Свет

Една од најмоќните европски земји забрзано се подготвува за војна: “Се стравува од нуклеарен конфликт”

Велика Британија се подготвува за воен конфликт – се стравува од нуклеарна закана: „Опасноста никогаш не била поголема“

Британскиот премиер Кир Стармер најави дека ќе ја подготви земјата за „воена борбена готовност“, во рамки на амбициозен план за повторно вооружување и стратешко редефинирање на безбедносната политика, оценувајќи дека светот се наоѓа меѓу заканувачка, агресивна Русија и намалената заложба на САД за европската безбедност.

Според новата одбранбена стратегија, Велика Британија планира изградба на 12 нови офанзивни подморници и вложувања во износ од милијарди фунти во оружје, беспилотни летала и зголемување на резервите од муниција и воена опрема.

„Заканата со која се соочуваме денес е посериозна, поитна и понепредвидлива од кога било по Студената војна“, изјави Стармер, потенцирајќи ја „растечката руска агресија“, ризиците од нов нуклеарен конфликт, секојдневните сајбер-напади и воената активност во британскиот воздушен и поморски простор.

Прегледот на одбраната по победата на изборите

Стратешкиот преглед на одбраната (SDR), инициран веднаш по изборната победа на Стармер, го предводи поранешниот генерален секретар на НАТО, Џорџ Робертсон. Документот содржи над 60 препораки за трансформација на британската одбрана, вклучувајќи:

Зголемување на бројот на активни војници за 3.000, на вкупно 76.000 во наредниот мандат.

Десеткратно зголемување на „убоиствената моќ“ преку инвестиции во дронови и напредна технологија.

Проширување на резервните сили за 20%, кога финансиите ќе го дозволат тоа – најверојатно дури во 2030-тите.

Повторно активирање на илјадници ветерани за ангажман во кризни ситуации.

Прифаќање на иновативни технологии како вештачка интелигенција, роботи и ласерско оружје.

Разгледување можност за набавка на борбени авиони способни да носат американски нуклеарни бомби, со цел зајакнување на капацитетите на НАТО.

Проширување на кадетските програми за млади за 30% и воспоставување „пробна воена година“ за заинтересирани граѓани.

Масовни вложувања во подморници, далекусежно оружје, фабрики за муниција и сајбер одбрана.

Стармер ги објави овие планови само неколку часа по еден од најжестоките украински напади врз руска територија од почетокот на војната во 2022 година, во кој беа погодени руски воздушни бази со дронови.

Реално сценарио: напад врз Британија

Според SDR, Велика Британија мора да биде подготвена за сценарио во кое непријателска држава би започнала напад со ракети врз воени бази, електрани, клучна инфраструктура и железнички мрежи. Оценката на состојбата на армијата е „поразувачка“ – со недоволни резерви на оружје, слаба регрутација и демотивирана војска.

„Меѓународната шаховска табла е превртена. Во свет каде невозможното денес станува неизбежно утре, не смее да има опуштеност кога станува збор за одбраната на нашата земја“, стои во воведот на документот од 140 страници.

Колку ќе чини новата одбранбена политика?

И покрај најавените амбиции, критичарите укажуваат на „значајни празнини“ во планот, особено во делот за заштита од крстосувачки и балистички ракети – слабост која би барала енормни средства. Според министерот за одбрана Џон Хили, ќе се инвестира до една милијарда фунти во системи за воздушна одбрана и сајбер-безбедност, како и во формирање нов команден центар за електронско и сајбер-војување.

Владата се обврза да го зголеми буџетот за одбрана на 2,5% од БДП до 2027 година (од сегашните 2,3%), со крајна цел од 3% до 2034 година. Сепак, последното зголемување останува условено од економската ситуација.

Новата ера на воена политика

Генералот Ричард Баронс, член на стратешкиот тим, ја нарече оваа визија „најдлабоката трансформација на британската одбрана во последните 150 години“. Но, како што наведува Politico, останува нејасно дали ветените ресурси ќе бидат доволни за да се реализира овој амбициозен пресврт.

Свет

Русија во одбрана на Венецуела: помош за Каракас против санкциите на САД

Русија јавно ја демонстрираше својата поддршка за Венецуела во услови на засилен притисок од САД, откако шефовите на дипломатиите на двете земји, Сергеј Лавров и Иван Хил, остварија телефонски разговор.

Како што соопшти Хил преку својот Телеграм канал, Лавров истакнал дека Москва е подготвена да ѝ обезбеди на Венецуела сеопфатна соработка и цврста поддршка во спротивставувањето на, како што беше наведено, нелегитимните притисоци и блокадата од страна на САД. Притоа, Русија ја потврдила и својата целосна поддршка за активностите на Каракас во рамките на Советот за безбедност на Обединетите нации, пренесува РИА Новости.

