Економија

Македонската берза блеска: Минатата година рекорден раст, банкарска доминација и ветувачка иднина!

Во 2024 година, Македонската берза постигна импресивни резултати, забележувајќи 65% раст на индексот МБИ10, што ја позиционира како една од најбрзо растечките берзи во регионот Адрија и меѓу најуспешните во светот. Овој раст е резултат на неколку клучни фактори, вклучувајќи ја стабилната макроекономска состојба, намалувањето на инфлацијата и каматните стапки, како и позитивните трендови на глобалните пазари. Дополнително, инвеститорите сè повеќе го насочуваат својот капитал кон компании што нудат високи дивиденди и сигурност, што е особено изразено во банкарскиот сектор.

Банкарскиот сектор – главен двигател на растот

Најголем двигател на успехот на Македонската берза во 2024 година е банкарскиот сектор, кој оствари рекордни профити. Комерцијална банка ја предводи листата со раст на добивката од 37.7%, додека Стопанска банка – Скопјеи НЛБ Банка исто така бележат значителен раст. Банкарските акции се најпривлечни за инвеститорите поради стабилноста, профитабилноста и одличните дивиденди што ги исплаќаат.

Освен банкарскиот сектор, Макпетрол е еден од најголемите добитници оваа година, со раст на добивката од 35.3%. Компаниите Алкалоид и Македонски Телеком, кои важат за стабилни и долгорочни инвестициски опции, бележат раст од 6.8% и 7.7%, соодветно.

Приходи: Кои компании бележат најголем раст?

Покрај растот на добивката, повеќе компании бележат и значителен пораст на приходите. Реплек е лидер во овој сегмент, со раст на приходите од 22.7%, што укажува на зголемена побарувачка за фармацевтски производи. Македонијатурист, кој работи во секторот туризам и угостителство, забележа раст од 18.9%, што е знак за закрепнување на туристичкиот сектор. Комерцијална банка, исто така, бележи висок раст на приходите од 16.3%, потврдувајќи ја доминацијата на банкарскиот сектор.

Од друга страна, Гранит, една од водечките градежни компании, бележи најголем пад на приходите од -31.2%, што може да се должи на намалената реализација на инфраструктурни проекти. Реплек, и покрај растот на приходите, забележува пад на добивката од -20.1%, што укажува на зголемени трошоци или промена во структурата на работењето.

Што значат овие резултати за иднината на Македонската берза?

Овие резултати покажуваат дека македонските компании стануваат сè поконкурентни, како на домашниот, така и на регионалниот пазар. Високиот раст на индексот МБИ10 е јасен показател дека Македонската берза станува сè поатрактивна за инвеститорите. Ова е добра вест и за малите инвеститори, кои преку вложување во акции со стабилни дивиденди можат да остварат значителни приноси.

Аналитичарите очекуваат дека позитивниот тренд може да продолжи и во 2025 година, особено ако инфлацијата остане под контрола и доколку се задржат ниските каматни стапки. Дополнително, ако државата продолжи да поттикнува нови инвестиции и инфраструктурни проекти, некои сектори како градежништвото би можеле да забележат закрепнување.

Се поставува прашањето: кои компании ќе бидат следните големи добитници на берзата? Дали банкарскиот сектор ќе продолжи да доминира, или ќе видиме експанзија на други индустрии? Македонската берза останува во фокусот, а инвеститорите внимателно ќе ги следат идните движења.

Економија

Вкупен неделен промет над 68 милиони денари, без позначајни активности на обврзничкиот пазар

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

Во периодот од 15 до 19 декември 2025 година, на Македонската берза беа реализирани 328 трансакции со вкупна вредност од 68,18 милиони денари и 15.278 тргувани хартии од вредност . Индексот МБИ10 неделата ја заврши со пад од 0,41%, на ниво од 10.091,11 поени, додека индексот ОМБ остана стабилен на 129,44 поени, без позначајни промени.

