Свет

Откриен тајниот план за Украина? Деталите кои го вознемирија светот, што може да се случи со Украина?

Украина ја одби Москва, но може да заврши во канџите на американските корпорации

По речиси една деценија борба за независност од руското влијание, Украина се соочува со нов предизвик – опасноста од економска зависност од Соединетите Американски Држави. Иако земјата ја одби опцијата за мировни преговори со Русија и избра воена одбрана, сега се отвора ново прашање: ќе стане ли Украина нов економски плен на американските интереси?

Според извештај на Deutsche Welle, по доаѓањето на власт и неговите тврдења дека ќе стави крај на војната во рок од 24 часа, Доналд Трамп го насочи вниманието кон природните ресурси на Украина, особено ретките минерали. Иако договорот сè уште не е официјализиран, неговата администрација веќе работи на услови кои, според украинските политичари, можат да се протолкуваат како економско ропство.

Клучна точка на судир меѓу Киев и Вашингтон стана прашањето за контрола врз експлоатацијата на ретките минерали, како и гасоводот кој до скоро служеше за извоз на руски гас во Европа. Плановите на Вашингтон предвидуваат гасоводот да биде под надзор на државната американска агенција International Development Finance Corporation (IDFC).

Украинскиот опозициски пратеник Јарослав Железњак, член на партијата „Голос“, изрази незадоволство од предложените услови:
„Неприфатливо е тоа што сите износи треба да се пресметуваат во долари, а приходите да се чуваат надвор од Украина“, напиша тој на својот Телеграм канал.

Според предлог-договорот, приходите најпрво би се префрлале во САД, а Украина би добила дел дури откако ќе ја отплати сета воена и економска помош добиена од Вашингтон од почетокот на инвазијата. Дополнително, доколку профитот не ги исполни очекувањата, Киев ќе мора да ја надомести разликата од сопствени средства.

Претседателот Володимир Зеленски, кој неформално им се обрати на украински новинари, посочи дека зад зголемениот американски апетит стои министерот за финансии Скот Бесент. Тој истакна дека Киев не може да ги прифати сите нови барања, особено правото на вето од страна на САД врз сите идни инвестиции поврзани со експлоатацијата на минералните ресурси.

Дополнителна загриженост постои и во однос на европската интеграција на Украина – ваков договор со САД може да влезе во судир со регулативите на Европската Унија, за која земјата има јасна аспирација.

Украинската потпретседателка и министерка за правда, Олга Стефанишина, соопшти дека преговорите не се завршени. „Испративме нов предлог до САД минатата недела и сè уште се надеваме на заемно прифатливо решение“, изјави таа.

Сѐ погласни се и споредбите со ситуацијата во Ирак, каде природните богатства беа ставени под контрола на американски компании по инвазијата во 2003 година.

Иронијата е очигледна: Украина се обиде да избега од влијанието на Москва, а сега ризикува да стане економски заложник на Вашингтон.

Свет

Рускиот гас под закана: Америка го движи енергетскиот курс на Балканот

Американскиот претседател Доналд Трамп го потпиша новиот закон, кој ја става енергетската независност на Западен Балкан од рускиот гас и нафта во центарот на националниот интерес на САД. Со потпишувањето на Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, Вашингтон јасно сигнализира дека зависноста од руските енергетски извори веќе не е прифатлива.

Станува збор за Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, кој директно ја адресира зависноста на земјите од регионот од рускиот гас и нафта – потег кој ќе има директно влијание врз Србија и соседните земји.

Според медиумските извештаи, законот во својата содржина го истакнува следново:

Во точка 16 се нагласува дека „зависноста на земјите од Западен Балкан од руски фосилни горива и природен гас ги врзува нивните економии и политики со Москва, попречувајќи ги нивните амбиции за приклучување кон Европската Унија“.
Точка 17 директно го декларира интересот на САД: „Намалувањето на зависноста од руски извори на енергија на земјите од Западен Балкан е од национален интерес за САД“.
Во точка 18 се предупредува дека „растечкото влијание на Кина во регионот може да има штетно влијание врз стратешката конкуренција, демократијата и економската интеграција на Европа“.

Со овој закон, Вашингтон испраќа јасна порака: енергетската независност на Западен Балкан од Русија и ограничувањето на кинеското влијание се прашања од висока геополитичка важност, кои директно ги засегаат интересите на САД во регионот.

Свет

Меѓусебни напади со дронови меѓу Русија и Украина: Гори хемиска фабрика во Русија

Русија и Украина во текот на ноќта извршија масовни меѓусебни напади со беспилотни летала, при што во Русија беа пријавени пожари, прекини на струја и греење, а во Украина удари на повеќе локации.

