Свет

Пет потенцијални војни што би можеле да го променат светот во следните пет години

Ова лето светот ја одбележува 80-годишнината од крајот на Втората светска војна, но геополитичките експерти предупредуваат дека нови големи конфликти се сè поблиску. „Политико“ во своја анализа посочува пет жаришта каде што војна би можела да избувне во следните пет години, со сериозни последици за глобалната безбедност и економија.

1. Индија и Пакистан – најопасното нуклеарно ривалство

Терористички напад во Кашмир оваа пролет доведе до најсериозната ескалација меѓу двете земји во последните децении, со размена на ракети врз воени бази. И двете држави располагаат со околу 170-180 нуклеарни боеви глави, што според експертите ги прави најблиски до потенцијална нуклеарна размена. Последиците би биле катастрофални, со глобални климатски и економски ефекти.

2. Кина и Тајван – можната „голема инвазија“

Пекинг го смета Тајван за дел од својата територија и засилено ја модернизира армијата за можен напад до 2027 година. Според „Политико“, судирот би бил тест за американската посветеност кон сојузниците во Азија и за идниот глобален поредок. Потенцијална војна би можела да доведе и до нуклеарна трка во регионот.

3. Русија и Балтичките земји – тест за НАТО

По инвазијата врз Украина, аналитичарите предупредуваат дека Москва би можела да се обиде да ги нападне Естонија, Латвија или Литванија, членки на НАТО. Таков потег би бил директен предизвик за Алијансата и за посветеноста на САД кон колективната одбрана. Сепак, огромните загуби на руската армија во Украина ја намалуваат непосредната веројатност.

4. Индија и Кина – најтензичната граница во светот

Двете најнаселени земји во светот имаат долгогодишни спорови за Хималајската граница. Во 2020 година дојде до брутални судири без огнено оружје, во кои загинаа десетици војници. Недостатокот на комуникациски механизми и ривалството меѓу двете нуклеарни сили ја прават ситуацијата особено ризична.

5. Северна и Јужна Кореја – замрзната, но секогаш опасна војна

Корејската војна никогаш не заврши со мировен договор, а демилитаризираната зона останува еден од најмилитаризираните региони во светот. Северна Кореја, предводена од Ким Џонг Ун, располага со нуклеарен арсенал и продолжува со воени провокации. Иако моментално ситуацијата изгледа стабилна, секој сигнал на слабост или закана би можел да предизвика нова ескалација.

Анализата заклучува дека глобалната стабилност е под сериозен притисок. Конфликтите може да избувнат од едноставни грешки, несреќи или погрешни проценки, а САД – некогаш најголемиот гарант на светскиот поредок – денес често се гледаат како непредвидлив фактор во меѓународните односи.

Свет

Хаос на европските аеродроми по воведувањето на новиот Шенген систем

Воведувањето на Шенген системот за влез и излез (EES) на 12 октомври 2025 година предизвика сериозни проблеми на аеродромите во Европа, при што патниците во периоди на зголемена фреквенција чекаат и до три часа за да поминат гранични контроли, соопшти Европскиот оддел на Меѓународниот совет на аеродроми (ACI).

Оттаму велат дека прогресивното снимање на биометриски податоци и регистрација на државјани од трети земји ја зголемуваат обработката на патниците до 70%, а недостигот на киосци и полициски кадар дополнително ја усложнува ситуацијата. Најзасегнати се аеродромите во Франција, Германија, Грција, Исланд, Италија, Португалија и Шпанија.

ACI повикува Европската комисија, eu-LISA, Фронтекс и земјите-членки итно да преземат мерки или да овозможат поголема флексибилност во примена на системот до целосното воведување. Генералниот директор на ACI EUROPE, Оливие Јанковец, предупредува дека доколку проблемите не се решат пред зголемувањето на прагот за регистрација на 35% од 9 јануари, хаосот на аеродромите ќе се продлабочи, со сериозни последици по безбедноста и оперативноста.

Свет

Украински дронови предизвикаа штета на руската нафтена инфраструктура во Таман

Украински беспилотни летала го погодиле руското пристаниште Таман во Црното Море, при што биле оштетени две пристаништа, еден цевковод за снабдување со мазут и два танкера, соопшти регионалната администрација на Краснодарската област. На едниот танкер избувнал пожар кој веќе е изгаснат, а два резервоари за складирање биле оштетени од падот на остатоци од дрон.

Службите за цивилна заштита информираат дека екипажите на погодените бродови се евакуирани, а пожарите се целосно изгаснати. Пристаништето Таман се смета за клучна точка за испорака на нафта и течен природен гас.

Украина зачестено ги напаѓа руските нафтени и енергетски објекти како дел од својата одбрана од руската инвазија.

Свет

Пентагон алармира: Кина тајно распоредила над 100 нуклеарни ракети – можно воено сценарио за Тајван до 2027

Најнов извештај на Пентагон, сè уште необјавен, открива дека Кина значително го забрзува својот нуклеарен капацитет и не покажува интерес за преговори за контрола на оружјето. Според американските разузнавачи, Пекинг тајно распоредил повеќе од 100 интерконтинентални балистички ракети од типот ДФ-31 во „полиња со силоси“ во близина на границата со Монголија, што им овозможува брзо лансирање во случај на конфликт.

Американскиот претседател Доналд Трамп претходно најави план за денуклеаризација во соработка со Кина и Русија, но извештајот на Пентагон укажува дека Пекинг не покажува сериозен интерес за такви мерки или разговори за контрола на вооружувањето.

Според документот, кинескиот нуклеарен арсенал сè уште брои под 600 боеви глави, но експанзијата продолжува, а до 2030 година се очекува бројката да надмине 1.000. Пентагон истакнува дека клучната година е 2027, кога Кина се проценува дека ќе биде способна да води и да победи во потенцијален конфликт за Тајван.

Стратегијата на Пекинг вклучува удари на далечина од 1.500 до 2.000 наутички милји од кинескиот брег, со што би можело сериозно да се попречи американското воено присуство во Азиско-пацифичкиот регион. Кина засега го застапува ставот дека се придржува до „нуклеарна стратегија на самоодбрана“ и политика на ненапаѓање, додека Пентагон предупредува на зголемената закана за стабилноста во регионот.