Москва се соочува со еден од најтешките безбедносни шокови во последните месеци откако утрово висок руски воен функционер, генерал-потполковник Фанил Сарваров, загина во експлозија на автомобил-бомба во јужниот дел на градот. Инцидентот се случи околу 07:00 часот наутро на паркинг на улицата Јасеневаја, во близина на станбен комплекс, а според руските истражители, бомбата била поставена под возилото на генералот и активирана во моментот кога тој се наоѓал во него.

Бел автомобил беше целосно уништен, а експлозијата оштети и околни возила. Генералот бил веднаш пренесен во болница со тешки повреди, но по кратко време починал. Истражителите го третираат случајот како „убиство извршено на генерално опасен начин“ и ги истражуваат сите можни верзии, вклучително и потенцијална вмешаност на украински разузнавачки служби. До овој момент, Киев не дал официјална реакција.

Сарваров, роден во 1969 година во Пермска област, имаше долга и исклучително активна воена кариера. Учествувал во конфликтите во Северна Осетија и Ингушетија, како и во двете чеченски војни, а во периодот 2015–2016 година бил ангажиран во руските операции во Сирија. Од 2016 година, тој беше началник на Дирекцијата за оперативна обука на Генералштабот, телото одговорно за планирање и подготовка на руските воени единици.

Кремљ потврди дека претседателот Владимир Путин веднаш бил информиран за смртта на генералот. Портпаролот Дмитриј Песков изјави дека безбедносните служби ќе сторат сè за да ги идентификуваат и казнат одговорните, но не даде детали за текот на истрагата.

Овој атентат не е изолиран случај. Откако Русија ја започна инвазијата на Украина во февруари 2022 година, голем број воени функционери, идеолози и јавни личности поврзани со војната стануваат цели на насилни напади. Во декември 2024 година, експлозија оддалечена од електричен скутер го уби генерал Игор Кирилов, а еден месец претходно автомобил-бомба го одзеде животот на руски морнарички капетан. Во 2023 година, неколку високи офицери и воени блогери, меѓу кои Владлен Татарски, исто така загинаа во серија на целни ликвидации.

Атентатот на Сарваров дополнително ја потврдува тенденцијата – војната во Украина повеќе не се води само на фронтот. Тајни операции, саботажи и целни убиства стануваат дел од сенката на конфликтот, директно врз руска територија. Аналитичарите предупредуваат дека ваквите напади имаат длабок психолошки и политички ефект, покажувајќи дека дури и високите кругови блиски до Кремљ не се недопирливи.

Московските власти ја користат секоја ваква трагедија како повод за зајакнување на безбедносните мерки и засилување на реториката кон Киев и Западот, обвинувајќи ги за „тероризам“ и „субверзивни активности“. Но додека истрагата за убиството на Сарваров продолжува, јасно е дека конфликтот од Украина сè повеќе се прелева во самото срце на Русија, претворајќи го градот во непредвидлив фронт под сенка.

Русија јавно ја демонстрираше својата поддршка за Венецуела во услови на засилен притисок од САД, откако шефовите на дипломатиите на двете земји, Сергеј Лавров и Иван Хил, остварија телефонски разговор.

Како што соопшти Хил преку својот Телеграм канал, Лавров истакнал дека Москва е подготвена да ѝ обезбеди на Венецуела сеопфатна соработка и цврста поддршка во спротивставувањето на, како што беше наведено, нелегитимните притисоци и блокадата од страна на САД. Притоа, Русија ја потврдила и својата целосна поддршка за активностите на Каракас во рамките на Советот за безбедност на Обединетите нации, пренесува РИА Новости.

Во текот на разговорот била анализирана и безбедносната состојба во карипскиот регион, при што било укажано на, како што ги оценува Каракас, агресивните потези на Вашингтон и сериозните прекршувања на меѓународното право. Меѓу нив се наведуваат напади врз бродови, вонсудски ликвидации и акти на пиратство, за кои венецуелските власти директно ги обвинуваат САД.

Лавров, според соопштението, остро ја осудил ваквата практика, нагласувајќи дека таквите дејствија се недозволиви. Тој изразил силна солидарност со народот на Венецуела и потврдил дека Русија ќе продолжи да ја поддржува земјата во напорите за зачувување на регионалниот мир и почитувањето на принципите на меѓународното право.

Од друга страна, САД своето засилено воено присуство во Карибите го оправдуваат со борбата против трговијата со дрога. Сепак, во текот на септември и октомври, американските вооружени сили повеќепати уништуваа бродови во близина на венецуелскиот брег, за кои тврдат дека биле вклучени во шверц на наркотици — потези што Каракас ги оценува како закана за својот суверенитет.

Доналд Трамп повторно ја отвори чувствителната тема за Гренланд, тврдејќи дека САД „мора да го имаат“ островот од причини на национална безбедност – изјава што предизвика силни реакции во Данска и на самиот Гренланд. Тензиите дополнително се зголемија откако Трамп назначи специјален пратеник за островот, улога што ќе ја преземе гувернерот на Луизијана, Џеф Лендри, познат како близок сојузник и истомисленик на поранешниот американски претседател.

„Лендри ќе ја предводи промената“, порача Трамп, оставајќи малку простор за двоумење околу неговите намери.

Гренланд, стратешки позициониран меѓу Европа и Северна Америка и богат со минерални ресурси, претставува клучна точка за американскиот систем за рана одбрана од балистички ракети. Но Трамп инсистира дека економските интереси не се во прв план.

„Не ни треба поради минералите, туку поради безбедноста. Ако го погледнете Гренланд, ќе видите руски и кинески бродови по должината на брегот. Ни треба за национална безбедност. Мораме да го имаме“, изјави тој.

Острите изјави од Вашингтон наидоа на јасен и недвосмислен одговор од Копенхаген и Нук. Данската премиерка Мете Фредериксен и премиерот на Гренланд, Јенс-Фредерик Нилсен, во заедничка изјава нагласија дека иднината на островот не е предмет на преговори.

„Не можете да анектирате друга земја, дури ни под изговор на меѓународна безбедност. Гренланд им припаѓа на жителите на Гренланд и САД нема да го преземат“, порачаа тие.

По враќањето во Белата куќа, Трамп го реактивира својот долгогодишен интерес за најголемиот остров во светот, одејќи дотаму што одби целосно да ја исклучи и можноста за употреба на сила за воспоставување контрола врз оваа полуавтономна данска територија. Гренланд, со околу 57.000 жители, од 2009 година има право да прогласи независност од Данска – идеја што ја поддржува мнозинството од локалните политички партии.

Данскиот министер за надворешни работи, Ларс Локе Расмусен, ја оцени ситуацијата како сериозно нарушување на сојузничките односи.

„Одеднаш се појавува специјален пратеник на американскиот претседател, кој, според неговите зборови, е задолжен да го преземе Гренланд. Ова е целосно неприфатливо. Нашите долгогодишни сојузници нè ставаат во исклучително тешка позиција“, изјави Расмусен.

Контроверзните потези на Трамп повторно ја отвораат дебатата за суверенитетот, безбедноста и геополитичките амбиции на Арктикот – регион кој станува сè поважен на глобалната сцена.