Руските власти соопштија дека противвоздушната одбрана пресретнала и уништила 94 украински дронови над седум региони. Најголем дел од нив биле соборени над Ростовската, Белгородската и Воронешката област, како и над Самарската и Астраханската област, Каспиското и Азовското Море.

Во градот Орјол, според локални извори, дронови ја погодиле термоелектраната-топлана, што довело до прекини во снабдувањето со греење, струја и топла вода. Локалните власти потврдија дека поради ситуацијата е прекината наставата во училиштата и градинките во еден дел од градот.

По нападите избувна и пожар во хемиската фабрика „ТолјатиАзот“ во Самарската област, една од најголемите фабрики за производство на амонијак во светот. Пристапните патишта кон фабриката биле затворени, а причините за пожарот сè уште се утврдуваат.

Прекини на електричната енергија се пријавени и во Ростовската област, каде што, според регионалните власти, биле оштетени далекуводи и цивилни објекти во неколку населени места. Повредени лица, според официјалните информации, нема.

Истовремено, руските сили во текот на ноќта лансирале околу 160 беспилотни летала кон Украина, меѓу кои и дронови од типот „Шахед“. Украинската противвоздушна одбрана соопшти дека успеала да собори или електронски да онеспособи 108 дронови, но и покрај тоа биле регистрирани погодоци на 23 локации.

Украинските власти предупредија дека нападите продолжуваат и дека дел од руските дронови и понатаму се наоѓаат во воздушниот простор на земјата.

Свет

По инцидентот на Универзитетот Браун, Трамп ја замрзнува програмата за лотарија за зелена карта

Американскиот претседател Доналд Трамп денес нареди итна суспензија на програмата за лотарија за визи за разновидност – попозната како лотарија за зелена карта – преку која, според властите, во САД влегол осомничениот за смртоносните пукања на Универзитетот Браун и убиството на професор на МИТ.

Секретарката за внатрешна безбедност Кристи Ноем соопшти на платформата X дека, по директна наредба од Трамп, им наложила на Службите за државјанство и имиграција веднаш да ја стопираат програмата, јавува Асошиејтед прес. „На оваа презрена личност никогаш не требало да ѝ биде дозволено да влезе во нашата земја“, изјави Ноем, осврнувајќи се на осомничениот, португалскиот државјанин Клаудио Невес Валенте.

Невес Валенте (48) се сомничи дека извршил вооружен напад на Универзитетот Браун, при што загинаа двајца студенти, а деветмина беа повредени, како и дека стои зад убиството на професор на Масачусетскиот институт за технологија. Американските власти соопштија дека тој бил пронајден мртов синоќа, со самонанесена прострелна рана.

Според полицијата во Провиденс, Невес Валенте бил студент на Универзитетот Браун од 2000 година. Судските документи покажуваат дека во 2017 година добил виза за разновидност, а неколку месеци подоцна и статус на постојан легален престој во САД. Сепак, неговото движење и место на живеење во периодот меѓу напуштањето на колеџот во 2001 година и добивањето на визата остануваат нејасни.

Програмата за виза за разновидност секоја година доделува до 50.000 зелени карти преку лотарија на државјани од земји кои се слабо застапени во американските имиграциски текови, при што голем дел од апликантите доаѓаат од африкански држави. Бидејќи програмата е воспоставена со акт на Конгресот, експертите предупредуваат дека нејзината суспензија „речиси сигурно ќе предизвика правни предизвици“.

Само во 2025 година, речиси 20 милиони луѓе аплицирале за лотаријата, а повеќе од 131.000 кандидати биле избрани, вклучувајќи ги и членовите на семејствата на добитниците. По изборот, кандидатите поминуваат низ строги безбедносни и административни проверки пред да им биде дозволен влез во САД. Таа година, португалските државјани освоиле 38 места.

Добитниците на лотаријата се покануваат да аплицираат за зелена карта, да поминат интервјуа во американските конзулати и да бидат подложени на истите проверки на биографијата како и сите други идни постојани жители.

Трамп и во минатото отворено се спротивставуваше на програмата за виза за разновидност. По ноемврискиот напад врз припадници на Националната гарда, кога напаѓачот беше идентификуван како авганистански државјанин, неговата администрација воведе уште построги имиграциски правила за Авганистан и други земји.

Во рамки на својата агенда за масовни депортации, Трамп настојува да ги ограничи или укине и другите законски патишта за легална имиграција, вклучувајќи ја лотаријата за визи и правото на државјанство по раѓање. Врховниот суд на САД неодамна се согласи да го разгледа неговото оспорување на ова уставно право.