Connect with us

Економија

4iG ги зајакнува врските со водечките американски вселенски и технолошки фирми во Вашингтон

 Претседателот на Групацијата 4iG, Гелерт Јасаи, одржа состанок со директори од SpaceX и со водечки американски компании за вселенска и енергетска технологија, сигнализирајќи голем чекор кон подлабока трансатлантска соработка во иновациите, одбраната и истражувањето на вселената.

Јасаи оствари средба со Тим Хјуз, виш потпретседател за глобален бизнис и владини прашања во SpaceX, а на состанокот присуствуваа и амбасадорот Шаболч Такач и тимот на 4iG Space and Defense Technologies.

Одделна средба на високо ниво Јасаи оствари со КамГафаријан, основач и претседател на Axiom Space, X-energy, Intuitive Machines и IBX, а тема на разговорот беше американско-унгарската соработка за технологиите на следната генерација. 

Axiom Space е лидер во развојот на комерцијални вселенски станици, додека Intuitive Machines е клучен играч во истражувањето на Месечината и вселената. Преку овие средби се проширува улогата на Унгарија во глобалната вселенска индустрија.

„Овие дискусии ја потврдуваат посветеноста на 4iG за поместување на технолошките граници и зајакнување на позицијата на Унгарија во меѓународниот сектор за вселенски и одбранбен простор“, изјави Јасаи. 

„Преку партнерства со глобалните лидери како SpaceX и Axiom Space, го забрзуваме напредокот на Унгарија во сателитските комуникации, истражувањето на вселената и енергетската технологија“, додаде тој.

На состаноците било договорено да се унапреди сателитската програма HUSAT на 4iG, прва приватно финансирана сателитска иницијатива во Централна и Источна Европа, со потенцијални партнерства за лансирање на SpaceX. Меѓу останатото, нагласена била и потребата од зајакнување на соработката меѓу Унгарија и САД во делот на технолошките врски во вселената и одбранбените иновации. 

Овие средби се продолжение на декемвриските состаноци кога новоизбраниот претседател Доналд Трамп беше домаќин на унгарскиот премиер Виктор Орбан во неговиот имот Мар-а-Лаго, а меѓу присутните беа министерот за надворешни работи и трговија Петер Сијарто, претседателот на Групацијата 4iG, Гелерт Јасаи и Илон Маск, советник на Трамп, основач и извршен директор на Tесла и SpaceX, како и Мајк Волц, актуелен советник за национална безбедноство САД. 

4iG ќе продолжи со техничките дискусии и стратешкото планирање со своите партнери од САД во наредните месеци, а најавите за конкретни проекти и договори се очекуваат во 2025 година.

Advertisement

Економија

Кратово, Кочани и пет други града со 100% неправилности во УЈП контролите: Каде е најцрно на фискалната мапа на Македонија?

Управата за јавни приходи ги објави резултатите од 266 теренски контроли спроведени во периодот од 1 до 30 ноември 2025 година, насочени кон угостителски објекти, трговци, такси-компании, производствени капацитети, казина и други субјекти. Од вкупниот број контроли, кај 104 субјекти се утврдени неправилности, што претставува сериозен сигнал за ниско ниво на фискална дисциплина во повеќе градови низ државата.

Најновите податоци откриваат драматични разлики по региони: дел од градовите покажуваат исклучително висока дисциплина, додека други буквално „паѓаат“ на секоја контрола. Пресметката на процентуалната успешност – односно соодносот меѓу бројот на контроли и откриените неправилности – покажува дека во неколку општини ситуацијата е алармантна.

Градови со најлоша фискална дисциплина – 100% неправилности

Во седум македонски градови секоја извршена контрола завршила со констатирана неправилност. Тоа се:

Кратово (100%) – 1 контрола, 1 неправилност
Кочани (100%) – 6 контроли, 6 неправилности
Свети Николе (100%) – 1 контрола, 1 неправилност
Дојран (100%) – 1 контрола, 1 неправилност
Делчево (100%) – 3 контроли, 3 неправилности
Берово (100%) – 4 контроли, 4 неправилности

Овие податоци покажуваат дека во повеќе региони системските пропусти се хронични, а непочитувањето на законските обврски е речиси правило, а не исклучок.

Градови со висок ризик – над 70% неправилности

Штип – 81.8%
Гевгелија – 71.4%
Радовиш – 71.4%
Неготино – 66.7%
Струмица – 57.1%

Овие средини не се во категоријата најлоши, но процентите укажуваат дека фискалната недисциплина е распространета и потребни се засилени контроли и поостри мерки.

