Економија

Крипто пазарот оживува: Биткоинот порасна за 3,6 %, Етириумот скокна за над 19 %

Расположението на крипто пазарот значително се подобрува – водечките криптовалути бележат раст, трговскиот обем се зголемува, а индексот на доверба кај инвеститорите се движи нагоре. Според податоците од крипто-берзата Binance, на 9 мај во 15:00 часот, биткоин достигна вредност од 91.518,27 евра, што претставува раст од 3,65 % во однос на претходниот ден.

Дополнително, обемот на трговија со биткоин за изминатите 24 часа достигна речиси 67 милијарди евра, што претставува значително зголемување и индикација дека на пазарот повторно се враќа динамиката и интересот.

Индексот на „Страв и Алчност“ укажува на засилена доверба
Познатиот индекс на страв и алчност, кој го следи психолошкиот став на инвеститорите кон биткоинот, денеска достигна ниво 73 – што се смета за зона на „алчност“. Тоа претставува пораст во однос на вчерашното ниво од 65, што дополнително укажува на зголемена самодоверба и подготвеност за поголеми вложувања во криптовалути.

Етириум со најголем скок
Иако биткоинот доминира по пазарна капитализација, најголемиот пораст во вредноста денеска го забележа Етириум (ETH) – втората највредна криптовалута. Со раст од 19,21 %, Етириум достигна цена од 2.085,22 евра, што е највисока вредност во последните неколку недели. Овој скок е резултат на зголемениот интерес за „смарт контракт“ технологијата и очекувањата за нови надградби во мрежата на Етириум.

Позитивен тренд и кај останатите дигитални средства:
Binance Coin (BNB) порасна за 3,88 %, со вредност од 567,06 евра

Solana (SOL) порасна за 11,45 %, достигнувајќи 153,32 евра

Avalanche (AVAX) скокна за 12,55 %, до 20,90 евра

Toncoin (TON), криптовалутата на апликацијата Telegram, порасна за 5,41 % и достигна цена од 2,93 евра

Овие податоци покажуваат дека оптимизмот кај инвеститорите не е ограничен само на биткоин, туку се прелева и на пошироката крипто сцена.

Заклучок: дали крипто-пролетта конечно пристигнува?
По неколку месеци нестабилност и претпазливост, криптовалутите повторно се во фокусот на инвеститорите. Ако трендот продолжи, ова би можело да означи почеток на нов растечки циклус на пазарот. Сепак, експертите предупредуваат дека флуктуациите и понатаму ќе бидат силни, а регулаторните фактори – особено во САД и ЕУ – ќе имаат клучно влијание врз движењето на пазарот.

Економија

СЕ ЗНАЕ КОЛКАВ ЌЕ БИДЕ ДАНОКОТ ЗА ПРВ СТАН. Што ги очекува граѓаните и градежниците?

Сите кои се заинтересирани за купување станови, но и градежниците може да здивнат. Повластената стапка од само пет проценти за првиот промет на згради или станови останува во примена до крајот на 2028 година. Поради ова, данокот нема да биде причина за дополнително поскапување на и онака скапите недвижности.

Согласно најавите на министерката за финансии, во Собранието веќе е доставен предлог закон за измени, со што се пролонгира рокот за повластената стапка за уште три години, односно од 1 јануари 2026 година до 31 декември 2028 година.

Се прават измени на Законот за данокот на додадена вредност со кој се уредени предметот на оданочување, даночната основа, даночните ослободувања, даночните стапки, времето на настанување на даночниот долг, даночниот должник, одбивката на претходниот данок, регистрацијата за целите на данокот на додадена вредност, административните обврски, плаќањето на данокот, како и казнените одредби.

– Предложените измени се со цел да се изврши допрецизирање во делот на одредбите кои се однесуваат на место на промет на услуги и допрецизирање во делот на одредбите кои се однесуваат на тур-оператори.

Исто така се пролонгира рокот на примена на повластената стапка од 5 отсто на првиот промет на станбени згради и станови во оној дел во кој истите се користат за станбени цели и кој ќе се изврши во рок до пет години по изградбата.

