Во време кога верските тензии и политичките превирања го прекројуваат Блискиот Исток, Грција упати дециден и висок тон до меѓународната заедница: безбедноста на христијанските заедници и зачувувањето на „статус кво“ состојбата на светите места не смеат да бидат предмет на компромис.

„Зачувувањето на вековните аранжмани за соживот е единствената брана против хаосот во регионите каде што христијанството ги има своите најдлабоки корени,“ се наведува во позицијата на грчките власти.

Преку официјален допис до Секретаријатот на Организацијата за исламска соработка, Атина испрати јасна порака дека достоинството на христијаните е столбот на глобалната верска толеранција.

Клучните пораки од грчката дипломатија:

• Крај за притисоците: Христијаните во историските верски жаришта не смеат да бидат заложници на политички интереси. Грција алармира дека заканите и ограничувањата на нивните права се реалност која бара итна меѓународна реакција.

• Светините како црвена линија: Секое мешање во административните и религиозните договори (status quo) на светите места без консензус е ризично. Атина предупредува дека едностраните промени се директен пат кон дестабилизација на регионот.

• Универзална одговорност: Религиозната слобода не е локален декор, туку фундаментално морално и правно прашање со глобален одглас.

Овој потег на Атина доаѓа како одговор на сè почестите инциденти и обиди за прекројување на културната мапа на Блискиот Исток. Со овој чин, Грција се позиционира како гласен заштитник на христијанското наследство, потсетувајќи го светот дека цивилизацискиот идентитет на овие простори зависи од почитувањето на меѓународните правни норми.

Додека светот се соочува со сложени геополитички игри, пораката од Грција е едноставна: Мирот е можен само преку меѓусебно уважување и бескомпромисна заштита на правото на вероисповед.

Европската унија ја формираше Меѓународната комисија за компензација на штетите во Украина, со цел да се обезбеди отштета за стотици милијарди долари штета предизвикана од руските напади и можни воени злосторства.

Во Хаг, на состанокот присуствуваа десетици лидери, вклучувајќи го и украинскиот претседател Володимир Зеленски, во рамки на дипломатските напори под водство на САД за завршување на конфликтот. Зеленски нагласи дека „секоја воена злосторство на Русија мора да има последици за оние што ги извршиле“.

Нидерландскиот премиер Дик Шуф истакна дека за праведен и траен мир е потребно Русија да ја обештети Украина за нанесената штета. Шефицата за надворешна политика на ЕУ, Каја Калас, додаде дека формирањето на комисијата испраќа јасна порака до идни агресори дека „ако започнете војна, ќе бидете повикани на одговорност“.

Сепак, Reuters нагласува дека основањето на комисијата не значи дека Украина може да очекува брзи отштети. Механизмот за исплата на компензацијата, кој ќе има седиште во Нидерланд, сè уште е во развој, со разгледување на можностите за користење на замрзната руска имотнина и придонеси од земјите-членки.

Регистарот на штети, создаден пред две години и кој ќе стане дел од комисијата, веќе прими над 86.000 барања од поединци, организации и јавни институции во Украина. Комисијата ќе разгледува и оценува овие барања и ќе одлучува за доделување на отштета од случај до случај.

Руски официјални лица не беа веднаш достапни за коментар, а Кремљ ги негира обвиненијата за воени злосторства и ја оцени идејата за користење на замрзната руска имотнина како незаконска, со закана за одмазда.

Светската банка процени дека трошоците за обновување на Украина во следната деценија ќе изнесуваат 524 милијарди долари (447 милијарди евра).

Германија има амбиција да изгради најсилна конвенционална војска во Европа, но и покрај огромните финансиски вложувања, се соочува со клучен проблем – недостиг од воен кадар и соодветна инфраструктура. Она што пред три децении предизвикуваше страв кај европските соседи, денес сè повеќе се гледа како неопходен столб за безбедноста на континентот, особено во услови на намалена американска ангажираност во Европа.

Пресврт во германската безбедносна политика настана по руската инвазија врз Украина во февруари 2022 година. Тогаш беше воведен поимот „Zeitenwende“, кој означуваше радикална промена на досегашниот пристап. Со него беше најавен раскин со политиката на зависност од Москва и формирање посебен фонд од 100 милијарди евра за модернизација на Бундесверот.

Германската армија со години беше запоставена. Бројот на војници од околу 500.000 во 1980-тите падна на помалку од 180.000, а резервите на муниција и опрема беа сведени на минимум. Симбол на таквата состојба стана инцидентот на НАТО-вежба во Норвешка, кога германските војници поради недостиг од оружје користеа импровизирани реквизити наместо митралези.

Во меѓувреме, Берлин започна масивна финансиска офанзива. Во 2025 година беше одобрен одбранбен буџет од над 86 милијарди евра, а целта е трошоците за одбрана да достигнат над 3 проценти од БДП до 2029 година. Клучен чекор беше уставната реформа со која трошоците за одбрана над 1 процент од БДП се изземаат од строгите фискални ограничувања, што ѝ овозможува на Германија значително поголемо задолжување за воена намена.

Плановите вклучуваат стотици нови проекти за набавка на тенкови, борбени возила, противвоздушни системи, воени авиони и ракети со долг дострел. Сепак, и покрај амбициозната модернизација, човечкиот фактор останува најслабата алка.

Германија моментално има околу 185.000 активни војници, далеку под целта од 260.000 договорена во рамки на НАТО. Иако неодамна беше одобрено повторно воведување на делумна воена обврска, таа се темели главно на доброволност. Протестите низ земјата покажуваат дека голем дел од младите не се подготвени за воена служба.

Експертите предупредуваат дека и со најоптимистичките сценарија, Германија ќе има доволно персонал дури во 2030-тите. Дополнителен проблем е застарената инфраструктура – касарните и основните капацитети се во лоша состојба, а недостигот од офицери и подофицери останува сериозен предизвик.

Иако Германија располага со финансиска и индустриска моќ да стане водечка воена сила во Европа, јасно е дека без решавање на проблемот со човечките ресурси и инфраструктурата, амбициите ќе се реализираат побавно отколку што планира Берлин.