Економија

Минимална плата од 500 евра?

Минимална плата од 500 евра – само пуста желба или реалност?

Синдикатот „војува“ на неколку фронтови. Крајната цел е поголема плата за работниците коишто едвај врзуваат крај со крај, поради енормниот пораст на цените на храната.

Додека минималецот во Европа во некои земји рипна и над 2.000 евра, за македонските работници минимална плата од 500 евра сè уште е само пуста желба. И покрај упорните барања на Сојузот на синдикатите (ССМ) за пораст на минималната плата, како и за раст на сите плати за 6.000 денари, тешко оди битката за повисок стандард на најниско платените работници. Синдикатот „војува“ на неколку фронтови. Крајната цел е поголема плата за работниците коишто едвај врзуваат крај со крај, поради енормниот пораст на цените на храната.

Волја има – ќе има ли напредок во преговорите?

Првиот синдикалец Слободан Трендафилов деновиве седна на разговори со владини претставници и ги повтори барањата за зголемување на минималната плата на 500 евра, откако претходно Владата сама донесе одлука со која минималецот се зголеми за 1. 800 денари.

Од Владата порачаа дека ќе го прифатат секој договор помеѓу синдикатите и работодавачите што ќе биде постигнат во рамки на економско-социјалниот дијалог. Најавите се дека во наредните денови треба да се утврди репрезентативноста на синдикатот и ќе почне со работа Економско-социјалниот совет.

Зошто минималната плата треба да расте

Според Марјан Петрески од Фајнанс тинк, минималната плата треба да расте, бидејќи нејзината примарна функција е да го зачува животниот стандард на најниските приматели на плата. „Како процент од просечната плата веќе се доближува до 60 проценти и мислам дека е соодветна“, оцени деновиве Петрески.

„Кога зборуваме за минималната плата треба да внимаваме на два аспекта – што дополнителниот товар ќе значи за економијата и за оние што треба тие плати да ги исплаќаат или што ќе значи за буџетот ако тој товар се префрла таму. Вториот аспект е што поголемата маса на средства во економијата може да предизвика за цените, односно за инфлацијата. Во моментов движењата се поволни, во последниот месец имаме подобрување во смисла на намалување на цените и вкупно и особено кај храната и мислам дека политиките треба да бидат особено внимателни за таквиот тренд да не се наруши“, вели Петрески.

Каде има најмала, а каде најголема минимална плата?

Најновите податоци на Евростат покажуваат дека најниска минимална плата во ЕУ во јануари била исплатена во Бугарија – 551 евро, додека највисока во Луксембург – 2.638 евра. Минималната плата е законски утврдена во 22 од 27 земји-членки на ЕУ, а исклучок се само Данска, Италија, Австрија, Финска и Шведска.

Во десет земји минималната плата е пониска од 1.000 евра. Освен Бугарија, најдолу на листата се и Унгарија (707 €), Латвија (740 €), Романија (814 €), Словачка (816 €), Грција (968 €) и Хрватска (970 €). Над 1.500 евра минимална плата исплаќаат Франција (1.802 €), Белгија (2.070 €), Германија (2.161 € бруто плата), Холандија (2.193 €), Ирска (2.282 €) и Луксембург (2.638 €).

Согласно законското усогласување, минималната нето плата во Северна Македонија изнесува 24.379 денари, односно 36.037 денари бруто плата.

Битка на неколку фронтови

Сојузот на синдикати на Македонија (ССМ), минатиот месец на маса стави предлог заутврдување на минималната плата согласно законот, но и донесување на одлука со која минималната плата ќе се зголеми за дополнителни 6.000 денари. ССМ предложи работодавачите да бидат помогнати или субвенционирани за плаќање на придонесите за овие 6.000 денари во период до 12 месеци.

Работодавачите, пак, излегоа со свои аргументи зошто ваквиот предлог не е прифатлив. „Нашиот став е – ништо повеќе од законското усогласување на минималната плата, затоа што и на тој начин ќе бидеме со највисок однос на минималната во однос на просечната плата во ЕУ, кој е некаде околу 59 проценти. Европската директива им препорачува на земјите-членки тој однос да се движи околу 50 проценти, а ние дури во законот имаме уште една одредба, по инсистирање на синдикатот, дека не може да биде понизок од 57%. Сега сме над таа граница“, изјави неодамна за ДВ, Ангел Димитров од Организацијата на работодавачи.

Во меѓувреме, покрај отпорот на работодавачите, ССМ се соочи и со синдикални поделби. Два од синдикатите се спротивставија на овие барања. „Работниците во Македонија немаат толку голем проблем со Владата, колку што имаат со останатите синдикати. Единствено ССМ ги истакна барањата на работниците, вклучително растот на минималната плата, растот на сите останати плати, како и почитувањето на општиот колективен договор за јавниот сектор и потребата од зголемување на платите во јавниот сектор за 12,6 проценти. Владата во овој момент не е против зголемувањето на минималната плата“, изјави деновиве првиот човек на ССМ, Слободан Трендафилов.

Пресметките на ССМ покажуваат дека минималната синдикална кошница рипна до 63.000 денари, со што граѓаните ниту со две и пол минимални плати не можат да ги покријат основните трошоци за живот. Владата, пак, скрои нова потрошувачка кошница во која нема да влезат трошоците за алкохол, цигари и летување во странство.

