Македонија

Димовски: Македонскиот идентитет не е европски изум, туку длабоко вкоренет процес

На социјалните мрежи поранешниот пратеник на ВМРО-ДПМНЕ, Илија Димовски, се осврнува на често наметнатите и, како што вели, манипулативни историски наративи што се користат за негирање на македонската национална самобитност. Според него, градењето на народниот идентитет и политичката нација не се идентични процеси, а поистоветувањето на двете служи за релативизирање на македонската посебност. Димовски повикува на сериозна интелектуална мобилизација и систематски одговор на надворешните и внатрешните обиди за разградување на македонскиот идентитет:

Градењето на народниот идентитет и формирањето на политичките нации се два фундаментално различни процеса, чија комплексност често се редуцира на поедноставени и наметнати историски наративи во контекст на Македонија.
Оваа симплификација создава впечаток на интелектуална инертност иинфериорност, културна подреденост или, пак, прекумерно влијание на туѓи перспективи врз сопствените наши процеси на формирање на македонската национална самобитност.

Наместо да се спротивставиме, ние често се вклопуваме во туѓи историски концепти и (не)вистини, прифаќајќи ги со наивност слична на детска фасцинација од бајка.
Народниот идентитет не е синоним за политичката нација.
Балканските народи, вклучително и Македонците, не чекале на вестите за Француската револуција за да почнат да ги негуваат своите јазици, традиции, митови и култури. Напротив, овие процеси се длабоко вкоренети во историјата, далеку пред модерната ера. Ниту бевме диви, ниту неписмени, а уште помалку зависни од европските револуции за да го осознаеме сопствениот идентитет.

Првиот наметнат манипулативен концепт е идејата дека градењето на нациите е исклучиво модерен феномен од 19 век. Оваа теза, иако делумно точна за политичките нации во Западна Европа, не може да се примени на балканскиот контекст.
Во Европа, политичките нации се формирале преку интеграција на различни етнички и културни идентитети под единствен државен апарат, често во рамките на католички монархии. На пример, италијанската нација, создадена во 19 век, обединила региони со толку различни јазици и култури што дијалектите во Сицилија и Пиемонт биле меѓусебно речиси неразбирливи. Спротивно на ова, балканските словенски народи, иако со одредени, но помали од италјанските, јазични и културни варијации, не поминале низ сличен процес на политичко обединување во 19 век. Обидот за создавање на југословенска нација во 20 век, било во форма на монархија или социјалистичка република, беше неуспешен обид за наметнување на европоцентричниот модел.

Вториот манипулативен концепт е изедначувањето на процесите на градење на политичките нации со развојот на националната народна самобитност. Оваа заблуда, често промовирана од соседните држави, служи за негација на македонската посебност. На пример, тврдењето дека македонската нација е создадена истовремено со македонската држава во 1944 година е дел од бугарските и грчките историски наративи, кои имаат за цел да го минимизираат значењето на македонскиот јазик и култура како посебен идентитет. Овие држави, формирани пред Македонија, често ја користат својата историска предност за да ги оправдаат своите геополитички аспирации, потпирајќи се на европоцентрични концепти за да го негираат македонскиот идентитет. За жал, македонската реакција на овие наративи е често пасивна, лишена од систематска и аргументирана контраофанзива.

Недостигот од сериозно спротивставување е евидентен. Напорите на поединци, Македонската академија на науките и уметностите (МАНУ) или универзитетите, чиј академски ранг е разочарувачки дури и во регионален контекст, се ограничуваат на спорадични публикации, симпозиуми или академски дискусии без вистински општествено-политички одек.
Додека соседните држави инвестираат во научни центри и публикации за да ги зајакнат своите историски тези, македонските институции до сега ретко продуцираа конкурентни контранаративи. Паралелно, во нашата земјата се присутни различни домашни актери, од поранешни политичари кои промовираат туѓи историски концепти, преку сомнителни општествени структури што фаворизираат српски, грчки, бугарски или други регионални интереси и наративи, до финансиски фондации кои поддржуваат проекти со асимилаторски цели, како што се поддршка на верски објекти (од сите религии) или училишта со туѓи културни агенди.

За да се надмине ова, потребна е интелектуална и културна мобилизација. Македонија мора да развие проактивен пристап во афирмацијата на својот идентитет, преку инвестиции во образование, наука и меѓународна промоција. Само така може да се разбијат наметнатите стереотипи и да се зајакне позицијата на македонската нација и народ во глобалниот културен и политички пејзаж.

Потенцијалот на македонскиот народ е поголем од тој што можеме да го погледнеме и разбереме во контекст на денешната независна македонска држава. Наша обврска е да погледнеме и пошироко, и повисоко, и подлабоко, и да создадеме насока за ревитализација на македонската приказна во новиот век.

Македонија

ДЕНЕСКА НА МРЃУНАРОДНИОТ АЕРОДРОМ СКОПЈЕ – Реализирани 26 летови, по 13 слетувања и полетувања поради лошите временски услови

По периодот на прекин поради густа магла, Меѓународниот аеродром „Скопје“ повторно е отворен за сообраќај, соопштија од аеродромските служби.

