Економија

Трамп ја започна трговската војна – светската економија под прв удар

ТРИ НЕДЕЛИ откако американскиот претседател Доналд Трамп практично ѝ објави трговска војна на целата светска економија, пристигнуваат првите економски показатели и предупредувања за нејзините последици.

Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) подготвува нови економски прогнози што ќе бидат објавени во вторник, а според најавите, тие ќе содржат ревидирање на проекциите за глобалниот раст надолу. Веќе во среда ќе бидат објавени првите податоци за активноста во производствениот и услужниот сектор во САД, Јапонија и Европа, што ќе даде заедничка слика за ефектот од новите американски царини кои стапија на сила на 2 април.

Директорката на ММФ, Кристалина Георгиева, изјави дека „новите проекции ќе вклучат значително намалување на растот, но нема да сигнализираат рецесија“. Истовремено, некои земји ќе се соочат и со ревидирани прогнози за повисока инфлација. ММФ предупредува дека продолжената неизвесност може да доведе до поголеми тензии на финансиските пазари.

САД ги следат инфлациските очекувања и потрошувачкото расположение, а нови податоци од Универзитетот во Мичиген ќе бидат објавени во петок. Централната банка (ФЕД) во среда го објавува својот извештај „Beige Book“, а ќе се следат и податоците за продажбата на нови и стари домови, како и нарачките на трајни добра – клучен показател за довербата на бизнисите.

Во Канада, трговските тензии се дел од изборната кампања, а аналитичарите ќе ја следат малопродажбата и потрошувачката во март, која трети месец по ред може да покаже опаѓање.

Во Европа, и покрај празничната недела, се очекуваат важни економски податоци – PMI индексите, индикаторот за потрошувачко доверба, истражување на Европската централна банка, платните очекувања и германскиот Ifo индекс на деловна доверба. Велика Британија и Швајцарија исто така објавуваат клучни податоци, а Русија ќе одлучува за евентуално намалување на својата рекордно висока каматна стапка од 21%.

Азискиот регион реагира со сопствени мерки – Кина ги објавува каматните стапки, Индонезија се обидува да ја стабилизира рупијата, а Јапонија и Јужна Кореја започнуваат преговори со Вашингтон за можно ублажување на царинските мерки.

Во Латинска Америка, Аргентина објавува податоци за БДП по добивањето на 20 милијарди долари помош од ММФ. Колумбија, Мексико и Парагвај исто така ќе дадат слика за тоа како нивните економии се справуваат со новите трговски предизвици.

Светската економија влегува во период на висока неизвесност – а првите податоци укажуваат дека ударите од новата трговска политика на САД веќе се чувствуваат.

Економија

Најбарани професии во ЕУ – продажба, маркетинг и производство

Според податоците на Евростат за минатата година, најголема незадоволена побарувачка за работна сила во Европската унија имало во професиите поврзани со продажба, маркетинг и производство. Ова укажува на можни тешкотии за работодавачите при регрутирање на персонал во овие сектори.

Според експерименталната статистика, составена делумно преку податоци од онлајн огласи за работа, највисоки стапки на слободни работни места биле забележани кај работници во производство и помошни канцелариски работници, со стапка од 7,3% секое. Следуваат други работници во продажба со 6,1% и уметнички, културни и кулинарски соработници со 6%.

Дополнително, околу 5,8% од непополнетите позиции се однесувале на работници во транспорт и магацини, 5,7% на менаџери за малопродажба и големопродажба, 5,4% на агенти за бизнис и услуги, 5,2% на оператори на постројки и машини и 5% на инженерски професионалци, со исклучок на електротехничките профили.

Евростат истакнува дека иако здравствените работници и наставниците, како и други занимања во јавниот сектор, исто така може да се соочат со тешкотии при регрутирање, тие поретко се рекламираат онлајн, па затоа во податоците се рангирани пониско. Од друга страна, ИТ професиите може да бидат претставени со поголема застапеност во онлајн огласите за работа.

Економија

Хрватска ги менува правилата за странски работници – еве колку дозволи има за Македонците

Хрватска воведува нови услови за вработување на странски државјани со цел подобра контрола, намалување на нелојалната конкуренција и спречување на нелегалните практики. Измените на Законот за странци воведуваат построги здравствени критериуми и барање за познавање на хрватскиот јазик, информира ХРТ.

Граѓанин на трета земја, како Македонија, за прва дозвола за привремен престој ќе мора да приложи потврда за здравствена состојба и статус на вакцинација, кои не смеат да бидат постари од 90 дена. Исто така, познавањето на хрватскиот јазик се смета за основа за интеграција на странските работници, а државниот секретар Иван Видиш посочи дека и покрај кофинансираното учење јазици од Европскиот социјален фонд, интересот кај работниците е слаб.

Хрватска годинава издаде над 11.000 работни дозволи за граѓани од Македонија. Премиерот Андреј Пленковиќ истакна дека во последните две години се создадени 100.000 нови работни места, а бројот на невработени паднал на 81.000, што го покажува ефектот од активната политика за вработување.

Министерот за труд Марин Пилетиќ додаде дека во земјата моментално има околу 140.000 странски работници, а измените на законот ќе го намалат бројот на нови дозволи, додека ќе се зголеми значењето на оние кои веќе се наоѓаат во Хрватска.

Претседателот на GSV, Иван Мишетиќ, посочи дека во наредните пет години ќе бидат потребни над 100.000 работници од странство поради планираниот раст и пензионирањата, бидејќи домашниот пазар не може да го задоволи овој раст.

Економија

Од вечерва нова цена на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,60% во однос на одлуката од 18.12.2025 година.

Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат намалување во просек: кај бензините за 1,631%, кај дизелот за 4,633%, кај екстра лесното масло за 3,987% и кај мазутот зголемувањето е за 0,223%. Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,1645%.

Од 20.12.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:

– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 71,00 (денари/литар);
– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 73,00 (денари/литар);
– Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 64,50 (денари/литар);
– Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,50 (денари/литар);
– Мазут М-1 НС 32,635 (денари/килограм).

Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 2,00 ден/лит. Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98, како и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) и на Мазутот М-1 НС не се менуваат.