Во текот на разговорот била анализирана и безбедносната состојба во карипскиот регион, при што било укажано на, како што ги оценува Каракас, агресивните потези на Вашингтон и сериозните прекршувања на меѓународното право. Меѓу нив се наведуваат напади врз бродови, вонсудски ликвидации и акти на пиратство, за кои венецуелските власти директно ги обвинуваат САД.

Лавров, според соопштението, остро ја осудил ваквата практика, нагласувајќи дека таквите дејствија се недозволиви. Тој изразил силна солидарност со народот на Венецуела и потврдил дека Русија ќе продолжи да ја поддржува земјата во напорите за зачувување на регионалниот мир и почитувањето на принципите на меѓународното право.

Од друга страна, САД своето засилено воено присуство во Карибите го оправдуваат со борбата против трговијата со дрога. Сепак, во текот на септември и октомври, американските вооружени сили повеќепати уништуваа бродови во близина на венецуелскиот брег, за кои тврдат дека биле вклучени во шверц на наркотици — потези што Каракас ги оценува како закана за својот суверенитет.

Свет

Трамп ја отфрла приказната за минералите: Вистинската причина за интересот за Гренланд е безбедноста

Доналд Трамп повторно ја отвори чувствителната тема за Гренланд, тврдејќи дека САД „мора да го имаат“ островот од причини на национална безбедност – изјава што предизвика силни реакции во Данска и на самиот Гренланд. Тензиите дополнително се зголемија откако Трамп назначи специјален пратеник за островот, улога што ќе ја преземе гувернерот на Луизијана, Џеф Лендри, познат како близок сојузник и истомисленик на поранешниот американски претседател.

„Лендри ќе ја предводи промената“, порача Трамп, оставајќи малку простор за двоумење околу неговите намери.

Гренланд, стратешки позициониран меѓу Европа и Северна Америка и богат со минерални ресурси, претставува клучна точка за американскиот систем за рана одбрана од балистички ракети. Но Трамп инсистира дека економските интереси не се во прв план.

„Не ни треба поради минералите, туку поради безбедноста. Ако го погледнете Гренланд, ќе видите руски и кинески бродови по должината на брегот. Ни треба за национална безбедност. Мораме да го имаме“, изјави тој.

Острите изјави од Вашингтон наидоа на јасен и недвосмислен одговор од Копенхаген и Нук. Данската премиерка Мете Фредериксен и премиерот на Гренланд, Јенс-Фредерик Нилсен, во заедничка изјава нагласија дека иднината на островот не е предмет на преговори.

„Не можете да анектирате друга земја, дури ни под изговор на меѓународна безбедност. Гренланд им припаѓа на жителите на Гренланд и САД нема да го преземат“, порачаа тие.

По враќањето во Белата куќа, Трамп го реактивира својот долгогодишен интерес за најголемиот остров во светот, одејќи дотаму што одби целосно да ја исклучи и можноста за употреба на сила за воспоставување контрола врз оваа полуавтономна данска територија. Гренланд, со околу 57.000 жители, од 2009 година има право да прогласи независност од Данска – идеја што ја поддржува мнозинството од локалните политички партии.

Данскиот министер за надворешни работи, Ларс Локе Расмусен, ја оцени ситуацијата како сериозно нарушување на сојузничките односи.

„Одеднаш се појавува специјален пратеник на американскиот претседател, кој, според неговите зборови, е задолжен да го преземе Гренланд. Ова е целосно неприфатливо. Нашите долгогодишни сојузници нè ставаат во исклучително тешка позиција“, изјави Расмусен.

Контроверзните потези на Трамп повторно ја отвораат дебатата за суверенитетот, безбедноста и геополитичките амбиции на Арктикот – регион кој станува сè поважен на глобалната сцена.

Свет

Хаос на европските аеродроми по воведувањето на новиот Шенген систем

Воведувањето на Шенген системот за влез и излез (EES) на 12 октомври 2025 година предизвика сериозни проблеми на аеродромите во Европа, при што патниците во периоди на зголемена фреквенција чекаат и до три часа за да поминат гранични контроли, соопшти Европскиот оддел на Меѓународниот совет на аеродроми (ACI).

Оттаму велат дека прогресивното снимање на биометриски податоци и регистрација на државјани од трети земји ја зголемуваат обработката на патниците до 70%, а недостигот на киосци и полициски кадар дополнително ја усложнува ситуацијата. Најзасегнати се аеродромите во Франција, Германија, Грција, Исланд, Италија, Португалија и Шпанија.

ACI повикува Европската комисија, eu-LISA, Фронтекс и земјите-членки итно да преземат мерки или да овозможат поголема флексибилност во примена на системот до целосното воведување. Генералниот директор на ACI EUROPE, Оливие Јанковец, предупредува дека доколку проблемите не се решат пред зголемувањето на прагот за регистрација на 35% од 9 јануари, хаосот на аеродромите ќе се продлабочи, со сериозни последици по безбедноста и оперативноста.