Европската комисија подготвува посебни правила за продажбата на производи на платформи како Tema и брендот Shein. Дополнително најавена е заедничка истрага за сомнителни прекршувања на правилата за заштита на потрошувачите.

Европската комисија објави дека онлајн продавницата Temu и модниот бренд Shein ќе бидат одговорни за продажба на небезбедни и опасни производи на нивните платформи. Оваа одлука е дел од поширокото сузбивање на големиот прилив на евтин увоз од е-трговија во Европската унија.

Комисијата, исто така, најави заедничка истрага на националните власти за заштита на потрошувачите во ЕУ поради сомневањата дека Шејн ги прекршува правилата за заштита на потрошувачите.

Мерките на ЕУ следат по сличен потег на САД, кои оваа недела ги укинаа даночните олеснувања што ги користеа трговците на мало како Тему и ШеЈн за испраќање пакети со мала вредност без царина.

Огромен прилив на евтини пакети од Кина

Европската комисија изрази загриженост за 4,6 милијарди пратки со ниска вредност (под 22 евра) увезени во ЕУ минатата година, што е двојно повеќе од бројот во 2023 година. Околу 91 отсто од овие пратки доаѓаат од Кина, а се проценува дека дневно влегуваат околу 12 милиони пакети.

„Под одредени услови, онлајн продавниците може да бидат одговорни за продажба на неусогласени или опасни производи. Иако се ослободени од одговорност за незаконското однесување на продавачите, тие мора да исполнат одредени услови“, наведува Комисијата во своите упатства.

Покрај безбедносните ризици за потрошувачите, Комисијата предупреди дека огромниот прилив на евтини производи ја нарушува пазарната рамнотежа, создавајќи нелојална конкуренција за трговците од ЕУ кои ги почитуваат правилата. Исто така, голем број на пратки негативно се одразува на животната средина и климата.

ЕУ планира да воведе надоместок за обработка на пратките за е-трговија за покривање на трошоците за контрола на увозот. Комисијата веќе предложи укинување на царинското ослободување за пратки под 150 евра и бара од земјите-членки да го спроведат ова правило што е можно поскоро.

Со новиот механизам наречен „проверка на безбедноста на производите“, земјите од ЕУ за прв пат ќе можат електронски да ја проверуваат безбедноста на производите пред да бидат испорачани.

Реакциите на ШеЈн и Тему

ШеЈн рече дека ќе соработува со Комисијата и властите за заштита на потрошувачите:

„Ние ја споделуваме целта европските потрошувачи да купуваат безбедно и ќе работиме на решавање на какви било проблеми“, рече портпаролот на компанијата.

Тему, кој е под истрага на ЕУ според Законот за дигитални услуги (DSA) од октомври минатата година, веднаш не ги коментираше последните одлуки. Комисијата соопшти дека го анализира својот одговор на загриженоста од регулаторите и организациите за заштита на потрошувачите.

„Аптив“, ирско – американската компанија за израбоитка на авто делови го затвора погонот во ТИРЗ Бунарџик кај Скопје и се сели во Полска и Португалија. Британскиот гигант „Џонсон Мети“, најголемиот извозник од Македонија, го намалува бројот на вработени. Според експертите ова се случува како последица на кризата на автомобилската индустрија во светот.

„Аптив“ во Македонија работи од 2016 година и нима 500 вработени. Од компанијата за ТВ „Телма“ вчера изјавија дека „поради оптимизирање на производствените капацитети, согласно случувањата на глобалниот пазар, производство од Бунарџик го селат во нивните погони во Полска и Португалија, а во Македонија се затвора. Имаме  план за поддршка на вработените во текот на целата транзиција, која ќе биде во согласност со локалните закони и прописи“.

Од „Џонсон Мети“ велат дека ќе го намалат бројот на работни позиции поради глобалните случувања на автомобилскиот пазар.

На 5 февруари 2025 година, Македонската берза беше сведок на значајни флуктуации во цените на акциите, пад на индексот МБИ10, како и умерена трговска активност. Вкупниот промет на сите пазарни сегменти изнесува 54.017.904 денари, со доминација на банкарскиот и индустрискиот сектор.

Движење на индексот МБИ10 и трговскиот волумен

Индексот МБИ10, кој ги следи најликвидните компании на берзата, забележа пад од -2,73%, или 285,31 поени, што го одразува негативниот пазарен сентимент за денот.

Вкупниот волумен на тргување изнесува 10.162,34 акции, при што најголема активност е забележана кај:

• Комерцијална банка Скопје – 727 акции, промет 20.377.660 денари.
• НЛБ Банка АД Скопје – 18 акции, промет 993.920 денари.
• Макстил Скопје – 1.770 акции, промет 252.340 денари.
• Македонски Телеком Скопје – 115 акции, промет 47.250 денари.
• ТТК Банка АД Скопје – 51 акција, промет 103.890 денари.

Компании со најголем пад на цените

Најголем пад во вредноста на акциите го забележаа следните компании:

1. Комерцијална банка Скопје – -5,04%, завршна цена 28.480 денари.
2. НЛБ Банка АД Скопје – -2,90%, завршна цена 55.200 денари.
3. Македонски Телеком Скопје – -2,40%, завршна цена 409 денари.
4. Стопанска банка Скопје – -2,45%, завршна цена 2.550 денари.
5. Макпетрол Скопје – -1,12%, завршна цена 99.000 денари.

Компании со најголем раст на цените

Од друга страна, неколку компании покажаа позитивен тренд:

1. Елмар Штип – +28,21%, завршна цена 50 денари.
2. Македонијатурист Скопје – +0,03%, завршна цена 10.603 денари.
3. ВВ Тиквеш АД Кавадарци – +0,02%, завршна цена 6.600 денари.
4. Р. Македонија – денационализација – +0,22%, завршна цена 90,20 денари.
5. Реплек Скопје и Тетекс Тетово – без промена во цената.

Заклучок

Денот донесе значителен пад на МБИ10, предизвикан од намалувањето на цените на неколку водечки компании. И покрај ова, Елмар Штип забележа најголем раст, додека банкарските акции беа најтргувани. Инвеститорите остануваат претпазливи, а следните денови ќе бидат клучни за стабилизација на пазарот.

Следете ги нашите извештаи за подетални анализи и движења на Македонската берза!