Свет

Путин побарал од Трамп протерување на Вселенската патријаршија од Истанбул

Познатиот теолог архимандрит Кирил (Говорун) на својот профил објави: „Од сигурни извори дознав дека едно од барањата што Путин му ги пренел на Трамп е протерување на Вселенската патријаршија од Истанбул“. Информацијата не е потврдена од други извори, но веќе предизвика контроверзии на социјалните мрежи.

„Религиозниот елемент“ е важен дел од политиката на Кремљ, кој продолжува да се претставува како „бранител на Руската православна црква во Украина“ – како што официјално се нарекува Украинската православна црква. Прекинувањето на „ограничувањата“ против УПЦ од страна на Киев е една од точките во рускиот план за прекин на огнот предложен во Истанбул. Со „одбрана на канонската црква“, Путин го оправда и влегувањето на руската армија во Украина пред три години.

Руската политика во текот на 20. век – како во царска Русија така и за време на атеистичкиот Советски Сојуз – постојано се обидуваше да ја „симне од тронот“ Вселенската патријаршија и да го заземе нејзиното место како Трет Рим. По 2000 година темата се враќа во официјалната реторика на Кремљ и Московската патријаршија со аргументот дека Русија е „природен“ центар на светското православие. Овие амбиции се интензивираа во текот на изминатите десет години под власта на Путин, вклучително и преку политички притисок врз турската држава и преку обидите да се компромитира Патријаршијата во нејзините очи. Русите со омаловажување ја нарекуваат „Турска патријаршија“ која нема паство. По прогласувањето на „Света Софија“ за џамија, руската пропаганда насочена кон православните средини, тврдеше дека „патријархот е заложник на Анкара“ и затоа мора да се пресели „во православна земја“. Аргументот што се користи пред турските националистички кругови е дека патријархот незаконски ја носи титулата „вселенски“, со што го прекршува турското верско законодавство итн.

Оваа идеја се појавила и во други критични моменти од модерната историја. Во периодот 1922-1925 г., кога турската држава врши притисок врз Вселенската патријаршија, се Фанар се разгледува евентуалното префрлање на катедрата на Света Гора или во Солун. Во тоа време, Советска Русија води антицрковна политика, но белата емиграција и делови од Руската задгранична православна црква веќе зборуваат за „спасување на центарот на вселенското православие“ под словенско покровителство. Сепак, во тоа време нема директна државна стратегија за интервенција.

Периодот 1943-1948 година е време на таканаречениот советски пресврт и на обидот Москва да стане „сеправославен Ватикан“. Сталин ја рехабилитира Московската патријаршија (1943) како надворешнополитички инструмент. Токму тогаш, во јули 1948 година, во Москва е свикан Сеправославен собор, формално по повод 500-годишнината од руската автокефалност. Целта е да се покаже дека Москва може да го обедини православието и да ја девалвира улогата на Константинопол. Во овој дух некои ја објаснуваат одлуката на Руската православна црква во 2016 година да го бојкотира Сеправославниот собор на Крит, кој беше подготвен и организиран со водечка улога на Вселенската патријаршија како главен координативен центар во Православната црква.

Во последно време, идејата за преместување на седиштето на Вселенската патријаршија надвор од Турција е изразена и во грчката дијаспора. Во 2018 година, влијателниот Американец со грчко потекло Евстатиј Валиотис, при добивањето на почесен докторат во САД, изјави дека или Американската архиепископија треба да стане автокефална или Вселенската патријаршија да се пресели во САД.

Патријархот Вартоломеј категорично ја отфрла можноста за преместување на седиштето на Вселенската патријаршија од Константинопол во друга земја. „Не ни размислуваме“, изјави тој во 2010 година пред поклониците од Грција по празничната Божествена Литургија во црквата на Светите апостоли. Патријархот истакна дека наследството на Вселенската патријаршија е премногу античко и премногу тешко за да биде „подигнато“ и преместено на друго место. Центарот на православието, рече тој, не може да се оттргне од неговиот историски корен во Константинопол – местото каде што Патријаршијата престојува речиси 1700 години.

Ако се точни информациите за барањето на Путин до Трамп да изврши американски притисок за преместување на Патријаршијата од нејзиниот древен центар, ова е прв руски обид физичко преместување на Фенар од Истанбул како дел од идеолошката војна за „духовното срце на Византија“.

Извор: Религија.мк

Свет

Украина добива 90 милијарди евра – ЕУ: Русија ќе ги плати парите

Лидерите на Европската Унија постигнаа договор за одобрување на бескаматен заем од 90 милијарди евра за Украина, со кој на Киев му се обезбедува финансиска стабилност за наредните две години. Според договорот, кредитот ќе започне да се враќа дури откако Русија ќе исплати репарации за штетите предизвикани од инвазијата.