„Тоа го сметаме за луксуз. Исто така нема да има овошје кое не е карактеристично за одредена сезона во годината. Сето ќе биде врз база на релевантни податоци и релевантни цени на производи и податоци од повеќе маркети. Никој не го скратува правото на одмор, но, сепак одењето на одмор во странство не може да си го обезбеди секој граѓанин во земјава. Сметаме дека не е еден од податоците кој треба да влезат во пресметката на просечната потрошувачка кошничка“, изјави во петокот (11.04) заменик-министерот за економија, Марјан Ристески.

По протестот на 2 април, синдикатите на 1 Мај повторно ќе излезат на улица и на Меѓународниот ден на трудот ќе ги повторат своите барања за пораст на минимална плата, како и за раст на сите плати во земјата.

Економија

Унгарската МОЛ со амбиции да преземе дел од „Лукоил“

Унгарската енергетска компанија МОЛ изразила интерес за купување на дел од меѓународните средства на санкционираниот руски нафтен гигант „Лукоил“, пренесува Ројтерс, повикувајќи се на три извори запознаени со разговорите. Со тоа, МОЛ се приклучува на сè поголемиот круг потенцијални купувачи заинтересирани за имотот на „Лукоил“ во странство.

Санкциите што САД ги воведоа во октомври врз најголемиот приватен руски производител на нафта имаат за цел да извршат притисок врз Москва да ја прекине војната во Украина. Како резултат, „Лукоил“ беше принуден да стави на продажба значаен дел од своите странски операции, а моментално преговара со „Ексон Мобил“, „Шеврон“ и инвеститори од Блискиот Исток. Вашингтон претходно ја одби швајцарската компанија Гунвор како можен купувач.

Странските средства на „Лукоил“ со седиште во Виена опфаќаат рафинерии во Европа, удели во нафтени полиња во Казахстан, Узбекистан, Ирак и Мексико, како и широка мрежа бензински пумпи ширум светот. Според еден од изворите на Ројтерс, МОЛ е заинтересирана за европските рафинерии и продажната мрежа на „Лукоил“, како и за удели во капацитетите за производство во Казахстан и Азербејџан.

Американското Министерство за финансии одбило да даде коментар, а МОЛ и Белата куќа не одговориле на новинарските прашања.

Унгарија значително се потпира на руската енергија, а премиерот Виктор Орбан, кој е 15 години на власт, настојува да одржува балансирани односи со Москва и Вашингтон. Ројтерс потсетува дека МОЛ е заинтересирана и за купување на српската рафинерија НИС, која исто така е под американски санкции и се наоѓа под руска контрола.

Економија

Глобалните трошоци за храна продолжуваат да се намалуваат и во ноември

Цените на храната на светските пазари продолжија да паѓаат и во ноември, трет месец по ред, при што најголем пад е забележан кај млекото, млечните производи и растителните масла, соопшти агенцијата за храна и земјоделство на ОН (ФАО).

Според новите податоци на ФАО, во октомври цените се намалија за 1,6 проценти на месечно ниво, додека во ноември индексот на цените на кошничката основни прехранбени производи изнесувал 125,1 поени, што е за 1,2 проценти пониско од октомвриското ниво.

Индексот покажува дека глобалните цени на основните прехранбени производи се пониски за 2,1 процент споредено со истиот период лани, јавува Хина.

Најголемо намалување е забележано кај шеќерот – пад од 5,9 проценти во однос на октомври, како резултат на очекуваната силна понуда и високо производство во Бразил, Индија и Тајланд.

Цените на млекото и млечните производи се намалени за 3,1 процент, пред сè поради падот кај путерот и полномасното млеко во прав, поддржан од зголемено производство и изобилство на понуда во главните светски региони.

Растителните масла поевтинија за 2,6 проценти, при што особено се издвојува сончогледовото масло, чии цени паднале поради подобрената понуда од регионот на Црното Море.

Месото е поевтино за 0,8 проценти, што се должи на пониските цени на живинското месо поради изобилна понуда и засилена глобална конкуренција. Пад е забележан и кај свинското месо, како резултат на слаба побарувачка во Европската Унија и кинеските тарифи кои го ограничуваат увозот.

За разлика од другите категории, цените на житарките пораснаа за 1,3 проценти во споредба со октомври. Цената на пченицата скокна за 2,5 проценти поради стравувањата дека конфликтите во регионот на Црното Море би можеле да го нарушат снабдувањето и да ги намалат засадените површини во Русија.

Економија

39 домашни компании добија 12,7 милиони евра од унгарски кредит

Развојната банка ја исплати седмата транша од кредитната линија за инвестиции и развој на компаниите, во износ од 12,7 милиони евра, која е наменета за 39 одобрени проекти на домашни фирми. Исплатата е реализирана преку деловните банки.

Средствата се распределуваат за проекти на едно микро, 21 мали, девет средни и осум големи компании. Најголемиот дел од средствата, 12,2 милиони евра, се наменети за инвестиции во градежи и опрема, додека 243 илјади евра се за обновливи извори на енергија, а 300 илјади евра за транспортни средства. Најголем дел од средствата одат кон 21 проект на компании со претежна производствена дејност.

Со оваа транша, Развојната банка досега исплатила вкупно 203,3 милиони евра кон деловните банки од предвидените 250 милиони евра, со што се поддржани 721 проект на домашните компании.