Балкан

Научна студија: Македонската заедница во Округот Корча со длабоки корени и силен колективен идентитет

Во Универзитетот „Фан Ноли“ во албанскиот град Корча денес беше презентиран завршниот дел од проектот „Културното наследство на етничките и јазичните малцинства во Округот на Корча“, при што беше претставена и обемна научна студија посветена на македонското, влашкото, ромското и египќанското малцинство — заедници кои, според истражувачите, реално живеат и делуваат во овој регион.

Во делот посветен на македонското малцинство, студијата истакнува дека оваа заедница има длабоки историски корени и изграден колективен идентитет, кој се пренесува од генерација на генерација, и покрај бројните политички, социјални и економски предизвици.

– Зачувувањето, документирањето и промовирањето на културното наследство на македонското малцинство не е само прашање на заедничка историја, туку и морална, политичка и правна обврска на албанската држава — во насока на еднаквост, вклученост и заемно почитување, се наведува во студијата.

Настанот го отворија ректорот на Универзитетот „Фан Ноли“, Лоренц Економи, и претседателот на Советот на Округот Корча, Ерион Неџипи, а присуствуваа претставници на институции и на малцинствата.

Од името на македонското друштво „Сонце“, со поздравно обраќање се јави Васил Стерјовски, кој нагласи дека македонската заедница во Преспа е автохтона и дека со генерации успева да го зачува својот јазик, обичаи, фолклор и духовни вредности.

– Народната носија е еден од најсилните симболи на нашето културно наследство. Таа е повеќе од облека – таа е уметност, историја и симбол на културна припадност, изјави Стерјовски, додавајќи дека фолклорот, песните и ората претставуваат суштински дел од идентитетот на македонската заедница во Преспа.

– Овој настан е не само можност да се претстави нашето наследство, туку и повик до сите – институции, граѓани и државата – да помогнат во неговата заштита, вреднување и пренесување на новите генерации, порача Стерјовски.

Покрај презентацијата на студијата, во холот на универзитетот се одржа и саем посветен на културното наследство на малцинствата од округот. Македонското друштво „Сонце“ се претстави со автентични носии од Преспа, рачно изработени ракотворби, брошури, разгледници и други промотивни материјали.

Проектот е поддржан од Агенцијата за научни истражувања и иновации на Албанија, а го спроведоа професори од Универзитетот „Фан Ноли“, кои преку теренска работа направија детална евиденција на малцинствата што реално живеат во Корчанскиот округ и го проучуваа нивното културно наследство.

Балкан

Бугарија ја поддржа позицијата на Италија, Белгија и Малта за замрзнатите руски средства

Бугарија, заедно со Италија, Белгија и Малта, изрази резерва во врска со предлогот на Европската Унија да се користат замрзнатите руски средства како основа за финансиска поддршка на Украина, соопштија владите во заедничка декларација.

Четирите земји се согласуваат за трајно замрзнување на руските суверени средства во ЕУ, но предупредуваат дека предложениот механизам бара внимателна правна и институционална проценка. Особено се истакнува примената на член 122 од Договорот за ЕУ, кој овозможува гласање со квалификувано мнозинство, што може да има далекусежни правни и финансиски последици во областите на надворешните работи и безбедноста.

Белгија посочи ризици за финансиските институции, вклучително и „Еуроклеар“, кој поседува значителен дел од замрзнатите средства, предупредувајќи дека земјата може да биде изложена на евентуални правни побарувања од Русија.

Претставниците на ЕУ ќе продолжат со дискусии за предложените измени, пред состанокот на Европскиот совет, со цел да се разгледаат алтернативни начини за поддршка на Украина, кои би го намалиле правниот и финансискиот ризик за земјите-членки. Одлуката на ЕУ за замрзнување на руските средства беше потврдена неодамна и има за цел да спречи земјите поблиски до Москва, како Унгарија и Словачка, да го блокираат користењето на овие средства.