Одлуката се толкува како јасна политичка и финансиска порака дека трошокот за обновата на Украина на крајот ќе падне врз агресорот, додека Европа презема улога на гарант за функционирањето на украинската држава во услови на војна.

Претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, истакна дека договорот испраќа три јасни пораки: дека Русија не ги остварила своите цели, дека Европа останува цврсто со Украина и дека Москва мора да се врати на преговарачката маса. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, порача дека целта е постигнување праведен и траен мир, а средствата се наменети за покривање на најитните буџетски потреби на Киев.

Првичната идеја заемот директно да се финансира од замрзнатите руски средства беше изменета поради резервите на Белгија, каде што се чува најголемиот дел од тие пари. Белгискиот премиер Барт де Вевер изјави дека средствата остануваат замрзнати и дека на крајот ќе бидат искористени за обнова на Украина, нагласувајќи дека никој во ЕУ не сака тие пари повторно да се вратат во Москва.

За да се обезбеди консензус, Словачка, Унгарија и Чешка беа изземени од каква било одговорност поврзана со отплатата на заемот, со што беше избегната можна блокада на одлуката.

Паралелно со европските финансиски чекори, САД интензивираат дипломатски активности. Американскиот претседател Доналд Трамп ја повика Украина побрзо да се движи кон мировен договор, предупредувајќи дека одложувањата носат огромни човечки загуби. Тој изјави дека секој месец гинат илјадници војници и дека постои опасност Русија да ја смени позицијата доколку процесот се развлекува.

Во рамки на таканаречениот ревидиран мировен план, викендов во Мајами се очекува средба меѓу претставници на администрацијата на Трамп и советник на рускиот претседател, по неодамнешните разговори на американските пратеници со украински и европски претставници во Берлин.

Свет

Рускиот гас под закана: Америка го движи енергетскиот курс на Балканот

Американскиот претседател Доналд Трамп го потпиша новиот закон, кој ја става енергетската независност на Западен Балкан од рускиот гас и нафта во центарот на националниот интерес на САД. Со потпишувањето на Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, Вашингтон јасно сигнализира дека зависноста од руските енергетски извори веќе не е прифатлива.

Станува збор за Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, кој директно ја адресира зависноста на земјите од регионот од рускиот гас и нафта – потег кој ќе има директно влијание врз Србија и соседните земји.

Според медиумските извештаи, законот во својата содржина го истакнува следново:

Во точка 16 се нагласува дека „зависноста на земјите од Западен Балкан од руски фосилни горива и природен гас ги врзува нивните економии и политики со Москва, попречувајќи ги нивните амбиции за приклучување кон Европската Унија“.
Точка 17 директно го декларира интересот на САД: „Намалувањето на зависноста од руски извори на енергија на земјите од Западен Балкан е од национален интерес за САД“.
Во точка 18 се предупредува дека „растечкото влијание на Кина во регионот може да има штетно влијание врз стратешката конкуренција, демократијата и економската интеграција на Европа“.

Со овој закон, Вашингтон испраќа јасна порака: енергетската независност на Западен Балкан од Русија и ограничувањето на кинеското влијание се прашања од висока геополитичка важност, кои директно ги засегаат интересите на САД во регионот.

Свет

Меѓусебни напади со дронови меѓу Русија и Украина: Гори хемиска фабрика во Русија

Русија и Украина во текот на ноќта извршија масовни меѓусебни напади со беспилотни летала, при што во Русија беа пријавени пожари, прекини на струја и греење, а во Украина удари на повеќе локации.

Руските власти соопштија дека противвоздушната одбрана пресретнала и уништила 94 украински дронови над седум региони. Најголем дел од нив биле соборени над Ростовската, Белгородската и Воронешката област, како и над Самарската и Астраханската област, Каспиското и Азовското Море.

Во градот Орјол, според локални извори, дронови ја погодиле термоелектраната-топлана, што довело до прекини во снабдувањето со греење, струја и топла вода. Локалните власти потврдија дека поради ситуацијата е прекината наставата во училиштата и градинките во еден дел од градот.

По нападите избувна и пожар во хемиската фабрика „ТолјатиАзот“ во Самарската област, една од најголемите фабрики за производство на амонијак во светот. Пристапните патишта кон фабриката биле затворени, а причините за пожарот сè уште се утврдуваат.

Прекини на електричната енергија се пријавени и во Ростовската област, каде што, според регионалните власти, биле оштетени далекуводи и цивилни објекти во неколку населени места. Повредени лица, според официјалните информации, нема.

Истовремено, руските сили во текот на ноќта лансирале околу 160 беспилотни летала кон Украина, меѓу кои и дронови од типот „Шахед“. Украинската противвоздушна одбрана соопшти дека успеала да собори или електронски да онеспособи 108 дронови, но и покрај тоа биле регистрирани погодоци на 23 локации.

Украинските власти предупредија дека нападите продолжуваат и дека дел од руските дронови и понатаму се наоѓаат во воздушниот простор на земјата.