Економија

Грција, Бугарија и Романија до Брисел: Највисоки цени на струја, бараме итна интервенција

Асоцијациите на енергоинтензивни индустрии од Грција, Бугарија и Романија испратија заедничко писмо до Европската комисија, укажувајќи на сериозни нарушувања на цените на електричната енергија во Југоисточна Европа и потребата од воспоставување рамноправни услови за конкуренција на европскиот пазар.

Во писмото, испратено еден ден по првата седница на специјалната работна група за енергетска прецизност и високите цени на струјата во регионот, трите здруженија истакнуваат дека енергоинтензивните индустрии имаат итна потреба од достапна електрична енергија за да останат конкурентни и на локалниот и на меѓународниот пазар.

Иако ја поддржуваат целосната интеграција на европскиот пазар на електрична енергија – дури и со мали отстапки од 1 до 5 евра/MWh меѓу различни зони, тие предупредуваат дека сегашната состојба значително отстапува од таа цел. Земјите-членки на ЕУ од регионот и понатаму се соочуваат со највисоки цени на струјата во Европската Унија.

Како една од причините за ова нарушување се наведува дерогацискиот режим што Австрија го применува во последните шест години. Имено, Австриската операторска мрежа (APG) од 2020 година наназад добива дозвола да не обезбедува 70% од капацитетот за прекуграничен пренос на електрична енергија, како што е предвидено во Регулативата 2019/943. Последната таква дозвола е одобрена од австрискиот регулатор Е-Control во декември 2024 година и се однесува на границите со Германија, Чешка, Словенија и Унгарија.

Здруженијата признаваат дека европските правила дозволуваат дерогации во исклучителни околности и за ограничен временски период, но предупредуваат дека повторувањето на оваа пракса доведува до системски нарушувања кои директно ги засегаат државите од Југоисточна Европа.

„Не гледаме никаква иницијатива за подобрување на состојбата во Австрија што нема да го попречи прекуграничниот пренос на струја. Се чини дека австрискиот оператор ја злоупотребува својата можност да бара дерогации поради причини на безбедност и управување со пренатрупаност“, се наведува во писмото, со дополнување дека во неколку случаи преносот од Австрија кон Унгарија бил сведен на 0 MW за време на врвните часови.

Поради тоа, индустриските здруженија ја повикуваат Европската комисија:

да воспостави механизам за поддршка на енергоинтензивните индустрии во регионот сè додека не се отстранат природните бариери што го изолираат Југоистокот од Централна Европа, да поттикне изградба на нови 400 kV преносни линии во Австрија и поврзување со Унгарија, и да соработува со ACER (Агенцијата за соработка на енергетските регулатори) за да се стави крај на злоупотребата на дерогацискиот механизам.

„Индустријата во регионот се бореше за својата конкурентност во изминатите години,“ се вели во заклучокот од писмото, со предупредување дека без итна и решителна акција постои реален ризик од затворање на индустриски капацитети на регионално ниво.

Извор: Енергетика24

Економија

Најбарани професии во ЕУ – продажба, маркетинг и производство

Според податоците на Евростат за минатата година, најголема незадоволена побарувачка за работна сила во Европската унија имало во професиите поврзани со продажба, маркетинг и производство. Ова укажува на можни тешкотии за работодавачите при регрутирање на персонал во овие сектори.

Според експерименталната статистика, составена делумно преку податоци од онлајн огласи за работа, највисоки стапки на слободни работни места биле забележани кај работници во производство и помошни канцелариски работници, со стапка од 7,3% секое. Следуваат други работници во продажба со 6,1% и уметнички, културни и кулинарски соработници со 6%.

Дополнително, околу 5,8% од непополнетите позиции се однесувале на работници во транспорт и магацини, 5,7% на менаџери за малопродажба и големопродажба, 5,4% на агенти за бизнис и услуги, 5,2% на оператори на постројки и машини и 5% на инженерски професионалци, со исклучок на електротехничките профили.

Евростат истакнува дека иако здравствените работници и наставниците, како и други занимања во јавниот сектор, исто така може да се соочат со тешкотии при регрутирање, тие поретко се рекламираат онлајн, па затоа во податоците се рангирани пониско. Од друга страна, ИТ професиите може да бидат претставени со поголема застапеност во онлајн огласите за работа.

Економија

Хрватска ги менува правилата за странски работници – еве колку дозволи има за Македонците

Хрватска воведува нови услови за вработување на странски државјани со цел подобра контрола, намалување на нелојалната конкуренција и спречување на нелегалните практики. Измените на Законот за странци воведуваат построги здравствени критериуми и барање за познавање на хрватскиот јазик, информира ХРТ.

Граѓанин на трета земја, како Македонија, за прва дозвола за привремен престој ќе мора да приложи потврда за здравствена состојба и статус на вакцинација, кои не смеат да бидат постари од 90 дена. Исто така, познавањето на хрватскиот јазик се смета за основа за интеграција на странските работници, а државниот секретар Иван Видиш посочи дека и покрај кофинансираното учење јазици од Европскиот социјален фонд, интересот кај работниците е слаб.

Хрватска годинава издаде над 11.000 работни дозволи за граѓани од Македонија. Премиерот Андреј Пленковиќ истакна дека во последните две години се создадени 100.000 нови работни места, а бројот на невработени паднал на 81.000, што го покажува ефектот од активната политика за вработување.

Министерот за труд Марин Пилетиќ додаде дека во земјата моментално има околу 140.000 странски работници, а измените на законот ќе го намалат бројот на нови дозволи, додека ќе се зголеми значењето на оние кои веќе се наоѓаат во Хрватска.

Претседателот на GSV, Иван Мишетиќ, посочи дека во наредните пет години ќе бидат потребни над 100.000 работници од странство поради планираниот раст и пензионирањата, бидејќи домашниот пазар не може да го задоволи овој раст.

Економија

Од вечерва нова цена на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,60% во однос на одлуката од 18.12.2025 година.

Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат намалување во просек: кај бензините за 1,631%, кај дизелот за 4,633%, кај екстра лесното масло за 3,987% и кај мазутот зголемувањето е за 0,223%. Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,1645%.

Од 20.12.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:

– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 71,00 (денари/литар);
– Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 73,00 (денари/литар);
– Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 64,50 (денари/литар);
– Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,50 (денари/литар);
– Мазут М-1 НС 32,635 (денари/килограм).

Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 2,00 ден/лит. Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98, како и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) и на Мазутот М-1 НС не се менуваат.