Економија

Бизнис заедницата бара побрза исплата на парите од укинатиот солидарен данок

Педесет милиони евра што 156 компании ги платија по основ на солидарниот данок во 2023 година, државата мора да ги врати, откако Уставниот суд годинава го поништи законот како неуставен. Иако рокот за враќање е пет години, бизнис-секторот инсистира на побрза исплата.

Од Министерството за финансии велат дека се работи на модел и динамика за враќање на средствата, во континуирана комуникација со стопанството.

– Бараме модалитет и динамика за враќање на средствата – велат од Министерството, како одговор на барањата на деловната заедница исплатата да се изврши што поскоро.

Петгодишен рок, но компаниите прашуваат: Зошто толку долго?

Иако Уставниот суд и дозволи на државата рок од пет години за враќање на средствата, компаниите кои ја платија оваа давачка забележуваат на временскиот дисбаланс – тие имаа само неколку месеци да уплатат милионски износи.

На неодамнешната средба меѓу министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска и Стопанската комора на Северна Македонија, токму ова прашање било во фокусот. Претседателот на Комората, Бранко Азески, укажа дека оваа асиметрија е нелогична и дека средствата треба да се вратат што побрзо.

„Ако се вратат сега, ќе се вратат и во буџетот“

Бизнис-заедницата има јасна позиција – побрзото враќање на парите ќе создаде позитивен економски ефект и за државата.

– Ако државата ги пушти овие 50 милиони евра во обрт сега, во наредните пет години тие ќе ѝ се вратат преку ДДВ, данок на добивка и придонеси. Се проценува дека годишно од тие пари ќе се вратат 8 до 12 милиони евра – вели Миле Бошков, претседател на Бизнис конфедерацијата.

Тој предупредува дека секое одложување ќе значи загуба, а не заштеда за државата.

„Големите фирми можат да издржат“? – Погрешна претпоставка

Бошков укажува на уште еден проблем – перцепцијата дека поголемите компании имаат доволно ликвидност, па можат да „издржат“ додека чекаат враќање на парите.

– Без оглед на големината, секој бизнис има потреба од свеж капитал. Без ликвидност нема инвестиции, нема развој. Ако државата ги врати парите навремено – тоа е во обострана корист – нагласува тој.

„Државата решава кога ќе ги врати средствата“

Ангел Димитров од Организацијата на работодавачи вели дека иако компаниите имаат право да бараат, последниот збор сепак го има државата.

– Како што донесе закон кој беше противуставен, така сега може и да одолговлекува со враќањето на парите. Бизнисот го знае тоа од искуство – истакнува Димитров.

Тој смета дека треба да се отвори и прашањето за одговорност на носителите на законот, кои – како што вели – знаеле дека тој може да биде укинат од Уставниот суд.

Што беше солидарниот данок?

Солидарниот данок беше воведен во 2023 година како еднократна, вонредна мерка. Со стапка од 30%, се применуваше на сите компании со приход над 10 милиони евра во 2022 година. Целта беше прибирање средства за антикризни мерки и поддршка на населението во време на инфлација и енергетска криза.

Законот предизвика бројни правни и економски реакции, а Уставниот суд го укина поради неговото ретроактивно дејство, кршење на принципот на правна сигурност и загрозување на конкурентноста на домашните компании.

Економија

Најбарани професии во ЕУ – продажба, маркетинг и производство

Според податоците на Евростат за минатата година, најголема незадоволена побарувачка за работна сила во Европската унија имало во професиите поврзани со продажба, маркетинг и производство. Ова укажува на можни тешкотии за работодавачите при регрутирање на персонал во овие сектори.

Според експерименталната статистика, составена делумно преку податоци од онлајн огласи за работа, највисоки стапки на слободни работни места биле забележани кај работници во производство и помошни канцелариски работници, со стапка од 7,3% секое. Следуваат други работници во продажба со 6,1% и уметнички, културни и кулинарски соработници со 6%.

Дополнително, околу 5,8% од непополнетите позиции се однесувале на работници во транспорт и магацини, 5,7% на менаџери за малопродажба и големопродажба, 5,4% на агенти за бизнис и услуги, 5,2% на оператори на постројки и машини и 5% на инженерски професионалци, со исклучок на електротехничките профили.

Евростат истакнува дека иако здравствените работници и наставниците, како и други занимања во јавниот сектор, исто така може да се соочат со тешкотии при регрутирање, тие поретко се рекламираат онлајн, па затоа во податоците се рангирани пониско. Од друга страна, ИТ професиите може да бидат претставени со поголема застапеност во онлајн огласите за работа.

Економија

Хрватска ги менува правилата за странски работници – еве колку дозволи има за Македонците

Хрватска воведува нови услови за вработување на странски државјани со цел подобра контрола, намалување на нелојалната конкуренција и спречување на нелегалните практики. Измените на Законот за странци воведуваат построги здравствени критериуми и барање за познавање на хрватскиот јазик, информира ХРТ.

Граѓанин на трета земја, како Македонија, за прва дозвола за привремен престој ќе мора да приложи потврда за здравствена состојба и статус на вакцинација, кои не смеат да бидат постари од 90 дена. Исто така, познавањето на хрватскиот јазик се смета за основа за интеграција на странските работници, а државниот секретар Иван Видиш посочи дека и покрај кофинансираното учење јазици од Европскиот социјален фонд, интересот кај работниците е слаб.

Хрватска годинава издаде над 11.000 работни дозволи за граѓани од Македонија. Премиерот Андреј Пленковиќ истакна дека во последните две години се создадени 100.000 нови работни места, а бројот на невработени паднал на 81.000, што го покажува ефектот од активната политика за вработување.

Министерот за труд Марин Пилетиќ додаде дека во земјата моментално има околу 140.000 странски работници, а измените на законот ќе го намалат бројот на нови дозволи, додека ќе се зголеми значењето на оние кои веќе се наоѓаат во Хрватска.

Претседателот на GSV, Иван Мишетиќ, посочи дека во наредните пет години ќе бидат потребни над 100.000 работници од странство поради планираниот раст и пензионирањата, бидејќи домашниот пазар не може да го задоволи овој раст.

Економија

Од вечерва нова цена на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,60% во однос на одлуката од 18.12.2025 година.

Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат намалување во просек: кај бензините за 1,631%, кај дизелот за 4,633%, кај екстра лесното масло за 3,987% и кај мазутот зголемувањето е за 0,223%. Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,1645%.

Од 20.12.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:

– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 71,00 (денари/литар);
– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 73,00 (денари/литар);
– Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 64,50 (денари/литар);
– Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,50 (денари/литар);
– Мазут М-1 НС 32,635 (денари/килограм).

Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 2,00 ден/лит. Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98, како и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) и на Мазутот М-1 НС не се менуваат.