Свет

Тајното “оружје” на Путин против Европа

Брисел: ЕУ повторно подготвена за дијалог со Хафтар за да го спречи Путин да ја користи миграцијата како оружје

Европската унија е подготвена да продолжи со преговорите со либискиот воен лидер Калифа Хафтар, со цел да се спречи Русија и нејзиниот претседател Владимир Путин да ја искористат миграцијата како средство за дестабилизација на Европа, изјави европскиот комесар за миграции Магнус Брунер во интервју за „Политико“.

„Фактот што Русија го зајакнува своето влијание во Либија е сериозна причина за загриженост“, изјави Брунер на маргините на самитот на министрите за внатрешни работи на ЕУ, што се одржа во Баварските Алпи.

Тој нагласи дека Европската унија мора да соработува со сите страни во Либија за да спречи Кремљ да ги инструментализира мигрантските текови како политичка алатка. Според него, тоа е „итна потреба“ во светло на зголеменото руско влијание на теренот, особено во источниот дел на земјата кој е под контрола на Хафтар.

Коментарите на Брунер доаѓаат само неколку недели откако самиот беше протеран од Бенгази, каде што заедно со министри од Италија, Грција и Малта требаше да оствари средба со претставници на источниот либиски блок. Либиските власти тогаш го прогласија Брунер за „persona non grata“, а делегацијата на ЕУ одби заедничко фотографирање со Хафтаровите министри, стравувајќи дека тоа би можело да се протолкува како легитимирање на еден меѓународно непризнат режим.

Сепак, комесарот порача дека Брисел останува отворен за комуникација. „Подготвени сме да продолжиме со разговорите во секој момент. Постојат канали на техничко ниво што функционираат и тие не се прекинати“, додаде Брунер.

Тој потсети дека постои сериозна загриженост оти Путин би можел да ја примени истата стратегија како во источна Европа, каде што Русија, според западни обвиненија, организирала илегални премини на мигранти кон Полска и Литванија за да предизвика политички хаос во Унијата.

Како дел од дипломатските алатки, Брунер предложи ЕУ да ги поврзе миграциските политики со прашања како што се развојната помош за Либија или олеснето издавање визи за либиските граѓани, со цел да се намали миграцијата и да се ослаби влијанието на Москва во регионот.

Според податоците на УНХЦР, во Либија во моментот има повеќе од 600.000 раселени лица. И покрај тоа, Европската унија веќе години наназад ја финансира либиската крајбрежна стража за спречување на миграцијата преку Медитеранот, иако организациите за човекови права редовно предупредуваат на сериозни злоупотреби и нечовечки услови во тамошните кампови.

„Мораме да продолжиме со ангажманот во Либија и да разговараме со сите релевантни чинители – вклучително и со луѓето на Хафтар – за да воспоставиме поефикасно управување со миграциите и да го ограничиме негативното влијание на руските стратегии“, заклучи европскиот комесар.

И покрај контроверзноста, Европската унија не ја исклучува можноста за дијалог со Хафтар, кој контролира значаен дел од источна Либија и одржува блиски врски со Москва. Ситуацијата останува многу чувствителна, особено со оглед на тоа што Либија е сѐ уште длабоко поделена – истокот го контролира силата на Хафтар, додека западниот дел е под управа на меѓународно признатата Влада на национално единство.

Свет

Украина добива 90 милијарди евра – ЕУ: Русија ќе ги плати парите

Лидерите на Европската Унија постигнаа договор за одобрување на бескаматен заем од 90 милијарди евра за Украина, со кој на Киев му се обезбедува финансиска стабилност за наредните две години. Според договорот, кредитот ќе започне да се враќа дури откако Русија ќе исплати репарации за штетите предизвикани од инвазијата.

Одлуката се толкува како јасна политичка и финансиска порака дека трошокот за обновата на Украина на крајот ќе падне врз агресорот, додека Европа презема улога на гарант за функционирањето на украинската држава во услови на војна.

Претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, истакна дека договорот испраќа три јасни пораки: дека Русија не ги остварила своите цели, дека Европа останува цврсто со Украина и дека Москва мора да се врати на преговарачката маса. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, порача дека целта е постигнување праведен и траен мир, а средствата се наменети за покривање на најитните буџетски потреби на Киев.

