Скопје, 03 април 2025 година – Македонската берза го заврши денешното тргување со вкупен промет од 38.730.476 денари. Индексот МБИ10 забележа пад од 0,19%, достигнувајќи вредност од 10.510,95 поени.

Динамика на тргување и пазарни движења

Тргувањето се одвиваше со засилена активност, особено на берзанската котација каде беа остварени над 35 милиони денари во промет. Најголемиот интерес беше насочен кон акциите на Алкалоид, Комерцијална банка и Макпетрол. Блок трансакции не беа евидентирани, а обврзничкиот пазар повторно остана без значајна активност.

Најтргувани акции

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – промет од 35,544.89 денари, последна цена 27.500 денари, промена +0,29%

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – промет од 1,391.98 денари, последна цена 29.000 денари, промена -0,04%

● Макпетрол АД Скопје (MPT) – промет од 636.00 денари, последна цена 106.000 денари, промена +0,15%

Добитници и губитници на денот

Најголеми добитници:

● Универзална Инвестициона Банка Скопје (UIB) – пораст од 0,71%, последна цена 7.050 денари

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – пораст од 0,29%, последна цена 27.500 денари

● Макпетрол АД Скопје (MPT) – пораст од 0,15%, последна цена 106.000 денари

Најголеми губитници:

● Хотели Метропол Охрид (MET) – пад од 8,73%, последна цена 251 денар

● Шпаркасе Банка Македонија АД Скопје (SPB) – пад од 2,84%, последна цена 4.100 денари

● НЛБ Банка АД Скопје (NLB) – пад од 1,69%, последна цена 57.500 денари

Обврзнички пазар

Индексот ОМБ остана непроменет и изнесува 124,48 поени. Не беа забележани нови тргувања со државни или корпоративни обврзници.

Тргувањето на 03 април 2025 година се одвиваше со засилена динамика и умерени ценовни промени. Активноста на пазарот се задржа главно кај високоликвидните акции, додека поширокиот пазар покажа стабилност без значителни осцилации. Инвеститорите остануваат претпазливи во пресрет на нови економски и корпоративни сигнали.

Овој извештај е подготвен врз основа на официјалните податоци од Македонска берза, а е изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје.

Од нивното појавување, алатките за вештачка интелигенција никогаш не престанаа да не фасцинираат, но речиси секој од нас се запраша – дали вештачката интелигенција може да ја замени мојата професија во иднина?

Коосновачот на Мајкрософт, Бил Гејтс неодамна изјави дека вештачката интелигенција ќе ги замени луѓето во повеќето работи, но дека тоа не треба да нè депримира.

Како што рече, наше е да одлучиме како ќе користиме вештачка интелигенција и кои делови од работата сакаме да продолжиме да ги правиме самите, објасни Гејтс.

Милијардерот наведе три професии за кои верува дека се безбедни од преземање од вештачка интелигенција. Тоа се програмери, биолози и експерти за енергија.

Гејтс, од друга страна, верува дека иако вештачката интелигенција сега може да генерира код, па дури и да ги исполнува техничките стандарди, човечките програмери се сепак клучни за овој процес, бидејќи ќе бидат потребни за да се идентификуваат и поправат грешките, да се усовршат алгоритмите и да се поддржи развојот на вештачката интелигенција.

Тој исто така тврди дека биолозите се уверени во иднината со вештачката интелигенција, дека вештачката интелигенција е одлична во дијагностицирање болести и анализа на ДНК, но на технологијата и недостасува креативност потребна за биолошко истражување и научни откритија.

Според него, вештачката интелигенција ќе биде помош, а не пречка, кога станува збор за постигнување на глобалните цели поврзани со климатските промени.

Во меѓувреме, смета тој, нема да ги замени енергетските експерти бидејќи оваа област е премногу сложена за да биде целосно автоматизирана.

Што вели вештачката интелигенција на оваа тема?

Ги прашавме алатките за вештачка интелигенција Chat GPT, Deep Seek и Mistral што мислат за тоа кои професии ќе ја преживеат вештачката интелигенција. Ова се нивните одговори: Mistral AI, европската верзија на chatgpt, верува дека вештачката интелигенција значително ќе влијае на пазарот на трудот, но дека многу професии кои бараат креативност, емпатија и високо ниво на експертиза ќе останат релевантни.

Chat GPT „Покрај професиите што ги спомна Бил Гејтс, верувам дека и другите професии, како што се уметниците, психолозите, социјалните работници и едукаторите, ќе продолжат да бидат важни.

Chat GPT responds:

“That’s a really interesting question! I think some jobs, which require creativity, emotional intelligence, and a deep understanding of people, will likely survive the development of AI, while some simpler or repetitive jobs will be automated. Here are a few areas that might be more resilient to AI:

Creative professions – artists, writers, designers, musicians, filmmakers. Artificial intelligence can assist in the creative process, but it can hardly fully take over the role of the creative mind and unique expression.

Healthcare – Doctors and nurses still need a deep understanding of the patient and an empathetic approach, especially in therapy, psychology, and mental health. AI can help with diagnosis, but the human element remains crucial.

Education – Teachers and educators play an important role in guiding and motivating students, as well as adapting teaching methods. AI can help personalize learning, but human interaction is irreplaceable.

Strategy and Leadership Experts – Managers, leaders, and consultants who deal with decision-making, problem-solving, and strategic planning. ВИ може да анализира податоци, но ќе биде потребна човечка интуиција и способност да се види поголемата слика.