Балкан

Хрватскиот парламент изгласа центар за нуклеарен отпад во чувствително подрачје

Хрватскиот Сабор денеска го усвои Законот за изградба на Центар за отстранување на радиоактивен отпад на подрачјето Трговска Гора, на самата граница со Босна и Херцеговина. За законот гласаа 77 пратеници, 21 беше против, додека 36 пратеници останаа воздржани.

Со оваа одлука, Хрватска формално го отвори патот за реализација на проект што со години предизвикува остри реакции и загриженост во Босна и Херцеговина. Властите и експертите од БиХ континуирано предупредуваат дека локацијата претставува сериозна закана за здравјето на стотици илјади жители, како и за водата, почвата и животната средина во поширокиот регион.

И покрај апелите од Сараево и предупредувањата за висок ризик од контаминација, хрватските власти решија радиоактивниот отпад да се складира на подрачјето на општина Двор, во непосредна близина на границата со БиХ. Прашањето за Трговска Гора како потенцијална локација за нуклеарен отпад е присутно уште од 1990-тите години, но институциите на БиХ поинтензивно се вклучија во овој проблем во последните пет години.

Според плановите на Хрватска, центарот за складирање на нуклеарен отпад треба да биде ставен во функција до 2028 година. Локацијата се наоѓа на само неколку стотини метри од куќи, училишта, земјоделски површини и извори на вода за пиење, од кои зависат повеќе од 250.000 жители во сливот на реката Уна.

Експертите предупредуваат дека покрај директните здравствени ризици, постои сериозна опасност и за заштитеното подрачје на реката Уна, кое може трајно да биде загрозено. Дополнителна загриженост предизвикува фактот што Хрватска сè уште нема завршено целосна студија за влијанието врз животната средина, а Босна и Херцеговина не е вклучена во процесот на истражување.

И покрај тоа, работите на терен веќе се во тек. Од јуни годинава, на локацијата на поранешниот воен складишен комплекс Черкезовац се изведуваат активности за уривање на постојните објекти, подготовка на теренот и обработка на градежен и земјен материјал.

Балкан

Дискусија во Корча: ОБСЕ ги поврзува македонското и другите малцинства во Албанија

Под покровителство на ОБСЕ, во Корча се одржа значајна тркалезна маса, посветена на правата на малцинствата во Албанија. Во фокусот на дебатата беа горливите предизвици со кои се соочува македонската заедница, а нивните барања силно ги артикулираше Васил Стерјовски, претседател на Македонската алијанса за европска интеграција (МАЕИ).

На средбата присуствуваше и амбасадорот на ОБСЕ во Албанија, Мишел Таран, со чија поддршка Стерјовски изрази длабока благодарност за посветеноста на Организацијата кон малцинските права.

Стерјовски остро ги потенцираше клучните прашања за кои е неопходна итна поддршка. Тој побара зајакнување на образованието на македонски јазик – клучен столб за зачувување на националниот идентитет, загарантирани квоти за малцинствата во албанското Собрание – за обезбедување соодветна политичка застапеност, поголема застапеност на Македонците во институциите на сите нивоа и поддршка за економски развој на регионите населени со Македонци, како начин да се запре иселувањето.

Во исклучително отворен тон, Стерјовски посебно се осврна на, како што нагласи, „актуелната политика на Бугарија за асимилација на Македонците во Албанија”.

„Ова е сериозен предизвик за нашиот идентитет и култура“, предупреди Стерјовски, додавајќи дека ваквите притисоци претставуваат директна закана за опстанокот на заедницата.

На крајот, претседателот на МАЕИ изрази огромна благодарност до амбасадорот Таран за неговата „безрезервна поддршка и охрабрувачките зборови”, кои, како што заклучи, им даваат нова сила и мотивација да продолжат со „борбата за зачувување на македонскиот јазик, идентитет и култура”.