Свет

И Индија и Пакистан прогласија победа по четиридневната војна

По четиридневни воздушни напади и артилериски судири, Индија и Пакистан прогласија прекин на огнот.

Сепак, колку долго ќе трае мирот, кој победи во судирот и какви лекции научија генералите на армиите на двете земји?

Ова се само некои од многуте прашања што се поставуваат по најсериозната ескалација и тензии меѓу две соседни нуклеарни сили кои зад себе имаат децении конфликт и чии милиони граѓани се прашуваат што би можело да се случи следно.

И покрај ветувањето дека ќе „одмазди“ за индиските напади на своја територија, Пакистан сè уште не возвратил, а обете страни веќе прогласуваат победа. Сепак, непријателствата меѓу Њу Делхи и Исламабад продолжуваат, јавува CNN.

Очигледна паника ги зафати двете земји во среда откако Њу Делхи изврши целни воени напади врз својот сосед, додека Исламабад тврдеше дека соборил индиски борбени авиони.

Во четврток, Пакистан соопшти дека соборил најмалку 25 индиски дронови низ целата земја преку ноќ, нарекувајќи го тоа уште една „сериозна провокација“ од Њу Делхи во која беа ранети четворица војници и убиен еден цивил. Си-Ен-Ен не беше во можност независно да ги потврди овие тврдења и контактираше со индиските воздухопловни сили и Министерството за одбрана.

Стравот е дека секој понатамошен конфронтациски чекор од која било страна би можел брзо да ескалира во отворен конфликт. Индиските медиуми беа еуфорични по нападот во среда.

„Удари на правдата“, гласеше уредничкиот текст во еден од водечките индиски весници на англиски јазик, во кој се пофалува „остриот“ и „решителен“ одговор на земјата на масакрот врз 26 лица во индискиот Кашмир од страна на милитантите.

„Непријателот падна на колена за само неколку часа“

Насловната страница на „Индијан експрес“ имаше сличен тон: „Правдата е задоволена“ беше напишано со големи букви. Во Пакистан, јавниот одговор на премиерот Шахбаз Шариф беше подеднакво воинствен.

Тој вети дека ќе се „одмазди“ за смртта на 31 лице за кое Пакистан тврди дека биле убиени во индиските напади, но исто така се чинеше дека прогласи победа над наводното соборување на индиските авиони.

„Непријателот падна на колена за само неколку часа“, рече тој во обраќањето до нацијата.

Индија тврди дека погодила „терористичка инфраструктура“ што им припаѓа на две исламистички групи – Лашкар-е-Таиба и Џаиш-е-Мохамед, кои се обвинети за некои од најсмртоносните напади на индиска територија.

Нападите од среда не беа насочени кон воената инфраструктура и, според Њу Делхи, не предизвикаа цивилни жртви, што потенцијално им остава простор на Индија и Пакистан да избегнат отворена војна.

Едно од местата погодени од Индија беше длабоко во пакистанската покраина Пенџаб, што е најдлабокиот напад врз неоспорена пакистанска територија од големата војна меѓу двете земји во 1971 година. Беа погодени и други места во Пенџаб, центарот на моќта на пакистанската војска и седиштето на владата на Шариф, а според пакистанските власти, беше погодена и џамија, што предизвика гнев кај милиони граѓани во земјата со муслиманско мнозинство.

Што ќе се случи следно, велат аналитичарите, во голема мера зависи од следниот потег на Исламабад.

„Сите очи сега се насочени кон Пакистан“, вели Мајкл Куглеман, експерт за Јужна Азија со седиште во Вашингтон:

„Ако одлучи да си го спаси образот и да прогласи победа, можеби со тоа што ќе посочи на соборувањето на индискиот авион (што Њу Делхи не го потврди) и ќе заврши со тоа, би можело да има можност за заобиколен пат.“

Но, тој предупреди дека „сите облози се поништени“ ако Пакистан одлучи да возврати.

Нешто за губење

Повеќето аналитичари се согласуваат дека соседите со нуклеарно оружје не можат да си дозволат уште една битка. Индија и Пакистан веќе водеа три војни за Кашмир, спорен регион за кој и двете страни тврдат дека е во целост, а секој од нив контролира дел од него. Уште еден конфликт би можел да има катастрофални последици.

Од своето создавање пред седум децении со поделбата на поранешната британска Индија, Пакистан, кој сега е дом на 230 милиони луѓе, се соочува со растечки предизвици, од политичка нестабилност до алармантно милитантно востание, климатски катастрофи и економски превирања.

Индија се чини дека е во посилна позиција. Нејзината војска се смета за супериорна во секој конвенционален конфликт само врз основа на бројот на војници и се гордее со економија повеќе од 10 пати поголема од онаа на Пакистан. Но, исто така, би имало што да изгуби ако конфликтот ескалира, според Танви Мадан, виш соработник во Програмата за надворешна политика во Институтот Брукингс.

„Врз основа на она што го видовме во минатото, ова се двајца рационални актери кои не сакаат поширока војна“, рече Мадан.

Индискиот премиер Нарендра Моди вети дека ќе го подигне статусот на Индија на глобалната сцена, кандидатура за домаќин на Олимписките игри и обид да ја престигне Кина како светски производствен центар.

Да не спомнуваме дека Индија веќе се соочува со безбедносни закани на повеќе фронтови, особено по должината на спорните граници со Кина.

Деескалација или продолжување на конфликтот?

Индија брзо изјави дека нејзиниот одговор на масакрот од 22 април бил „фокусиран, одмерен и неескалирачки“ и јасно стави до знаење дека тоа е одговор на масакрот врз туристите.