На тој начин се врши пролонгирање на рокот на примена на повластената стапка за уште три години – се посочува во законското решени доставено во Собранието.

Предлагачи се група пратеници, меѓу кои Антонијо Милошоски, Бојан Стојаноски, Бране Петрушевски, Дафина Стојаноска и Драгана Бојковскакои бараат измените да се донесат по скратена постапка и додаваат дека ова не предизвикуваат негативни фискални импликации врз Буџетот.

Со истиот закон се предлагаат и измени во делот на туроператорите.

– Туристичките услуги дадени од страна на тур-операторот се сметаат за една единствена услуга. За место на промет на оваа услуга се смета местото каде што вршителот на промет на услугата има вистинско седиште.

Доколку прометот на услугата се врши од подружницата на вршителот на прометот на услугата, што се наоѓа надвор од неговото вистинско седиште, тогаш седиштето на подружницата се смета за место на прометот на услугата – се прецизира во законот.

Економија

НЕВОБИЧАЕН ФЕНОМЕН ВО ЈАДРАНОТ: Масовна појава на виолетови морски ежови кај Трст ги изненади научниците

Истражувачите во Јадранското Море регистрираа необична појава што досега не била забележана во овој обем. Во близина на Трст е откриена голема концентрација на виолетови морски ежови, и тоа на подрачје кое не се смета за нивно типично живеалиште.

Според научниците, ваквата слика е изненадувачка бидејќи на карпестото морско дно вообичаено доминира друг вид морски еж, додека виолетовите единки таму речиси и не се среќаваат. Овојпат, нивниот број бил значително поголем, а присуството на вообичаениот вид било минимално.

Стручњаците посочуваат дека објаснувањето може да се бара во животниот циклус на овие морски организми. Истражувањата укажуваат дека во одредени фази од животот тие мигрираат, најчесто поттикнати од промени во исхраната. Додека младите единки се хранат претежно со варовнички алги на песочно дно, повозрасните се префрлаат кон карпести подрачја богати со макроалги и растителни остатоци.

Дополнително, научниците не ја исклучуваат можноста дека зголемената достапност на кафени алги во овој дел од Јадранот создала идеални услови за собирање на голем број возрасни единки на едно место.

Иако сцената е необична, истражувачите нагласуваат дека природата ретко прави нешто без причина, а во овој случај, најверојатниот одговор се крие во храната и промените во морскиот екосистем.

Економија

МБИ10 со пад од 0,32%, без активности на обврзничкиот пазар

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

На трговската сесија од 18 декември 2025 година, индексот МБИ10 забележа пад од 0,32%, спуштајќи се на 10.091,56 поени, додека индексот ОМБ остана непроменет на 129,44 поени. Вкупниот дневен промет изнесуваше 13,06 милиони денари, при што најголем дел од тргувањето беше концентриран кај Комерцијална банка, Алкалоид и Македонски Телеком, кои ја предводеа пазарната активност .

Најтргувани хартии од вредност

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 3.913.370 денари

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – 3.091.460 денари

● НЛБ Банка АД Скопје (NLB) – 1.812.170 денари

Топ добитници

● АЛТА Банка АД Битола (ALTA) +2,83%

● ОКТА АД Скопје (OKTA) +2,04%

● Адинг АД Скопје (ADIN) +0,04%

Топ губитници

● РЖ Услуги АД Скопје (RZU) –8,16%

● Гранит АД Скопје (GRN) –1,59%

● НЛБ Банка АД Скопје (NLB) –0,85%

Обврзнички пазар

Во текот на денешната сесија не беа реализирани трансакции со државни или корпоративни обврзници. Сите државни обврзници останаа со непроменети цени, а индексот ОМБ се задржа на 129,44 поени.

Тргувањето на Македонската берза на 18 декември 2025 година се одвиваше во умерена атмосфера, со вкупен промет од 13,06 милиони денари и пад на индексот МБИ10 за 0,32%. Комерцијална банка, Алкалоид и Македонски Телеком беа најликвидните хартии на денот. Најголем добитник беше АЛТА Банка, додека РЖ Услуги и Гранит го предводеа негативното движење. Обврзничкиот пазар остана без активности, со стабилни котации и непроменет индекс ОМБ.