Свет

Американски извори ги открија плановите на Иран: Иранската војска подготвувала клучен чекор

Американски извори објавија дека минатиот месец иранската војска натоварила поморски мини на бродови во Персискиот Залив, што ги загрижи властите во Вашингтон поради можноста Техеран да го блокира клучниот трговски пат – Ормутскиот теснец. Оваа акција се случи по израелските воздушни напади врз објекти во Иран, пренесува Ројтерс.

Според разузнавачки информации, овие подготовки следуваат по првиот ракетен напад на Израел врз Иран на 13 јуни. Иако мините не се поставени директно во теснецот, нивното натоварување укажува дека Иран може сериозно да размислува за блокада.

Ормутскиот теснец е важна транспортна рута низ која поминуваат околу 20 отсто од светската нафта и гас, па евентуална блокада би предизвикала раст на цените на енергенсите и сериозни нарушувања во глобалната трговија.

Иако цените на нафтата паднаа по американските напади врз ирански нуклеарни објекти, загриженоста за енергетска безбедност останува висока. Иран со години се заканува дека ќе го затвори теснецот, но никогаш досега не ја реализирал оваа закана.

Во 2022 година, иранскиот парламент ја поддржа идејата за блокада, но таа одлука не беше обврзувачка, а конечната одлука требаше да ја донесе Врховниот совет за национална безбедност.

Американските разузнавачки служби не открија како ги добиле овие информации, но се претпоставува дека се базираат на сателитски снимки и човечки извори.

Претставник на Белата куќа истакна дека, благодарение на американската операција „Полноќен чекан“ и кампањата за максимален притисок врз Иран, Ормутскиот теснец останал отворен и слободата на пловидба е зачувана.

Пентагон засега не коментираше за извештаите за натоварувањето мини, а официјални лица не ја исклучуваат можноста тоа да е и стратегиска глума од страна на Иран, со цел да го зајакне впечатокот за сериозноста на своите закани без вистинска намера за блокада.

Ормутскиот теснец ги поврзува Персискиот и Оманскиот Залив и е клучна рута за извоз на нафта од Саудиска Арабија, ОАЕ, Кувајт и Ирак. Иран поседува над 5.000 поморски мини, кои може брзо да бидат распоредени.

Петтата флота на САД, со седиште во Бахреин, е задолжена за заштита на поморската трговија во регионот. Американската морнарица обично одржува бродови за чистење мини, но тие беа повлечени во очекување на можно иранско одмаздничко дејствување по американските удари врз иранските нуклеарни објекти.

Свет

Хаос на европските аеродроми по воведувањето на новиот Шенген систем

Воведувањето на Шенген системот за влез и излез (EES) на 12 октомври 2025 година предизвика сериозни проблеми на аеродромите во Европа, при што патниците во периоди на зголемена фреквенција чекаат и до три часа за да поминат гранични контроли, соопшти Европскиот оддел на Меѓународниот совет на аеродроми (ACI).

Оттаму велат дека прогресивното снимање на биометриски податоци и регистрација на државјани од трети земји ја зголемуваат обработката на патниците до 70%, а недостигот на киосци и полициски кадар дополнително ја усложнува ситуацијата. Најзасегнати се аеродромите во Франција, Германија, Грција, Исланд, Италија, Португалија и Шпанија.

ACI повикува Европската комисија, eu-LISA, Фронтекс и земјите-членки итно да преземат мерки или да овозможат поголема флексибилност во примена на системот до целосното воведување. Генералниот директор на ACI EUROPE, Оливие Јанковец, предупредува дека доколку проблемите не се решат пред зголемувањето на прагот за регистрација на 35% од 9 јануари, хаосот на аеродромите ќе се продлабочи, со сериозни последици по безбедноста и оперативноста.

Свет

Украински дронови предизвикаа штета на руската нафтена инфраструктура во Таман

Украински беспилотни летала го погодиле руското пристаниште Таман во Црното Море, при што биле оштетени две пристаништа, еден цевковод за снабдување со мазут и два танкера, соопшти регионалната администрација на Краснодарската област. На едниот танкер избувнал пожар кој веќе е изгаснат, а два резервоари за складирање биле оштетени од падот на остатоци од дрон.

Службите за цивилна заштита информираат дека екипажите на погодените бродови се евакуирани, а пожарите се целосно изгаснати. Пристаништето Таман се смета за клучна точка за испорака на нафта и течен природен гас.

Украина зачестено ги напаѓа руските нафтени и енергетски објекти како дел од својата одбрана од руската инвазија.

Свет

Пентагон алармира: Кина тајно распоредила над 100 нуклеарни ракети – можно воено сценарио за Тајван до 2027

Најнов извештај на Пентагон, сè уште необјавен, открива дека Кина значително го забрзува својот нуклеарен капацитет и не покажува интерес за преговори за контрола на оружјето. Според американските разузнавачи, Пекинг тајно распоредил повеќе од 100 интерконтинентални балистички ракети од типот ДФ-31 во „полиња со силоси“ во близина на границата со Монголија, што им овозможува брзо лансирање во случај на конфликт.

Американскиот претседател Доналд Трамп претходно најави план за денуклеаризација во соработка со Кина и Русија, но извештајот на Пентагон укажува дека Пекинг не покажува сериозен интерес за такви мерки или разговори за контрола на вооружувањето.

Според документот, кинескиот нуклеарен арсенал сè уште брои под 600 боеви глави, но експанзијата продолжува, а до 2030 година се очекува бројката да надмине 1.000. Пентагон истакнува дека клучната година е 2027, кога Кина се проценува дека ќе биде способна да води и да победи во потенцијален конфликт за Тајван.

Стратегијата на Пекинг вклучува удари на далечина од 1.500 до 2.000 наутички милји од кинескиот брег, со што би можело сериозно да се попречи американското воено присуство во Азиско-пацифичкиот регион. Кина засега го застапува ставот дека се придржува до „нуклеарна стратегија на самоодбрана“ и политика на ненапаѓање, додека Пентагон предупредува на зголемената закана за стабилноста во регионот.