Балкан

18 октомври: Денот кога Воден ја замени една империја со друга

На денешен ден, пред 113 години, грчката армија влегла во Воден (денешна Едеса), ставајќи крај на петвековното османлиско владеење. Но, за македонското население во Егејска Македонија, ова „ослободување“ означило почеток на нова, тешка етапа – политичка, културна и идентитетска голгота под грчката власт.

Крај на османлиското владеење

Во текот на Првата балканска војна, балканските сојузници – Србија, Грција, Бугарија и Црна Гора – ја нападнале Османлиската империја со цел да ја истиснат од Балканот. По победата на грчката војска кај Сарантапоро (9–10 октомври 1912), патот кон север бил отворен, а на 18 октомври грчките сили влегле во Воден, припоjuвајќи го кон Кралството Грција.

Почеток на асимилацијата

Иако многумина го дочекале заминувањето на Османлиите со надеж, новата власт брзо ја вовела политиката на денационализација. Македонското население било прогласено за „словеногласни Грци“ – slavofoni ellines или „староседелци“ (endopes), а нивниот идентитет бил негиран.

Следеле конкретни мерки:

Забрана на јазикот – Македонскиот јазик бил забранет во јавна употреба, а за секој изговорен збор следеле парични казни. Промена на имиња – личните имиња и презимиња биле присилно хеленизирани; добивале грчки наставки како -ис, -ос, -пулос. Бришење на топонимите – од 1926 година сите македонски имиња на населени места, реки и планини биле заменети со грчки.

Насилство и протерувања

Според извештаите на Карнегиевата анкетна комисија (1914), грчката војска извршила бројни злосторства врз македонското цивилно население, вклучувајќи палење на села и масакри. За време на Втората балканска војна (1913), градот Кукуш бил целосно запален, а илјадници Македонци биле убиени или протерани.

По Првата светска војна, со Нејскиот договор (1919), околу 95.000 Македонци биле протерани во рамки на т.н. „доброволна“ размена на население со Бугарија, додека на нивно место биле населени грчки бегалци од Мала Азија, што трајно ја изменило етничката слика на Егејска Македонија.

Ден-меморијал

18 октомври останува симболичен датум – ден кога завршила една империја, но започнала нова ера на национално поништување. За многу Македонци, тоа е ден на историска рефлексија – потсетник дека ослободувањето не секогаш значи слобода.

Балкан

Пијан возач фатен со 200 км/ч

Припадници на Министерството за внатрешни работи на Србија денес околу 14 часот го запреа Д.В. (39) во Лозница, кој управуваше возило „суди“ со брзина од 200,8 километри на час на дел од патот Лозница – Шабац, каде што ограничувањето е 100 км/ч.

Со алкотестирање е утврдено дека возачот бил во тешка алкохолна интоксикација, со 1,41 промили алкохол во крвта.

Возачот веднаш бил исклучен од сообраќај и задржан во службените простории, а против него е поднесена прекршочна пријава за насилно возење и возење под дејство на алкохол.

Балкан

Вучиќ: Србија има гориво до 15 јануари

Српскиот претседател Александар Вучиќ увери дека Србија има обезбедено доволно керозин, мазут, дизел и бензин најмалку до 15 јануари, а можеби и до 25 јануари, обидувајќи се да ги смири граѓаните по информациите за проблеми во нафтената индустрија.

Иако државата веќе 70 дена функционира без увоз на нафта, Вучиќ истакна дека енергетскиот систем е стабилен и дека нема причина за паника пред претстојните празници. Тој сепак призна дека ситуацијата е комплицирана, особено поради статусот на Нафтната Индустрија Србија (НИС), за што Белград следната недела ќе испрати итни барања до американската канцеларија за контрола на странски средства (ОФАК) за добивање оперативна лиценца.

„Доволно керозин, мазут, дизел и бензин обезбедивме најмалку до 15 јануари, можеби и до 25 јануари. Никој не треба да се грижи, имаме безброј технички проблеми, но државата знае како да ги реши“, рече Вучиќ.

Претседателот потенцираше дека Србија нема да дозволи колапс на енергетскиот сектор и им се заблагодари на граѓаните за поддршката. „Ве уверувам дека ќе имате доволно од сè што е потребно за празниците. Ќе добивате навремени информации за секоја промена“, додаде тој.

Балкан

Тешка несреќа на Дурмитор: Турист загина по пад од жичара, жена тешко повредена

Трагичен инцидент се случи денеска на ски-центарот Савин Кук на Дурмитор, кога две лица – странски туристи – паднале од корпа на ски-лифт, при што едно лице го загуби животот, а друго се здоби со тешки повреди.

Несреќата се случила на жичара број два, во стрмниот втор дел од трасата што води кон Савин Кук. Според првичните информации, загинал маж, додека повредената жена е во свесна состојба и комуникативна.

На терен се ангажирани спасувачки и надлежни служби, кои вршат увид и ја утврдуваат причината за инцидентот. Првичните сознанија укажуваат на можен технички дефект во вториот дел од жичарата, по што корпата во која се наоѓале туристите започнала да се движи наназад.