Скоро секој шести пензионер во ЕУ е во ризик од сиромаштија, а стапката на сиромаштија кај пензионерите расте.
Пензиите во Европската унија сочинуваат приближно три петтини од приходот од работа во доцните фази од кариерата. Но, во многу европски земји тој процент паѓа под 50 отсто, што им отежнува на пензионерите да одржат пристоен животен стандард. Во многу земји на ЕУ, приходот од пензија е значително помал од приходот остварен пред пензионирањето. Токму затоа на многу постари луѓе им е тешко да го одржат животниот стандард по завршувањето на работниот век, пишува Euronews.
Речиси секој шести пензионер во ЕУ е во ризик од сиромаштија, а стапката на сиромаштија кај пензионерите се зголеми од 12 проценти во 2013 година на 15,5 проценти во 2023 година.
Значи, како се споредуваат пензиите со приходот пред пензионирање во различни делови на Европа? Во кои земји пензионерите добиваат најголем, а во кои најмал дел од приходите од подоцнежните работни години?
Стапка на замена на пензиите: клучен показател за адекватноста на пензискиот систем
Соодносот на збирна замена на Еуростат ја мери ефективноста на пензиските системи за да им се овозможи на постарите луѓе да го одржат својот животен стандард по пензионирањето. Овој индикатор го споредува просечниот износ на пензија на лицата на возраст од 65 до 74 години со просечниот приход од работа на лицата на возраст од 50 до 59 години, без да се земат предвид другите социјални бенефиции. Ова помага во разбирањето на соодветноста на пензиите.
Во 2023 година, просечната стапка на замена во ЕУ беше 58 проценти. Тоа значи дека тој што заработувал по 100 евра месечно на возраст од 50 до 59 години, би добил 58 евра пензија на возраст од 65 до 74 години. Во ЕУ оваа стапка се движеше од 35 отсто во Хрватска до 78 отсто во Грција.
На врвот на листата, покрај Грција, се Шпанија (77 отсто) и Италија (75 отсто), додека Португалија исто така е над просекот на ЕУ со сооднос од 61 отсто. На дното на листата, заедно со Хрватска, се Литванија (36 отсто) и Ирска (39 отсто), со што се трите земји со најниски стапки на замена под 40 отсто во ЕУ.
Помеѓу четирите најголеми економии на ЕУ, Германија имаше најнизок сооднос на пензиите и приходите подоцна во животот (49 проценти), додека Франција (59 проценти) беше малку над просекот на ЕУ.
Од друга страна, Шпанија и Италија беа меѓу трите земји со највисок сооднос на пензиите во однос на претходните приходи (над 75 проценти). Земјите од Јужна Европа имаат највисок приход од пензија во однос на приходите од доцниот работен век, додека источноевропските и балтичките земји се на дното.
Во 11 земји-членки на ЕУ, пензиите сочинуваа помалку од половина од просечниот приход во доцните работни години. Тука спаѓаат Германија (49 проценти), Белгија (48 проценти) и Данска (47 проценти).
Земјите кандидати за членство во ЕУ – Србија (46 проценти), Црна Гора (38 проценти) и Албанија (37 проценти) – исто така имаат пониски стапки на замена, што ги доближува до источноевропските земји.
Во која земја пензиите се највисоки?
Има значителни разлики во пензиите меѓу европските земји.
Во 2021 година, просечниот бруто износ на старосна пензија по корисник се движеше од 226 евра месечно во Бугарија до 2.575 евра во Луксембург, додека просекот на ЕУ беше 1.294 евра.
Номинално највисоки пензии имаат западноевропските и северноевропските земји, а значително помали износи имаат земјите од Источна и Југоисточна Европа.
Кога пензиите се приспособуваат на паритетот на куповната моќ (ППП), опсегот се движи од 437 евра во Бугарија до 1.681 евра во Луксембург, но основниот тренд останува непроменет – Западна и Северна Европа имаат највисоки пензии, додека источните и балканските региони имаат пониски вредности. Интересно е тоа што Швајцарија значително опаѓа на рангирањето кога ќе се земе предвид ППС, додека Романија и Турција значително ја подобруваат својата позиција во споредба со номиналните пензии, пишува Euronews.
Бројот на милијардери во Германија забележа значителен раст, поттикнат од семејни наследства и профитабилни инвестиции во модерни технологии, покажува најновиот извештај на швајцарската банка UBS.
Според пресметките на банката, богатството на најбогатите порасна на околу 13,6 трилиони евра, што е зголемување од 13% во споредба со 2024 година. UBS ги зема предвид готовината, хартиите од вредност, акциите, недвижностите и другите материјални средства.
Во моментов, банката брои 2.919 милијардери ширум светот, во споредба со 2.682 минатата година. Од нив, 2.545 се мажи, а 374 жени, додека 91 лице стана милијардер благодарение на наследството.
