Премиерот на Пакистан, Шехбаз Шариф, наиде на дипломатска непријатност за време на меѓународен настан во Ашхабат, откако повеќе од 40 минути чекал на средба со рускиот претседател Владимир Путин.

Според медиумските извештаи, Шариф по подолгото чекање одлучил неочекувано да влезе во просторијата каде што Путин веќе одржувал состанок со турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган. По околу пет минути престој, пакистанскиот премиер ја напуштил просторијата.

Настанот привлече големо внимание на социјалните мрежи, откако се појави видео на кое се гледа моментот кога Шариф „упаѓа“ на средбата меѓу рускиот и турскиот претседател во Конгресниот центар во главниот град на Туркменистан.

Руската државна агенција РИА Новости објави дека Путин и Ердоган продолжиле со разговорите во приватна атмосфера, откако делегациите на двете земји ја напуштиле просторијата. Подоцна, пакистанскиот премиер се приклучил на состанокот, со очекување разговорот со Путин да продолжи во друга просторија.

Според истите извештаи, Шариф заедно со својата делегација, меѓу кои и министерот за надворешни работи Ишак Дар, чекал повеќе од 40 минути, пред да одлучи да го прекине состанокот што се одвивал паралелно во друг дел од Конгресниот центар.

Средбата се случила кратко по завршувањето на државната посета на Владимир Путин на Индија, која руските власти ја оценија како многу успешна и во чии рамки биле дополнително зајаснати и зајакнати односите меѓу Москва и Њу Делхи.

Претседателката на Европската комисија, Урсула Фон Дер Лајен, денеска ја поздрави одлуката на Советот на ЕУ за продолжување на имобилизацијата на руските суверени средства на неодредено време.

– Испраќаме силен сигнал до Русија дека додека продолжува бруталната агресивна војна, трошоците за Русија ќе растат. Ова е и порака до Украина дека сакаме да го зајакнеме нашиот храбар сосед на бојното поле и на преговарачката маса, напиша Фон Дер Лајен на Х.

Со одлуката, сите 27 земји-членки на ЕУ повеќе не мораат едногласно на секои шест месеци да ги продолжуваат замрзнатите средства, како што беше практикувано од 2022 година по инвазијата на Русија врз Украина. Механизмот за економска вонредна состојба овозможи премин од едногласно на мнозинско гласање, и покрај претходните закани од Унгарија за спротивставување.

Вредноста на замрзнатиот руски државен имот во ЕУ изнесува околу 210 милијарди евра, а целта е дел од овие средства да се стават на располагање на Украина како долгорочен заем за репарации, со цел ограничување на економската штета од војната.

Земјите-членки на ЕУ, освен две, денес преку писмена постапка ја одобрија одлуката за трајно замрзнување на рускиот имот, што е клучен предуслов за одобрување на репарациски заем за Украина. 

„Писмената постапка е завршена, 25 држави се „за“, две се „против“, изјави европски дипломатски извор, без да прецизира кои две држави се „против“.

„Ја поздравувам одлуката на Советот за нашиот предлог за продолжување на блокадата на рускиот државен имот“, напиша претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, на X.

Унгарија и Словачка постојано се закануваа со вето

Одлуката значи дека околу 210 милијарди евра руски имот ќе останат замрзнати во ЕУ сè додека најмалку 15 земји-членки, кои претставуваат повеќе од 55 проценти од населението на Унијата, не гласаат за укинување на мерката. 

Досега, продолжувањето на замрзнувањето мораше едногласно да се потврдува на секои шест месеци, што отвори простор за вето од страна на Унгарија или Словачка, кои постојано се закануваа дека ќе го блокираат продолжувањето на санкциите.

Со отстранување на тој ризик, ЕУ се приближи кон таканаречениот „заем за репарација“, кој би ѝ позајмил на Украина 90 милијарди евра во текот на следните две години, со гаранција во форма на замрзнати руски средства.

Одлуката доаѓа пред состанокот на Европскиот совет на 18 и 19 декември, каде што лидерите на ЕУ би можеле да го отворат патот за користење на некои замрзнати руски средства за да му обезбедат на Киев клучни средства за да ги продолжи своите воени напори.

Фон дер Лајен го предложи тој план минатата недела, нагласувајќи дека тој ќе покрие околу две третини од финансиските потреби на Украина во следните две години. Без дополнително финансирање, предупреди таа, Украина ќе остане без пари кон средината на 2026 година.

Централната банка на Русија поднесе тужба

Како очигледен одговор на веста за трајното замрзнување на средствата, Централната банка на Русија денес објави дека поднела тужба против белгиската финансиска институција Euroclear, која го држи најголемиот дел од замрзнатите руски средства во Европа.

Во посебна изјава, руската централна банка го нарече заемот за репарација „нелегален“ и „спротивен на меѓународното право“ и рече дека ќе ги искористи „сите достапни правни и други механизми“ за да го оспори.

ЕУ се обидува да ја смири Белгија

Одлуката на Европскиот совет, исто така, се однесува на една од клучните загрижености на Белгија, која остро се спротивстави на заемот за репарација. 

Белгискиот премиер Барт де Вевер предупреди дека, доколку ЕУ се зафати со тој план, а санкциите не бидат продолжени поради ветото, Белгија би можела да остане одговорна за враќање на руската централна банка износ еднаков на една третина од сопствениот БДП.

Затоа Де Вевер побара ризикот од можни последици да се сподели меѓу земјите-членки. Во официјалниот предлог за заемот за репарација, кој Урсула фон дер Лајен го презентираше пред девет дена, се предвидува земјите-членки да даваат гаранции пропорционално на нивниот бруто национален доход.

Одлуката за трајно замрзнување на средствата е донесена со користење на вонредна клаузула во правото на ЕУ, позната како член 122, која дозволува одлуките да се донесуваат со квалификувано мнозинство наместо со едногласност, потег што се смета за контроверзен во Брисел.