Најтргувани хартии од вредност

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 30.446.550 денари

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – 14.924.156 денари

● Макпетрол АД Скопје (MPT) – 5.861.013 денари

Блок-зделки

Во текот на неделата беа реализирани четири големи блок-зделки, во вкупна вредност од 245,47 милиони денари, меѓу кои:

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 65,41 милиони денари

● Гранит АД Скопје (GRN) – 2,12 милиони денари

● Македонијатурист АД Скопје (MTUR) – 115,23 милиони денари

Топ добитници

● Реплек АД Скопје (RPK) +0,93%

● Макстил АД Скопје (MST) +2,34%

● ВВ Тиквеш АД Кавадарци (VVK) +0,03%

Топ губитници

● Гранит АД Скопје (GRN) –2,82%

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) –1,15%

● Алкалоид АД Скопје (ALK) –0,52%

Обврзнички пазар

Во текот на неделата беа реализирани три трансакции со државни обврзници од сериите „Денационализација 16“, „Денационализација 19“ и „Денационализација 23“, со вкупна вредност од 97.841 денар. Индексот ОМБ остана непроменет, со стабилни цени на обврзниците во опсег од 90 до 93,7 евра по обврзница.

Неделата од 15 до 19 декември 2025 година се карактеризираше со значителен обем на промет, главно поттикнат од големите блок-зделки со акциите на Комерцијална банка, Македонијатурист и Карпош. Индексот МБИ10 бележи пад од 0,41%, под влијание на корекциите кај Гранит и Комерцијална банка, додека Реплек и Макстил беа меѓу ретките добитници.

Обврзничкиот пазар остана со ограничена активност и стабилни приноси, одржувајќи ја генералната пазарна стабилност во последната целосна недела пред празничниот период.

Економија

Најбарани професии во ЕУ – продажба, маркетинг и производство

Според податоците на Евростат за минатата година, најголема незадоволена побарувачка за работна сила во Европската унија имало во професиите поврзани со продажба, маркетинг и производство. Ова укажува на можни тешкотии за работодавачите при регрутирање на персонал во овие сектори.

Според експерименталната статистика, составена делумно преку податоци од онлајн огласи за работа, највисоки стапки на слободни работни места биле забележани кај работници во производство и помошни канцелариски работници, со стапка од 7,3% секое. Следуваат други работници во продажба со 6,1% и уметнички, културни и кулинарски соработници со 6%.

Дополнително, околу 5,8% од непополнетите позиции се однесувале на работници во транспорт и магацини, 5,7% на менаџери за малопродажба и големопродажба, 5,4% на агенти за бизнис и услуги, 5,2% на оператори на постројки и машини и 5% на инженерски професионалци, со исклучок на електротехничките профили.

Евростат истакнува дека иако здравствените работници и наставниците, како и други занимања во јавниот сектор, исто така може да се соочат со тешкотии при регрутирање, тие поретко се рекламираат онлајн, па затоа во податоците се рангирани пониско. Од друга страна, ИТ професиите може да бидат претставени со поголема застапеност во онлајн огласите за работа.

Економија

Хрватска ги менува правилата за странски работници – еве колку дозволи има за Македонците

Хрватска воведува нови услови за вработување на странски државјани со цел подобра контрола, намалување на нелојалната конкуренција и спречување на нелегалните практики. Измените на Законот за странци воведуваат построги здравствени критериуми и барање за познавање на хрватскиот јазик, информира ХРТ.

Граѓанин на трета земја, како Македонија, за прва дозвола за привремен престој ќе мора да приложи потврда за здравствена состојба и статус на вакцинација, кои не смеат да бидат постари од 90 дена. Исто така, познавањето на хрватскиот јазик се смета за основа за интеграција на странските работници, а државниот секретар Иван Видиш посочи дека и покрај кофинансираното учење јазици од Европскиот социјален фонд, интересот кај работниците е слаб.

Хрватска годинава издаде над 11.000 работни дозволи за граѓани од Македонија. Премиерот Андреј Пленковиќ истакна дека во последните две години се создадени 100.000 нови работни места, а бројот на невработени паднал на 81.000, што го покажува ефектот од активната политика за вработување.

Министерот за труд Марин Пилетиќ додаде дека во земјата моментално има околу 140.000 странски работници, а измените на законот ќе го намалат бројот на нови дозволи, додека ќе се зголеми значењето на оние кои веќе се наоѓаат во Хрватска.

Претседателот на GSV, Иван Мишетиќ, посочи дека во наредните пет години ќе бидат потребни над 100.000 работници од странство поради планираниот раст и пензионирањата, бидејќи домашниот пазар не може да го задоволи овој раст.