Германија ја зазема првата позиција во Европа со 156 милијардери, што е раст од една третина во споредба со претходната година. Вкупното богатство на германските милијардери достигна околу 635 милијарди евра, што е зголемување од 134 милијарди евра. Четвртина од нив го остварија богатството самостојно.
Успехот на германските супербогати е поддржан од развиени индустриски сектори како фармацевтика, инженерство и стоки за широка потрошувачка, како и од долготрајната традиција на наследување. Само оваа година, 15 членови на две фармацевтски семејства примиле големи наследства.
Иако Германија е лидер во Европа, САД и понатаму имаат најмногу милијардери – 924 со вкупно богатство од околу 6,3 трилиони евра. Кина е на второ место со 470 милијардери и богатство од 1,65 трилиони евра.
UBS прогнозира дека бројот на милијардери ќе продолжи да расте во наредните децении, со префрлање на околу 6,3 трилиони евра богатство до 2040 година, од кои најмалку 5,4 трилиони ќе бидат наследени од семејствата.
Федерика Могерини се повлече од ректорската функција
Поранешната висока претставничка на Европската унија за надворешна политика и безбедност, Федерика Могерини, поднесе оставка од функцијата ректор на Колеџот на Европа, соопштувајќи ја својата одлука по состанокот на Извршниот одбор на институцијата.
Во својата изјава, Могерини нагласи дека нејзиниот потег е направен „во согласност со највисоките стандарди на строгост и праведност со кои отсекогаш ги извршував моите должности“, инсистирајќи на интегритетот на нејзината одлука.
Оваа објава доаѓа во чувствителен момент, само еден ден откако високиот функционер на ЕУ, Стефано Санино, најави пензионирање на крајот на декември. Санино, кој во моментов е директор на Генералниот директорат на Европската комисија за Блискиот Исток, Северна Африка и Заливот, исто така е спомнат како осомничен во контекст кој не е прецизиран во соопштението.
Засега не се дадени дополнителни детали околу причините за оставката на Могерини или за поврзаноста со пензионирањето на Санино, што остава простор за шпекулации во бриселските кругови.
Унгарија најавува тужба против ЕУ поради ограничувањата за рускиот гас, додека Словачка го ревидира својот став
Владата на Унгарија официјално објави дека ќе ја оспори одлуката на Европската Унија (ЕУ) за постепено укинување на увозот на руска енергија до 2027 година пред Европскиот суд на правдата (ЕСП). Будимпешта овој потег на Брисел го нарекува „бриселски диктат“ кој сериозно ја загрозува националната енергетска безбедност.
Унгарскиот министер за надворешни работи, Петер Сијарто, на брифинг истакна дека одлуката за одвојување од руската нафта и гас е „невозможна“ за Унгарија да ја прифати и спроведе.
„Прифаќањето и спроведувањето на оваа одлука од Брисел е невозможно за Унгарија“, изјави Сијарто.
Според министерот, ембаргото го прекршува основачкиот документ на ЕУ и претставува казнена мерка маскирана како трговска политика. Сијарто најави дека Унгарија формално ќе го упати прашањето до највисокиот суд на ЕУ веднаш откако одлуката ќе биде финализирана во Брисел, предупредувајќи дека спроведувањето би го загрозило снабдувањето со енергија и би предизвикало стрмни зголемувања на цените.
Унгарија не е единствената членка со резерви. Словачка, која исто така е во голема мера зависна од рускиот увоз, сè уште анализира дали да се приклучи на правниот предизвик.
Словачкиот премиер Роберт Фицо нареди итна ревизија од страна на министрите за економија, надворешни работи и правда, за да се утврди дали Европската комисија ги исполнила претходно ветените гаранции.
Оспорената одлука на ЕУ, усвоена со квалификувано мнозинство (механизам што го заобиколи правото на вето на Унгарија и Словачка), предвидува забрана на увозот на руски гас од цевковод и течен природен гас (LNG) до крајот на 2027 година, со постепено укинување кое започнува од април 2026 година за LNG и јуни 2026 година за гас од цевковод.
Додека Брисел инсистира дека ембаргото е неопходен чекор за прекинување на енергетската зависност од Москва, поддржувачите го истакнуваат значајниот напредок во диверзификацијата на енергијата.
Сепак, за Будимпешта и Братислава, времето и содржината на забраната носат сериозни ризици. Унгарија, која поголемиот дел од фосилните горива ги добива преку цевководите „Дружба“ и „Јужен тек“, тврди дека не постои реална алтернативна понуда што би ја заштитила нејзината енергетска стабилност.
Министерот Сијарто потврди дека правните подготовки се веќе во тек и дека Будимпешта се консултирала со Братислава за координирање на заедничкиот предизвик.
Засега, Словачка останува неодлучна, наведувајќи дека одлуката за судска постапка зависи од проценката дали ветувањата на Европската комисија за заштита од недостиг на енергија и ценовни скокови се целосно исполнети.