Земјите-членки на ЕУ, освен две, денес преку писмена постапка ја одобрија одлуката за трајно замрзнување на рускиот имот, што е клучен предуслов за одобрување на репарациски заем за Украина. 

„Писмената постапка е завршена, 25 држави се „за“, две се „против“, изјави европски дипломатски извор, без да прецизира кои две држави се „против“.

„Ја поздравувам одлуката на Советот за нашиот предлог за продолжување на блокадата на рускиот државен имот“, напиша претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, на X.

Унгарија и Словачка постојано се закануваа со вето

Одлуката значи дека околу 210 милијарди евра руски имот ќе останат замрзнати во ЕУ сè додека најмалку 15 земји-членки, кои претставуваат повеќе од 55 проценти од населението на Унијата, не гласаат за укинување на мерката. 

Досега, продолжувањето на замрзнувањето мораше едногласно да се потврдува на секои шест месеци, што отвори простор за вето од страна на Унгарија или Словачка, кои постојано се закануваа дека ќе го блокираат продолжувањето на санкциите.

Со отстранување на тој ризик, ЕУ се приближи кон таканаречениот „заем за репарација“, кој би ѝ позајмил на Украина 90 милијарди евра во текот на следните две години, со гаранција во форма на замрзнати руски средства.

Одлуката доаѓа пред состанокот на Европскиот совет на 18 и 19 декември, каде што лидерите на ЕУ би можеле да го отворат патот за користење на некои замрзнати руски средства за да му обезбедат на Киев клучни средства за да ги продолжи своите воени напори.

Фон дер Лајен го предложи тој план минатата недела, нагласувајќи дека тој ќе покрие околу две третини од финансиските потреби на Украина во следните две години. Без дополнително финансирање, предупреди таа, Украина ќе остане без пари кон средината на 2026 година.

Централната банка на Русија поднесе тужба

Како очигледен одговор на веста за трајното замрзнување на средствата, Централната банка на Русија денес објави дека поднела тужба против белгиската финансиска институција Euroclear, која го држи најголемиот дел од замрзнатите руски средства во Европа.

Во посебна изјава, руската централна банка го нарече заемот за репарација „нелегален“ и „спротивен на меѓународното право“ и рече дека ќе ги искористи „сите достапни правни и други механизми“ за да го оспори.

ЕУ се обидува да ја смири Белгија

Одлуката на Европскиот совет, исто така, се однесува на една од клучните загрижености на Белгија, која остро се спротивстави на заемот за репарација. 

Белгискиот премиер Барт де Вевер предупреди дека, доколку ЕУ се зафати со тој план, а санкциите не бидат продолжени поради ветото, Белгија би можела да остане одговорна за враќање на руската централна банка износ еднаков на една третина од сопствениот БДП.

Затоа Де Вевер побара ризикот од можни последици да се сподели меѓу земјите-членки. Во официјалниот предлог за заемот за репарација, кој Урсула фон дер Лајен го презентираше пред девет дена, се предвидува земјите-членки да даваат гаранции пропорционално на нивниот бруто национален доход.

Одлуката за трајно замрзнување на средствата е донесена со користење на вонредна клаузула во правото на ЕУ, позната како член 122, која дозволува одлуките да се донесуваат со квалификувано мнозинство наместо со едногласност, потег што се смета за контроверзен во Брисел.

Националниот фонд за зачувување на историјата на САД поднесе тужба против американскиот претседател Доналд Трамп, обвинувајќи го дека незаконски го забрзал проектот за изградба на нова балска сала во Белата куќа.

Фондот бара од федералниот суд да го запре проектот сè додека не биде спроведен сеопфатен преглед на дизајнот и не се обезбеди одобрение од Конгресот. Во тужбата се наведува дека претседателот ги прекршил Законот за административна постапка и Законот за национална заштита на животната средина, како и дека ги надминал своите уставни овластувања со тоа што го заобиколил Конгресот.

Контроверзиите ескалираа кога Трамп го сруши Источното крило на Белата куќа – чекор што, според Фондот, претставува отстапување од сите стандардни федерални практики за владино градење. Дополнително, тој неодамна ги отпушти и оригиналните архитекти на проектот, чија балска сала би била речиси двојно поголема од Белата куќа пред рушењето на крилото.

Претседателот Трамп изјави дека Белата куќа „доцнела“ со изградбата на балската сала и дека проектот мора да продолжи.

Добитничката на Нобеловата награда за мир за 2023 година, иранската активистка Наргес Мохамади, е уапсена во Техеран, потврдија нејзините поддржувачи.

Фондацијата „Наргес Мохамади“ соопшти дека апсењето се случило за време на комеморација во чест на адвокат за човекови права кој неодамна беше пронајден мртов. Иранските власти засега немаат излезено со официјално соопштение.

Поддржувачите на Мохамади веќе подолго време предупредуваат дека постои голем ризик таа повторно да биде притворена, откако во декември 2024 година беше привремено ослободена од затвор поради здравствени причини. Иако ослободувањето требаше да трае само три недели, активистите и западните држави извршија притисок таа да остане на слобода подолг период.

Во меѓувреме, Мохамади продолжи со активизмот – учествуваше на јавни протести, даваше интервјуа за странски медиуми и се појавуваше пред затворот Евин, каде што претходно беше задржувана. Нейзиното обновено ангажирање, според нејзините поддржувачи, дополнително го зголемило ризикот од ново апсење.