Економија

Холандската компанија ASML од која зависи целиот дигитален свет

ASML Holding N.V., холандската компанија што стои зад најнапредната технологија за производство на чипови, објави финансиски резултати за првиот квартал од 2025 година. Како единствен производител во светот на EUV (екстремна ултравиолетова) литографска опрема, ASML игра клучна улога во глобалната полупроводничка индустрија. Без нејзините машини, не би можело да се произведат најсофистицираните чипови што ги користат смартфоните, суперкомпјутерите, уредите со вештачка интелигенција и многу други модерни технологии.

Во првите три месеци од 2025, компанијата оствари приходи од €6.75 милијарди, што е речиси исто ниво како истиот квартал лани, и нето добивка од €1.22 милијарди, што претставува пад од околу 37% во однос на претходната година. Добивката по акција (EPS) достигна €3.03, што е под ланскиот резултат од €4.96. Бруто маргинатаизнесуваше 51.0%, со благо подобрување во однос на Q1 2024 (50.6%).

Клучниот сигнал од извештајот е поврзан со новите нарачки, кои изнесуваат €3.6 милијарди, што е под очекувањата на аналитичарите од €4.5 милијарди. Дел од причините за ова се поврзани со претпазливоста на клиентите и влијанието на трговските ограничувања, особено кон кинескиот пазар. ASML во извештајот го наведува “тајмингот на инвестициите” кај клиентите како фактор што доведува до волатилност на нарачките по квартали.

И покрај тоа, компанијата не ја менува својата прогноза за целата година, очекувајќи приходи меѓу €30 и €35 милијарди, со бруто маргина во опсег од 51% до 53%. За вториот квартал, се предвидуваат приходи од €7.2 до €7.7 милијарди, при што ASML продолжува со инвестиции во развој на High-NA EUV технологијата и проширување на производствените капацитети, со R&D буџет од над €1 милијарда само во овој квартал.

ASML останува стратешки играч во глобалната технолошка индустрија – компанија чија технологија е основа за иднината на дигиталниот развој. Иако се појавуваат краткорочни пазарни предизвици, структурната побарувачка за чипови – особено оние поврзани со AI, автомобилска електроника и напредни мобилни уреди – и понатаму се силна поддршка за долгорочната позиција на компанијата.

Економија

Најбарани професии во ЕУ – продажба, маркетинг и производство

Според податоците на Евростат за минатата година, најголема незадоволена побарувачка за работна сила во Европската унија имало во професиите поврзани со продажба, маркетинг и производство. Ова укажува на можни тешкотии за работодавачите при регрутирање на персонал во овие сектори.

Според експерименталната статистика, составена делумно преку податоци од онлајн огласи за работа, највисоки стапки на слободни работни места биле забележани кај работници во производство и помошни канцелариски работници, со стапка од 7,3% секое. Следуваат други работници во продажба со 6,1% и уметнички, културни и кулинарски соработници со 6%.

Дополнително, околу 5,8% од непополнетите позиции се однесувале на работници во транспорт и магацини, 5,7% на менаџери за малопродажба и големопродажба, 5,4% на агенти за бизнис и услуги, 5,2% на оператори на постројки и машини и 5% на инженерски професионалци, со исклучок на електротехничките профили.

Евростат истакнува дека иако здравствените работници и наставниците, како и други занимања во јавниот сектор, исто така може да се соочат со тешкотии при регрутирање, тие поретко се рекламираат онлајн, па затоа во податоците се рангирани пониско. Од друга страна, ИТ професиите може да бидат претставени со поголема застапеност во онлајн огласите за работа.

Економија

Хрватска ги менува правилата за странски работници – еве колку дозволи има за Македонците

Хрватска воведува нови услови за вработување на странски државјани со цел подобра контрола, намалување на нелојалната конкуренција и спречување на нелегалните практики. Измените на Законот за странци воведуваат построги здравствени критериуми и барање за познавање на хрватскиот јазик, информира ХРТ.

Граѓанин на трета земја, како Македонија, за прва дозвола за привремен престој ќе мора да приложи потврда за здравствена состојба и статус на вакцинација, кои не смеат да бидат постари од 90 дена. Исто така, познавањето на хрватскиот јазик се смета за основа за интеграција на странските работници, а државниот секретар Иван Видиш посочи дека и покрај кофинансираното учење јазици од Европскиот социјален фонд, интересот кај работниците е слаб.

Хрватска годинава издаде над 11.000 работни дозволи за граѓани од Македонија. Премиерот Андреј Пленковиќ истакна дека во последните две години се создадени 100.000 нови работни места, а бројот на невработени паднал на 81.000, што го покажува ефектот од активната политика за вработување.

Министерот за труд Марин Пилетиќ додаде дека во земјата моментално има околу 140.000 странски работници, а измените на законот ќе го намалат бројот на нови дозволи, додека ќе се зголеми значењето на оние кои веќе се наоѓаат во Хрватска.

Претседателот на GSV, Иван Мишетиќ, посочи дека во наредните пет години ќе бидат потребни над 100.000 работници од странство поради планираниот раст и пензионирањата, бидејќи домашниот пазар не може да го задоволи овој раст.

Економија

Од вечерва нова цена на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,60% во однос на одлуката од 18.12.2025 година.

Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат намалување во просек: кај бензините за 1,631%, кај дизелот за 4,633%, кај екстра лесното масло за 3,987% и кај мазутот зголемувањето е за 0,223%. Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,1645%.

Од 20.12.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:

– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 71,00 (денари/литар);
– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 73,00 (денари/литар);
– Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 64,50 (денари/литар);
– Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,50 (денари/литар);
– Мазут М-1 НС 32,635 (денари/килограм).

Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 2,00 ден/лит. Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98, како и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) и на Мазутот М-1 НС не се менуваат.