Свет

Трамп го губи трпението: Американскиот претседател испрати остра порака до Путин

Поранешниот американски претседател Доналд Трамп порача дека сака рускиот претседател Владимир Путин да „престане да пука“ и да се согласи на мировен договор со Украина. Изјавата доаѓа ден по неговата средба со украинскиот претседател Володимир Зеленски во Ватикан, на маргините на погребот на папата Франциск.

„Сакам да престане да пука, да седне и да го потпише договорот“, изјави Трамп на 27 април, одговарајќи на новинарско прашање за тоа какви чекори очекува од Путин. Според него, средбата со Зеленски, која траела околу 15 минути, поминала во конструктивна атмосфера, а го оцени украинскиот лидер како „посмирен“ и подготвен за компромис.

Најмногу внимание привлече неговата проценка дека Зеленски е спремен да го отстапи Крим на Русија – територија која Москва ја анектираше во 2014 година, а Киев цврсто одбива да ја препушти. „О, мислам дека да“, одговори Трамп кога беше директно прашан дали верува дека Зеленски би го отстапил полуостровот.

Оваа изјава предизвика жестоки реакции во Украина. Пратеници и јавноста ја отфрлија можноста за откажување од било кој дел од територијата. „Никогаш нема да го признаеме Крим како дел од Русија“, изјави украинскиот пратеник Олександр Мережко.

Иако Зеленски, по состанокот, го опиша разговорот како „симболичен состанок со потенцијал да стане историски“, очигледно е дека ставовите околу територијалниот интегритет остануваат длабоко поделени. Претходно, Зеленски беше исфрлен од Овалната соба од страна на Трамп поради разлики околу мировниот процес.

Трамп, кој од неодамна повторно се позиционира како важен глас во американската надворешна политика, го постави прекинот на огнот како еден од своите клучни приоритети, барајќи итно запирање на огнот. И покрај тоа што Киев го поддржува овој предлог, Москва и понатаму се обидува да преговара за условите – главно поради моменталната предност на бојното поле, особено во регионите Донецк, Луганск, Запорожје и Херсон.

Американскиот државен секретар Марко Рубио оцени дека мировниот договор е „поблиску од кога било“, но дека е потребен поголем меѓународен притисок врз Кремљ, особено по последниот бран руски напади врз цивилни цели.

Иако ретко, Трамп овој пат го критикуваше Путин, обвинувајќи го дека „не сака да ја запре војната“ и сугерираше можност за примена на нови економски инструменти како банкарски санкции.

Сепак, оваа критика дојде веднаш по неговата најцврста изјава досега – дека „Крим ќе остане со Русија“, дадена во интервју за списанието Time на 25 април. Ова ја отвора дилемата – дали мировниот договор кој го заговара Трамп навистина значи мир, или нова територијална реалност?

Свет

Хаос на европските аеродроми по воведувањето на новиот Шенген систем

Воведувањето на Шенген системот за влез и излез (EES) на 12 октомври 2025 година предизвика сериозни проблеми на аеродромите во Европа, при што патниците во периоди на зголемена фреквенција чекаат и до три часа за да поминат гранични контроли, соопшти Европскиот оддел на Меѓународниот совет на аеродроми (ACI).

Оттаму велат дека прогресивното снимање на биометриски податоци и регистрација на државјани од трети земји ја зголемуваат обработката на патниците до 70%, а недостигот на киосци и полициски кадар дополнително ја усложнува ситуацијата. Најзасегнати се аеродромите во Франција, Германија, Грција, Исланд, Италија, Португалија и Шпанија.

ACI повикува Европската комисија, eu-LISA, Фронтекс и земјите-членки итно да преземат мерки или да овозможат поголема флексибилност во примена на системот до целосното воведување. Генералниот директор на ACI EUROPE, Оливие Јанковец, предупредува дека доколку проблемите не се решат пред зголемувањето на прагот за регистрација на 35% од 9 јануари, хаосот на аеродромите ќе се продлабочи, со сериозни последици по безбедноста и оперативноста.

Свет

Украински дронови предизвикаа штета на руската нафтена инфраструктура во Таман

Украински беспилотни летала го погодиле руското пристаниште Таман во Црното Море, при што биле оштетени две пристаништа, еден цевковод за снабдување со мазут и два танкера, соопшти регионалната администрација на Краснодарската област. На едниот танкер избувнал пожар кој веќе е изгаснат, а два резервоари за складирање биле оштетени од падот на остатоци од дрон.

Службите за цивилна заштита информираат дека екипажите на погодените бродови се евакуирани, а пожарите се целосно изгаснати. Пристаништето Таман се смета за клучна точка за испорака на нафта и течен природен гас.

Украина зачестено ги напаѓа руските нафтени и енергетски објекти како дел од својата одбрана од руската инвазија.

Свет

Пентагон алармира: Кина тајно распоредила над 100 нуклеарни ракети – можно воено сценарио за Тајван до 2027

Најнов извештај на Пентагон, сè уште необјавен, открива дека Кина значително го забрзува својот нуклеарен капацитет и не покажува интерес за преговори за контрола на оружјето. Според американските разузнавачи, Пекинг тајно распоредил повеќе од 100 интерконтинентални балистички ракети од типот ДФ-31 во „полиња со силоси“ во близина на границата со Монголија, што им овозможува брзо лансирање во случај на конфликт.

Американскиот претседател Доналд Трамп претходно најави план за денуклеаризација во соработка со Кина и Русија, но извештајот на Пентагон укажува дека Пекинг не покажува сериозен интерес за такви мерки или разговори за контрола на вооружувањето.

Според документот, кинескиот нуклеарен арсенал сè уште брои под 600 боеви глави, но експанзијата продолжува, а до 2030 година се очекува бројката да надмине 1.000. Пентагон истакнува дека клучната година е 2027, кога Кина се проценува дека ќе биде способна да води и да победи во потенцијален конфликт за Тајван.

Стратегијата на Пекинг вклучува удари на далечина од 1.500 до 2.000 наутички милји од кинескиот брег, со што би можело сериозно да се попречи американското воено присуство во Азиско-пацифичкиот регион. Кина засега го застапува ставот дека се придржува до „нуклеарна стратегија на самоодбрана“ и политика на ненапаѓање, додека Пентагон предупредува на зголемената закана за стабилноста во регионот.