочи на успешно реализираниот процес на отплата на Еврообврзницата од 2018 година, за реформите што се спроведени во МФ поврзани со ЕУ агендата, како и за активности што се преземаат за да се забрза динамиката на искористување на средства кои се обезебедени за реализација на одредени проекти.

Директорката на Управата за јавни приходи наведе дека Во 2024 година УЈП постигна раст на наплатени даноци и социјални придонеси за 33,195 милиони денари, што е пораст од 15% во споредба со 2023 година.

„Оваа позитивна разлика особено беше генерирана во втората половина од годината (58% од вкупната разлика), што укажува на зголемена даночна дисциплина. Подобрата наплата на приходите се должи и на подобра координација и контрола на интерните процеси во УЈП. Во 2024 година наплатени се даночни приходи преку јавна продажба на движни предмети и недвижности на должниците, вклучувајќи: шест патнички возила, шест товарни возила еден моторцикл, една машина, четири стана, една викендица, три ниви и едно земјиште. Исто така, УЈП донесе 525 решенија за задолжување на основачи и управители како даночни гаранти за неплатен долг на фирми-должници. Заостанатите долгови на фирмите се намалија преку остварената наплата од даночните гаранти од 147 милиони денари, истакна директорката и додаде дека до ноември 2024 година извршени се 3352 даночни контроли, од кои 40% покажале неправилности. Исто така, како што соопшти, наплатени се 968,3 милиони денари даночни приходи врз основа на инспекциските наоди, што е пораст од 47% во споредба со 2023 година.

Директорот на Царинската управа Бобан Николовски истакна дека во втората половина од 2024 година Царинската управа наплати над една милијарда евра приходи. Притоа, додаде, приходите од царина бележат раст од 13,8%, од акциза за 8,9%, а од данок на моторни возила за 20%. Бројот на случаи на заплени при откриени сторени прекршочни и кривични дела е зголемен за повеќе од 100% во однос на истиот период 2023 година. До ОЈО во цела 2024 година поднесени се вкупно 89 кривични пријави, при што само во втората половина од годината се поднесени 69 кривични пријави за 37 правни и 101 физичко лице. Поднесени се и 766 прекршочни пријави, рече директорот на Царинска управа, Бобан Николовски.

Директоророт на Управата за финансиска полиција, Слободан Ивановски соопшти дека во текот на 2024 година до надлежните јавни обвинителства се поднесени вкупно 34 пријави за оштетување на буџетот, дека до Управата се пристинати повеќе од 100 пријави од граѓани и институции и отворени се неколку предмети по сопствена иницијатива, а се постапува и по повеќе наредби од Обвинителствата. Исто така соопшти дека до Управата за финансиска полиција се доставени две иницијативи од страна на обвинителствата за постапување по новиот Закон за конфискација на имот во граѓанска постапка.

Директорот на Управата за финансиско разузнавање Кујтим Ибиши ги сподели активностите кои се реализирани од страна на Управата или се координирани од нејзина страна. Тој потенцира дека е подготвен Извештај за Национална пороценка на ризици од перење пари и финансирање тероризам, донесена е Проценка на ризикот од перење пари и финансирање на тероризам за правните лица, усвоен е Закон за изменување и дополнување на Законот за спречување перење пари и финансирање терориам со што е направено целосно усогласување со ЕУ регулативата. Исто така сподели дека е подготвена ажурирана листа на индикатори за препознавање на сомнителни трансакции од страна на казината и стратешки анализа на извештаи кои се доставуаат од нотарите.

Директорката на Бирото за јавни набавки Маре Богева-Мицовска укажа на неколку преземени активност и најави неколку новини со цел поголема ефикасност на системот на јавни набавки.

При тоа посочи дека од 2025 година се намалува процентот на користење на електронските аукции во постапките за јавни набавки до 40%, се прават промени во делот на административната проверка, а во натамошниот период ќе се работи на проект за автоматизирање на тендерска документација и финансиска понуда во стандардизиран формат.