Свет

Фон дер Лајен ја поздрави одлуката за замрзнување на руските државни средства на неодредено време

Претседателката на Европската комисија, Урсула Фон Дер Лајен, денеска ја поздрави одлуката на Советот на ЕУ за продолжување на имобилизацијата на руските суверени средства на неодредено време.

– Испраќаме силен сигнал до Русија дека додека продолжува бруталната агресивна војна, трошоците за Русија ќе растат. Ова е и порака до Украина дека сакаме да го зајакнеме нашиот храбар сосед на бојното поле и на преговарачката маса, напиша Фон Дер Лајен на Х.

Со одлуката, сите 27 земји-членки на ЕУ повеќе не мораат едногласно на секои шест месеци да ги продолжуваат замрзнатите средства, како што беше практикувано од 2022 година по инвазијата на Русија врз Украина. Механизмот за економска вонредна состојба овозможи премин од едногласно на мнозинско гласање, и покрај претходните закани од Унгарија за спротивставување.

Вредноста на замрзнатиот руски државен имот во ЕУ изнесува околу 210 милијарди евра, а целта е дел од овие средства да се стават на располагање на Украина како долгорочен заем за репарации, со цел ограничување на економската штета од војната.

Свет

ЕУ ги замрзна руските пари – Каква ќе биде ракцијата на Москва?

Земјите-членки на ЕУ, освен две, денес преку писмена постапка ја одобрија одлуката за трајно замрзнување на рускиот имот, што е клучен предуслов за одобрување на репарациски заем за Украина.

„Писмената постапка е завршена, 25 држави се „за“, две се „против“, изјави европски дипломатски извор, без да прецизира кои две држави се „против“.

„Ја поздравувам одлуката на Советот за нашиот предлог за продолжување на блокадата на рускиот државен имот“, напиша претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, на X.

Унгарија и Словачка постојано се закануваа со вето

Одлуката значи дека околу 210 милијарди евра руски имот ќе останат замрзнати во ЕУ сè додека најмалку 15 земји-членки, кои претставуваат повеќе од 55 проценти од населението на Унијата, не гласаат за укинување на мерката.

Досега, продолжувањето на замрзнувањето мораше едногласно да се потврдува на секои шест месеци, што отвори простор за вето од страна на Унгарија или Словачка, кои постојано се закануваа дека ќе го блокираат продолжувањето на санкциите.

Со отстранување на тој ризик, ЕУ се приближи кон таканаречениот „заем за репарација“, кој би ѝ позајмил на Украина 90 милијарди евра во текот на следните две години, со гаранција во форма на замрзнати руски средства.

Одлуката доаѓа пред состанокот на Европскиот совет на 18 и 19 декември, каде што лидерите на ЕУ би можеле да го отворат патот за користење на некои замрзнати руски средства за да му обезбедат на Киев клучни средства за да ги продолжи своите воени напори.

Фон дер Лајен го предложи тој план минатата недела, нагласувајќи дека тој ќе покрие околу две третини од финансиските потреби на Украина во следните две години. Без дополнително финансирање, предупреди таа, Украина ќе остане без пари кон средината на 2026 година.

Централната банка на Русија поднесе тужба

Како очигледен одговор на веста за трајното замрзнување на средствата, Централната банка на Русија денес објави дека поднела тужба против белгиската финансиска институција Euroclear, која го држи најголемиот дел од замрзнатите руски средства во Европа.

Во посебна изјава, руската централна банка го нарече заемот за репарација „нелегален“ и „спротивен на меѓународното право“ и рече дека ќе ги искористи „сите достапни правни и други механизми“ за да го оспори.

ЕУ се обидува да ја смири Белгија

Одлуката на Европскиот совет, исто така, се однесува на една од клучните загрижености на Белгија, која остро се спротивстави на заемот за репарација.

Белгискиот премиер Барт де Вевер предупреди дека, доколку ЕУ се зафати со тој план, а санкциите не бидат продолжени поради ветото, Белгија би можела да остане одговорна за враќање на руската централна банка износ еднаков на една третина од сопствениот БДП.

Затоа Де Вевер побара ризикот од можни последици да се сподели меѓу земјите-членки. Во официјалниот предлог за заемот за репарација, кој Урсула фон дер Лајен го презентираше пред девет дена, се предвидува земјите-членки да даваат гаранции пропорционално на нивниот бруто национален доход.

Одлуката за трајно замрзнување на средствата е донесена со користење на вонредна клаузула во правото на ЕУ, позната како член 122, која дозволува одлуките да се донесуваат со квалификувано мнозинство наместо со едногласност, потег што се смета за контроверзен во Брисел.

Свет

Трамп урива дел од Белата куќа – Поднесена тужба против него

Националниот фонд за зачувување на историјата на САД поднесе тужба против американскиот претседател Доналд Трамп, обвинувајќи го дека незаконски го забрзал проектот за изградба на нова балска сала во Белата куќа.

Фондот бара од федералниот суд да го запре проектот сè додека не биде спроведен сеопфатен преглед на дизајнот и не се обезбеди одобрение од Конгресот. Во тужбата се наведува дека претседателот ги прекршил Законот за административна постапка и Законот за национална заштита на животната средина, како и дека ги надминал своите уставни овластувања со тоа што го заобиколил Конгресот.

Контроверзиите ескалираа кога Трамп го сруши Источното крило на Белата куќа – чекор што, според Фондот, претставува отстапување од сите стандардни федерални практики за владино градење. Дополнително, тој неодамна ги отпушти и оригиналните архитекти на проектот, чија балска сала би била речиси двојно поголема од Белата куќа пред рушењето на крилото.

Претседателот Трамп изјави дека Белата куќа „доцнела“ со изградбата на балската сала и дека проектот мора да продолжи.