Еден од најмистериозните и највпечатливи археолошки локалитети на светот, Ѓобекли Тепе во денешна Турција, повторно го привлекува вниманието на научната јавност. Нови истражувања укажуваат дека овој монументален камен комплекс можеби не бил храм, како што долго се верувало, туку – најстариот познат календар во историјата на човештвото.
Според хипотезата на д-р Мартин Свитман од Универзитетот во Единбург, структурата на камените столбови, нивниот распоред и симболика, укажуваат на тоа дека станува збор за астрономски инструмент, создаден за следење на движењето на небесните тела – веројатно како реакција на катастрофален удар од комета.
Ѓобекли Тепе датира од периодот меѓу 9.600 и 8.200 години пред нашата ера – барем шест милениуми пред Стоунхенџ. Тоа значи дека ловците-собирачи кои го изградиле овој комплекс имале развиено разбирање за астрономијата и мерењето време, што целосно го менува досегашното гледање на развојот на човечката цивилизација.
Откривањето на остатоци од населба во близина дополнително ги разнишува старите теории дека Ѓобекли Тепе бил исклучиво религиозен објект. Напротив, сè повеќе се покажува дека овие луѓе почнале да создаваат организирани заедници и трајни живеалишта најмалку илјада години порано отколку што историјата досега предвидувала.
Археолозите кои работат на теренот, под екстремни услови и температури до 40 степени, велат дека за целосно ископување на локалитетот ќе бидат потребни над 100 години. Но дури и со ограничените делови што се откриени досега, Ѓобекли Тепе веќе го менува нашето разбирање за тоа кога и како започнала цивилизацијата.
Со секој камен што се откопува, човечката историја се пишува повторно. Ѓобекли Тепе не е само археолошки објект – тој е прозорец во длабокото минато што ни покажува дека нашите предци биле далеку пософистицирани отколку што досега сме претпоставувале.
