Буково e село во Општина Битола, во околината на градот Битола. Сместено е на огранките на Баба Планина, во близина на областа Пелагонија.

Буково е ридско село, расположено на надморска височина од 720 метри. Поради близината со градот Битола, Буково е дел од неговата рурбална зона, односно тоа е населбата Буковски Ливади во подножјето на Баба Планина, веднаш под селото Буково. Атарот на Буково зафаќа површина од 17,9 км2, од кои обработливото земјиште 913 ха, пасиштата 591,8 ха и шумите 146,3 ха. Во непосредна близина на селото Буково се наоѓа археолошкото наоѓалиште на античкиот град Хераклеја основан од Филип II Македонски.

Како легенда се пренесува дека првите семејства иле населени од многу поодамна изгореното село Неољани, што се наоѓало во близина од околу еден километар западно од сегашното Буково, во почетокот сместено во подножјето на буковските планини – Стар Забел и Неолица, покрај реката Киндирка, што се формира од прочуените извори на Дванаесетте Кладенци. Постојат остатоци и од стара црква, за која постојат податоци. Се претпоставува дека горната десна маала на Буково била населувана и од жители, од старото, многу одамна иселено село Магарево, од кое и денес можат да се забележат распаднати ѕидишта. Таа месност сега е под ливади и се вика Магарешки Ливади, а се наоѓа покрај Стара Река, што извира во буковско-ореовските планини, на околу 1,5 километри над сегашното Орехово, кое исто така е населено од жителите на Магарево. Ова дотолку повеќе е за верување оти Орехово во ништо не се разликува од Буково, ни по говорни особини, ни по обичаи, ниту по било што друго. Има верзија што е, исто така за верување, дека сегашното Буково посебно неговата долна маала била населена од старото иселено село викано Селиште, што се наоѓа десно од Стара Река, непосредно до сегашната црква – капела викана „Пречиста“. И тука сега можат да се сретнат остатоци од ѕидишта. За населувањето на долните маала на селото Буково можат да се сретнат остатоци од ѕидишта. Држи место и претпоставката дека Буково било населувано и од избегани жители од античкиот град Хераклеја по неговиот земјотрес, по кое и територијата од тој град станала сопственост на селото Буково. Првите пишани историски документи во кои се споменува Буково се турските сиџили од 26 јуни 1607 година, во кој се споменува земањето заем на жител – железар од селото.

Во XIX век, Буково било село во Битолската каза на Отоманското Царство. Македонскиот просветител Јордан Хаџи-Константинов – Џинот во својот напис „Манастир (Битоља)“ објавен во „Цариградски весник“ на 8 јануари 1855 година споменува дека градот Битола кој е најдревниот град во Македонија Пелагониска после Христа од словенските цареви го добил името Манастир и Буково , а не Битола кое е непознао име во старините (историските извори). Голема е веројатноста Јордан Хаџи-Константинов – Џинот да ја извел оваа претпоставка поради непосредната близина и поставеноста на остатоците од древниот град Хераклеја Линкестис токму помеѓу градот Битола и селото Буково. Понатаму во написот за селото Буково стои дека тоа се наоѓа на ½ час од градот Манастир (Битола) и во него е прекрасниот манастир со храмот на Успение на пресвета Богородица соѕидан од царот Стефан Силни (Душан). Сите манастирлии (битолчани), христијани и Турци, во летно време повеќе таму одат на прошетки и веселби. Во тој манасир имало повеќе до 20 товари стари ракописи, но во оа време ни славјански свештеник не сакале, а камо ли славјанска книга да осттане со нашите пергаменти[5]. Во тоа врее во Буково постоело грчко пеење (богослужба) со еден свештеник родом Цинцарин (Влав).

Во својот најсветол период Буково имало 5000 жители а училиштето над 600 ученици. Во Кралска Југославија, Буково било општина и било двапати посетено од југословенскиот цар Александар I како најуредно село во Југославија. Во првата половина на XX век и дел од втората поголемиот дел од населението заминува на печалба во Австралија, САД, Канада и европските земји.

Ова е верзијата која се употребувала во периодот кога Македонија била во рамките на Југославија, заради тогашното комунистичко владеење и дискриминација на искаживање и етничка самоопределба. На овој простор живеел народ и пред тоа, односно историските корени водат од иселувањето на античкиот град Хераклеја. При крајот на VI век животот во Хераклеја згаснува со доаѓањето на Словените и се создава едно мешање на народите и населување на просторите околу Буково, заради што во подоцнежниот период жителите на Буково стануваат големи земјопоседници, вклучувајќи ја и самата Хераклеја и голем дел од Пелагонија, градот Битола и шумскиот простор над Буково. Заради својата сратешка местоположба и бројноста на жители, Буково било окупирано од сите окупатори и оставиле свои траги како на пр. бугарски и француски конзулат, грчка школа, српска тортура и асимилација. Во Буково исто така останала и чешмата која се наоѓа на средина од селото која е подигната во чест на убиените во втората светска бојна.

За славното минато и материјалното богатство на жителите на Буково сведочи и архитектурата на некои од постарите куќи, која е градска и во барокен стил како куќите на Широк Сокак во Битола. Останатите куќи кои се изградени од делкан камен исто така се забележителни со својата импозантна големина од 2 и 3 катови. За духовното и културното минато на Буково сведочи буковскиот манастир „Свето Преображение“ кој иако е возобновен во 1837 година на темели на постарата црква, се споменува во записи од XVI и XVII век.

За потеклото на името на Буково, најверојатна е претпоставката дека тоа потекнува од името на дрвото бука, кога е го има во изобилство на падините на Пелистер околу самото село Буково.

Селото Буково е познато по буковската црвена пиперка.

Македонија – Бисер на Балканот