Првичната идеја заемот директно да се финансира од замрзнатите руски средства беше изменета поради резервите на Белгија, каде што се чува најголемиот дел од тие пари. Белгискиот премиер Барт де Вевер изјави дека средствата остануваат замрзнати и дека на крајот ќе бидат искористени за обнова на Украина, нагласувајќи дека никој во ЕУ не сака тие пари повторно да се вратат во Москва.

За да се обезбеди консензус, Словачка, Унгарија и Чешка беа изземени од каква било одговорност поврзана со отплатата на заемот, со што беше избегната можна блокада на одлуката.

Паралелно со европските финансиски чекори, САД интензивираат дипломатски активности. Американскиот претседател Доналд Трамп ја повика Украина побрзо да се движи кон мировен договор, предупредувајќи дека одложувањата носат огромни човечки загуби. Тој изјави дека секој месец гинат илјадници војници и дека постои опасност Русија да ја смени позицијата доколку процесот се развлекува.

Во рамки на таканаречениот ревидиран мировен план, викендов во Мајами се очекува средба меѓу претставници на администрацијата на Трамп и советник на рускиот претседател, по неодамнешните разговори на американските пратеници со украински и европски претставници во Берлин.

Свет

Рускиот гас под закана: Америка го движи енергетскиот курс на Балканот

Американскиот претседател Доналд Трамп го потпиша новиот закон, кој ја става енергетската независност на Западен Балкан од рускиот гас и нафта во центарот на националниот интерес на САД. Со потпишувањето на Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, Вашингтон јасно сигнализира дека зависноста од руските енергетски извори веќе не е прифатлива.

Станува збор за Законот за овластување за национална одбрана за фискалната 2026 година, кој директно ја адресира зависноста на земјите од регионот од рускиот гас и нафта – потег кој ќе има директно влијание врз Србија и соседните земји.

Според медиумските извештаи, законот во својата содржина го истакнува следново:

Во точка 16 се нагласува дека „зависноста на земјите од Западен Балкан од руски фосилни горива и природен гас ги врзува нивните економии и политики со Москва, попречувајќи ги нивните амбиции за приклучување кон Европската Унија“.
Точка 17 директно го декларира интересот на САД: „Намалувањето на зависноста од руски извори на енергија на земјите од Западен Балкан е од национален интерес за САД“.
Во точка 18 се предупредува дека „растечкото влијание на Кина во регионот може да има штетно влијание врз стратешката конкуренција, демократијата и економската интеграција на Европа“.

Со овој закон, Вашингтон испраќа јасна порака: енергетската независност на Западен Балкан од Русија и ограничувањето на кинеското влијание се прашања од висока геополитичка важност, кои директно ги засегаат интересите на САД во регионот.

Свет

Меѓусебни напади со дронови меѓу Русија и Украина: Гори хемиска фабрика во Русија

Русија и Украина во текот на ноќта извршија масовни меѓусебни напади со беспилотни летала, при што во Русија беа пријавени пожари, прекини на струја и греење, а во Украина удари на повеќе локации.

Руските власти соопштија дека противвоздушната одбрана пресретнала и уништила 94 украински дронови над седум региони. Најголем дел од нив биле соборени над Ростовската, Белгородската и Воронешката област, како и над Самарската и Астраханската област, Каспиското и Азовското Море.

Во градот Орјол, според локални извори, дронови ја погодиле термоелектраната-топлана, што довело до прекини во снабдувањето со греење, струја и топла вода. Локалните власти потврдија дека поради ситуацијата е прекината наставата во училиштата и градинките во еден дел од градот.

По нападите избувна и пожар во хемиската фабрика „ТолјатиАзот“ во Самарската област, една од најголемите фабрики за производство на амонијак во светот. Пристапните патишта кон фабриката биле затворени, а причините за пожарот сè уште се утврдуваат.

Прекини на електричната енергија се пријавени и во Ростовската област, каде што, според регионалните власти, биле оштетени далекуводи и цивилни објекти во неколку населени места. Повредени лица, според официјалните информации, нема.

Истовремено, руските сили во текот на ноќта лансирале околу 160 беспилотни летала кон Украина, меѓу кои и дронови од типот „Шахед“. Украинската противвоздушна одбрана соопшти дека успеала да собори или електронски да онеспособи 108 дронови, но и покрај тоа биле регистрирани погодоци на 23 локации.

Украинските власти предупредија дека нападите продолжуваат и дека дел од руските дронови и понатаму се наоѓаат во воздушниот простор на земјата.