Професии од социјални и човечки услуги – Социјални работници, советници, терапевти и психолози, кои се занимаваат со човечките емоции и однесување. Емоционалната интелигенција и емпатијата се клучни во овие професии.

Кариери во науката и истражувањето – Додека вештачката интелигенција може да помогне со анализа на податоци и автоматизација на истражувањето, човечкиот ум е сè уште клучен за развој на нови теории, поставување прашања и донесување креативни заклучоци.

На крајот, Chat GPT наведува дека во многу случаи, технологијата всушност ќе им помогне на луѓето подобро и поефикасно да ја вршат својата работа, наместо целосно да ги замени.

„Колку всушност ќе се промени работната сила ќе зависи од тоа како ќе се прилагодиме на новите алатки и како ќе се развиваме како општество“, се вели во алатката за вештачка интелигенција.

Deep Seek DeepSeek наведува дека вештачката интелигенција ги трансформира индустриите со неверојатна брзина, автоматизирајќи ги повторувачките задачи, па дури и изведува сложени анализи.

Сепак, додава тој, одредени занимања веројатно ќе останат отпорни на овие промени поради нивната зависност од човечката креативност, емоционалната интелигенција и нијансираното одлучување.

„Еве неколку професии кои вештачката интелигенција веројатно нема да ги замени наскоро: Креативни професионалци (писатели, уметници, дизајнери) – ВИ може да генерира содржина, но вистинска креативност, оригинално раскажување приказни, емоционална длабочина и уметничката визија, сепак бара човечка интуиција. Писателите, графичките дизајнери и филмаџиите кои носат уникатни перспективи ќе продолжат да бидат барани.

Здравствени работници (лекари, медицински сестри, терапевти) – Додека вештачката интелигенција помага при дијагностика, грижата за пациентите вклучува емпатија, етички одлуки и сложени интерперсонални вештини. Хирурзите, професионалците за ментално здравје и медицинските сестри се потпираат на човечкиот допир и сочувство, што ги прави нивните улоги незаменливи.

Едукатори и моменти – Учењето не е само давање информации – тоа е и за менторство, приспособливост и мотивација на учениците. Вештачката интелигенција може да помогне во персонализираното учење, но едукаторите кои инспирираат критичко размислување и емоционален раст сепак ќе бидат клучни.

Занаетчиски професии (електричари, водоводџии, столари) – Тешко е да се автоматизираат физичките работи кои бараат решавање проблеми во непредвидливи средини (на пр., поправка на одредени системи во домовите). Експертизата за ракување и приспособливост ги штити овие професии.

Лидерски и стратешки улоги (извршни директори, консултанти, тренери) – Донесувањето одлуки на високо ниво вклучува етика, културно разбирање и долгорочна визија, кои се области каде на вештачката интелигенција и недостасува човечка интуиција. Лидерите кои се движат низ нејаснотијата и ги инспирираат тимовите ќе продолжат да бидат суштински.

Социјални работници и советници – Човечката поврзаност е централна за овие улоги. ВИ не може да ја повтори длабоката емпатија потребна за поддршка на поединците во кризни ситуации или лични борби.

Истражувачи и иноватори – вештачката интелигенција ја забрзува анализата на податоците, но откритијата што го менуваат светот бараат љубопитност, интердисциплинарно размислување и етички размислувања – особини кои се единствени за луѓето.

Правни професионалци (судии, адвокати) – Иако вештачката интелигенција може да подготви договори или да го предвиди исходот на случаите, толкувањето на законот, преговарањето и управувањето со случаите зависат од човечкото разбирање и моралното расудување.

Забавувачи и изведувачи – Изведувачите во живо, комичарите и музичарите го постигнуваат својот успех преку интеракција со публиката и спонтаноста е нешто што содржината генерирана од вештачка интелигенција не може автентично да се повтори.

„Етички надзор и улоги во управувањето со вештачката интелигенција – како што расте вештачката интелигенција, така расте и потребата луѓето да ја регулираат неговата употреба, обезбедувајќи правичност, приватност и одговорност, области кои само ќе се прошират“, се наведува во оваа алатка за вештачка интелигенција.

DeepSeek исто така наведува дека вештачката интелигенција ќе подобри многу работни места, но нема да ги елиминира оние за кои е потребна емоционална интелигенција, креативност или сложена човечка интеракција.

„Клучот за иднината на вашата кариера? – Развијте вештини кои машините не можат лесно да ги реплицираат – иновација, емпатија и приспособливост“, заклучува кинеската алатка за вештачка интелигенција.

Врз основа на сето горенаведено, може да се заклучи дека барем засега немаме причина за грижа, се додека го имаме она што вештачката интелигенција го нема.Еуправозато

Од Владата информираат дека ветувањето за зголемување на пензиите за 5.000 денари е исполнето за над 330.000 пензионери.

„Со исплата на мартовската пензија за 2.500 денари, се заокружи циклусот за линеарно покачување на пензионерите за 5.000 денари. Со сегашното зголемување најниската пензија во март изнесува 18.192 денари, додека просечната пензија изнесува околу 26.258 денари.“

Од Владата истакнуваат дека пензионерите заслужуваат сигурен и достоинствен живот. Дополнително, покажуваат дека работат во интерес на граѓаните со фактот дека „нема да ја зголемиме старосната граница за пензионирање која сега е 62 години за жени и 64 години за мажи и најмалку 15 години стаж.“

„Грижата за пензионерите е наша обврска и цел. Како Влада продолжуваме целосно посветено и одговорно да работиме за подобар и поквалитетен живот за сите граѓани“, порачаа од Влада.