Директорот Крстаноски соопшти дека за период од 4 месеци, а како резултат на новиот пристап во работата на Управата, решени се над 3500 предмети за приватизација, процес, кој, како што рече, во јули 2024 година бил речиси целосно во застој. Исто така, информираше дека во одделенијата на Управата во Битола, Прилеп, Тетово, Кичево, Гостивар и Охрид е постапено по околу 3500 предлози за експропријација, поврзани со изградбата на автопатите на коридорите 8 и 10д и автопатот Кичево-Охрид.

Парите од унгарскиот заем наменети за компаниите не може да се користат за рефинансирање. Министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска вели дека тоа е јасно пропишано во договорите потпишани со Развојната банка која денеска ги потпишала и рамковните договори со комерцијалните банки.

Државата ќе добие информација од кои сектори се финансирани проекти, но ризикот ќе биде кај банките кои сами ќе одлучат кои проекти ќе ги финансираат.

– Државата може да добие само информација која компанија од која индустрија добила со цел да направиме анализа од кои сектори во иднина може да очекуваме дека ќе дадат позитивни резултати на целокупната економија.Ризикот е кај банките, тие одлучуваат на кого ќе дадат кредит и дали тие компании имаат издржани планови, државата не презема ризик. Во тој дел државата не може, ниту има право да се меша, изјави денеска Димитриеска-Кочоска.

Во вторникот на владина седница беа одобрени 250-те милиони евра наменети за компаниите. Парите ќе се земаат од комерцијалните банки со рок на отплата до 15 години од потпишувањето на договорот и грејс период од три години. Каматната стапка е 1,95 проценти, без дополнителни надоместоци. Максималниот износ за кој може да се аплицира е до 10 милиони евра, а во целиот проект вклучени се сите 13 банки.

Средствата наменети за компаниите се дел од унгарската кредитна линија што Владата ја зема од Унгарија за што договорот беше потпишан на 8 октомври во Будимпешта.

Морам да кажам дека состојбата која што била затекната во 2017-та година во јули, била состојба која што околу 73 компании биле во процес или веќе донесена одлука за инвестирање кај нас. Што се случи, зошто не инвестирале, кој е проблемот, тоа е друга тема на која што на друго место и други институции треба да се позанимаваат. Но, факт е дека најголем дел од тие компании кои не инвестирале тука, инвестирале да речеме на север“, вели претседателот на Владата Христијан Мицкоски, одговарајќи на пратеничко прашање на денешната собраниска седница во однос на директните странски инвестиции.

„Одлучивме сите оние кои што се заинтересирани и кои што се во процес да ги повикаме да ги сослушаме и да видиме дали можеме да најдеме заеднички јазик и како можеме да ги донесеме кај нас да инвестираат. Она кое што е важно е дека милијардата ја поминавме во ноември, милијарда и 40 милиони евра, за декември чекаме, во февруари од прилика ќе се знае каква ќе биде состојбата со инвестициите оваа година. Но, она кое што е многу значајно е што од мај до ноември имаме 120 милиони евра месечно инвестиции“, изјави премиерот Мицкоски.

Мицкоски посочи дека очекува во февруари Македонија да биде земја со најголем број на странски инвестиции по глава на жител во Европа.

„Ние со оваа милијарда која што очекувам да биде конечно во февруари, ќе бидеме земја со најголем број на странски инвестиции по глава на жител во Европа. Нешто што одамна не сме биле, се сеќавате бевме на дното. И ова ни е многу важно, затоа што во пресметката на БДП во услови на криза во автомобилската индустрија и намалено индустриско производство, во услови на намалена побарувачка на суровини од нашите рудници, странските инвестиции, туризмот, услугите и земјоделието се тие кои што треба да го покријат тој недостаток, односно таа разлика која што ќе се случува во БДП.

Оваа година во февруари фрламе нов камен темелник, во април започнуваме производство на инвестиција која што е постоечка. Таа постоечка инвестиција ќе објави според она кое што ние го очекуваме уште една инвестиција.

И сето тоа е она кое што го работевме изминатиот период, порача Мицкоски и додаде дека инвестицијата на „Алказар Енерџи“ очекува крајот на јуни месец да стави камен темелник на ветерниот парк, во вредност од половина милијарда долари.

Странските инвестиции остануваат наш фокус. Странските инвестиции се наш приоритет, исто како и домашните инвестиции“, дециден е Мицкоски.