Средна зона – меѓу 30% и 50% неправилности

Овде се наоѓаат градови со мешана слика, каде дел од субјектите ги почитуваат правилата, но сè уште постои значителен број прекршувања:

Куманово – 46.2%
Гостивар – 41.7%
Кичево – 40%
Охрид – 38.5%
Тетово – 35.3%
Ресен – 33.3%

Овие проценти сугерираат дека дисциплината е далеку од задоволителна, но позитивната страна е што постои значајна група субјекти кои работат според законот.

Градови со ниско ниво на неправилности

Битола – 25%
Прилеп – 20%
Велес – 15.4%
Кавадарци – 15.4%
Скопје – 14.9%

Иако и овие градови имаат утврдени прекршоци, процентите се значително пониски во споредба со останатиот дел од државата, што укажува на подобро усогласување со фискалните правила.

Градови со најдобри резултати – 0% неправилности

Два града се издвојуваат како целосно позитивни примери:
Дебар – 7 контроли / 0 неправилности
Росоман – 3 контроли / 0 неправилности

Овие резултати покажуваат дека фискалната дисциплина може да биде целосно почитувана кога има добра едукација, контрола и соработка меѓу бизнисите и институциите.

Што следува?

УЈП најавува засилени контроли во регионите со највисок процент на неправилности. Санкциите за прекршоците во ноември вклучуваат над 100 глоби за неиздавање фискални сметки, непоседување на фискална опрема, ненаведување дневни извештаи и други сериозни прекршувања.

Фактот што повеќе градови бележат 100% неправилности јасно покажува дека недисциплината е системски проблем, а не поединечен случај.

Continue Reading

Економија

Што се случува во Србија? – Граѓаните масовно купуваат евра, менувачниците не можат да стигнат

Во некои делови на Србија се забележува недостиг од готови евра, а граѓаните масовно ги менуваат своите динари во странска валута, јавуваат локалните медиуми.

Според официјалниот курс на Народната банка на Србија (НБС), едно евро вреди 117,75 динари, но на терен цената е значително повисока. Во Бујановац, на пример, едно евро се продава за 120 динари, а менувачниците предупредуваат дека поради големата побарувачка оваа бројка наскоро може да биде надмината.

Ситуацијата се засилила поради продлабочувањето на кризата со НИС и стравувањата дека НБС може да се соочи со санкции од САД. Граѓаните масовно ги празнат своите штедни сметки и ги менуваат динарите во евра, додаваат менувачите.

НБС, сепак, потврдува дека недостигот на евра во одредени менувачници не значи дека има проблем со понудата на странска валута. Во банките и во Народната банка има доволно готовина, а каналите за снабдување функционираат непречено. Како што објаснуваат, менувачниците често ги снабдуваат едни со други и, во услови на зголемена побарувачка, ја зголемуваат цената на еврата за клиентите.

Во понеделник едно евро се купуваше за 119,5 динари, што е значително повисоко од официјалниот курс на НБС.

Continue Reading

Економија

МБИ10 во пад од 0,15%, без активности на обврзничкиот пазар

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

На трговската сесија од 9 декември 2025 година, индексот МБИ10 бележи пад од 0,15%, спуштајќи се на 10.239,85 поени, при вкупен промет од 14,14 милиони денари. Тргувањето беше умерено, со најголем обем на активности кај Комерцијална банка, Алкалоид и Макпетрол, кои остануваат најликвидни хартии на официјалниот пазар. Индексот ОМБ остана непроменет на 128,73 поени, без реализирани трансакции со обврзници .

Најтргувани хартии од вредност

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 6.188.910 денари

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – 3.053.560 денари

● Макпетрол АД Скопје (MPT) – 2.760.000 денари

Топ добитници

● Алкалоид АД Скопје (ALK) +0,21%

Топ губитници

● Гранит АД Скопје (GRN) –0,51%

● Стопанска банка АД Скопје (STB) –1,99%

● Раде Кончар АД Скопје (RDK) –17,46%

Обврзнички пазар

Во текот на денешната сесија не беа реализирани трансакции со државни или корпоративни обврзници. Индексот ОМБ остана стабилен на 128,73 поени, без промени. Тргувањето на Македонската берза на 9 декември 2025 година се одвиваше со вкупен промет од 14,14 милиони денари и пад на индексот МБИ10 за 0,15%. Најликвидни беа Комерцијална банка, Алкалоид и Макпетрол, со доминантен удел во дневниот промет. Најголем раст забележа Алкалоид, додека Комерцијална банка и Гранит беа меѓу губитниците на денот. Обврзничкиот пазар остана без активности, со непроменет индекс ОМБ.

Continue Reading
Advertisement

Advertisement

Advertisement
Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Трендинг