Во малиот град Семинол во Тексас, припадниците на менонитската заедница, во присуство на американскиот секретар за здравство Роберт Ф. Кенеди Џуниор ја погребаа осумгодишната Дејзи Хилдебранд, второто невакцинирано дете што почина од сипаници во овој град во последните два месеца.

Локалните здравствени работници, вклучително и директорот за јавно здравје Зак Холбрукс, исто така дојдоа да изразат сочувство. „Овој пат не зборувавме за вакцината против сипаници. Фокусот беше на поддршката за семејството. Никој не сака да види дете како умира од болест што може да се спречи“, рече Холбрукс, мислејќи на вакцината MMR, која штити од сипаници, заушки и рубеола.

Холбрукс и самиот израснал невакциниран, како многумина во тој дел од Тексас. Првата вакцина ја примил како студент, а втората дури во февруари оваа година, кога неговиот роден крај стана епицентар на една од најголемите епидемии на сипаници во САД во последната деценија. Од почетокот на годината, во САД се регистрирани над 700 случаи на сипаници, додека во цела 2024 година имало 285 случаи. Речиси 80 отсто од заболените се во западен Тексас, каде 56 лица завршиле во болница. Епидемијата се прошири и во соседните сојузни држави Ново Мексико, Оклахома и Канзас. Починатите две деца се првите смртни случаи од сипаници во САД од 2015 година.

Семинол, град со околу 7.000 жители, е опкружен со фарми и нафтени полиња. Иако дигиталните табли покрај патиштата предупредуваат на опасностите од сипаници, кои можат да предизвикаат пневмонија, енцефалитис и смрт, во секојдневието малку нешта се промениле. Локалните власти велат дека луѓето едноставно ја игнорираат опасноста. Епидемијата брзо се прошири во менонитската заедница, конзервативна верска група што живее во руралните области. Холбрукс проценува дека во неколку окрузи има околу 40.000 менонити. Иако нивната вера не ги забранува вакцините, многумина од заедницата избегнуваат модерна медицина. Во некои училишта во овие краишта, стапката на вакцинација паднала под 82%, далеку под прагот за колективен имунитет од 95%.

Осумнаесетгодишната Савана Кнелсен, келнерка во локален ресторан, никогаш не била вакцинирана против сипаници или други болести. Таа вели дека многумина од нејзиното семејство и пријатели неодамна се заразиле. Еден нејзин роднина добил висока температура, но одбил да оди во болница. Сепак, таа не планира да го промени ставот: „Здрава сум. Ќе го пуштам моето тело само да победи“. Нејзината колешка Џесика Гисбрехт (19) и нејзиното семејство се вакцинирани, но таа сепак се плаши, особено за нејзината внука, која е премала за вакцина. „Загрижена сум за мојата мала внука“, рече таа. Продавачка во локална аптека додаде: „Никој не дојде по вакцина откако почна ова“.

Роберт Ф. Кенеди Џуниор, актуелен министер за здравство на САД, присуствуваше на погребот на Дејзи во Семинол. Иако сега го води здравствениот сектор, Кенеди со години ширеше теории на заговор за вакцините, вклучително и научно побиената теза за поврзаност меѓу вакцините и аутизмот. Во првите изјави за епидемијата, тој ја минимизираше нејзината важност, нарекувајќи ја ситуацијата во западен Тексас „ништо невообичаено“. Претседателот Доналд Трамп го поддржа, велејќи минатиот викенд дека се погодени „релативно мал број луѓе“ и дека тоа „не е ништо ново“.

Сепак, во средата Кенеди даде најјасна изјава досега: „Ставот на федералната влада, и мој лично, е дека луѓето треба да се вакцинираат против сипаници“, рече тој за Си-Би-Ес. Но, веднаш додаде дека владата „не треба да им наредува“ на луѓето да се вакцинираат. Ваквите пораки, кои се обидуваат да ги задоволат и научната заедница и антиваксерската база, предизвикуваат конфузија и недоверба. Во менонитските продавници во Семинол сè уште се продаваат големи количини рибино масло, богато со витамин А, кое Кенеди го промовираше како алтернативен третман против сипаници.

Лекарите предупредуваат дека таквите третмани не само што се неефикасни, туку можат да бидат и опасни. Болницата Covenant Children’s во блискиот Лабок веќе хоспитализирала неколку деца поради труење со витамин А, кои некои го земале превентивно. Здравствените власти во Тексас предупредуваат дека администрацијата на Трамп може дополнително да ја влоши ситуацијата со планираното кратење од 11,4 милијарди долари од буџетот за јавно здравство. Федерален суд привремено ја блокираше мерката, но загриженоста останува.

Директорот за здравство на округот Ендрус, Гордон Матимо, вели дека поради потенцијалниот губиток од 250.000 долари не може да вработи нова медицинска сестра за вакцинација. Министерството за здравство на САД тврди дека испратило сè што е потребно, но државните и локалните власти предупредуваат дека тоа не е доволно. Тексас би можел да изгуби до 550 милиони долари помош. Државното министерство за здравство веќе обезбедило персонал, вакцини и тестирања, но велат дека ќе бидат потребни дополнителни средства.

Сепак, има знаци на напредок. Во округот Ендрус, менонитски лекар успеал да ја добие довербата на заедницата и да убеди некои да се вакцинираат. „Ваквите доверливи гласници одвнатре се многу важни“, рече Матимо. Од почетокот на годината во Семинол се вакцинирани 103 возрасни лица и 143 деца. Три соседни окрузи ги затворија своите помали пунктови и го префрлија персоналот во Семинол.

Кетрин Велс, раководителка на здравството во Лабок, вели дека некои денови имале и до 20 луѓе на пунктовите за вакцинација, а понекогаш немало никој. Таа и нејзините колеги се надеваат дека смртта на детето ќе поттикне барем дел од населението да се предомисли. Градот воведе нова препорака: децата можат да се вакцинираат против сипаници веќе од шест месеци, наместо од една година. Во Лабок неодамна избувна епидемија во градинка меѓу деца што не биле доволно стари за редовна вакцинација.