Денеска се реализирани 13 слетувања и 13 полетувања, откако претходно системот на летови беше значително нарушен од временските услови.

Значителен број летови сè уште почувствуваа последици од маглата – 20 летови беа пренасочени кон други аеродроми, а две планирани авиони беа откажани, додека аеродромот работеше со ограничено функционирање.

Аеродромските оператори потврдија дека ситуацијата на пистите и навигациските системи се нормализира и дека сообраќајот постепено се враќа во вообичаениот режим. Патниците често пати беа известувани директно од авиокомпаниите за измените во нивните летови, вклучувајќи и за пренасочените и откажаните услуги.

Од аеродромот апелираат до патниците да ги проверат состојбите и статусот на нивните летови пред да пристигнат на терминалите, поради можни дополнителни измени што може да се појават при променливи временски услови.

Со обновувањето на летовите, се очекува нормализација на сообраќајот и олеснување за сите што планираат патување преку скопскиот аеродром во текот на денот.

Македонија

Дали „Сејф Сити“ функционира при густа магла? Експертите за bulevar.mk објаснуваат како работат камерите во лоши временски услови

Деновиве, поттикнати од енормно густата магла која ја зафати земјава и значително ја намали видливоста, граѓаните сè почесто се прашуваат дали системот „Сејф Сити“ на МВР функционира непречено и дали камерите навистина можат да ги регистрираат сообраќајните прекршоци во вакви услови.

Според ИТ и безбедносни експерти кои ги контактираше bulevar.mk, современите системи за видео-надзор не зависат исклучиво од визуелната слика видлива за човечкото око.

Камерите што се користат во рамки на „Сејф Сити“ се опремени со високосензитивни сензори, инфрацрвена поддршка и алгоритми за обработка на слика, кои овозможуваат работа и при намалена видливост.
„Густата магла може да ја намали јасноста на класичната слика, но системите за автоматско препознавање регистарски таблички (ANPR) користат инфрацрвен спектар и специјални филтри кои овозможуваат читање на таблиците дури и кога човек тешко гледа“, објаснуваат ИТ-експерти запознаени со вакви технологии.

Тие посочуваат дека маглата има поголемо влијание врз општите камери за мониторинг, но помало врз камерите наменети за детекција на брзина, минување на црвено светло и други прекршоци, бидејќи овие системи се потпираат и на радарски и сензорски податоци, а не само на видео-сликата.

Од аспект на сообраќајната безбедност, експертите нагласуваат дека токму во услови на магла е уште поважно системот да функционира, бидејќи ризикот од сообраќајни незгоди значително се зголемува. „Во вакви услови возачите мора да бидат двојно повнимателни, а автоматските системи имаат превентивна улога – да потсетат дека контролата е постојана“, велат тие.

Сепак, стручњаците укажуваат дека во екстремни услови на многу густа магла или обилни врнежи, можно е дел од снимките да бидат со намален квалитет, поради што секој регистриран прекршок мора дополнително да биде верификуван пред да резултира со казна, согласно законската процедура.

Од МВР досега информираа дека „Сејф Сити“ работи континуирано и дека системот е дизајниран да функционира во различни временски услови, вклучително и магла, дожд и ноќни услови.

Експертите заклучуваат дека, иако технологијата е напредна, најважниот фактор за безбедност останува однесувањето на возачите, особено во услови на намалена видливост, кога секое непочитување на сообраќајните правила може да има сериозни последици.

Балкан

Познати деталите од трагичниот настан во Србија каде двајца македонски државјани загинаа во тешка сообраќајна несреќа на автопатот Белград–Ниш

Двајца граѓани на Северна Македонија го загубија животот во сериозна сообраќајна несреќа што се случи рано утрово на автопатот Белград–Ниш во Србија, потврдуваат српските медиуми и првичните информации од местото на настанот.

Несреќата се случила кај клучката Умчари, кога возило марка „Сеат“ со германски регистарски ознаки излетало од коловозот, при што силата на ударот била фатална за двајцата патници што седеле на предните седишта. Телата на мажот и жената, за кои е потврдено дека се македонски државјани, биле извлечени од урнатиот автомобил.

Според неофицијалните информации, во возилото имало уште едно лице – патник кој го преживеал ударот, но со тешки повреди бил пренесен во болница на понатамошна медицинска грижа. Причините за несреќата сè уште се истражуваат од српските сообраќајни служби.

Несреќата предизвика загриженост кај јавноста и семејствата на загинатите, а надлежните органи најавија дека ќе продолжат со увид на местото на настанот за да утврдат дали околностите како условите на патот или временските услови влијаеле на случувањата.
Овој трагичен инцидент доаѓа во време кога граѓаните кои патуваат меѓу земјите на Балканот често користат автопатот Белград–Ниш како главна сообраќајна артерија, но истовремено ја потсетува јавноста на потребата од зголемена претпазливост на патиштата.