Економија

Димитриеска-Кочоска: Буџетот за 2026 е порака за раст, инвестиции и стабилност

Предлог-буџетот за 2026 година ја потврдува посветеноста на Владата кон стабилноста, предвидливоста и одговорното управување со јавните финансии. Овој буџет не е само документ со бројки и табели – тој е економска порака за раст, инвестиции и сигурност за граѓаните, компаниите и институциите.

Ова го истакна министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска во експозето по Предлог-буџетот за 2026 година пред Комисијата за финансирање и буџет во Собранието.

Министерката истакна дека со него се продолжува стратегијата за рационално и дисциплинирано користење на јавните средства, со цел одржлив економски развој и подобрување на животниот стандард.

“Буџетот за 2026 година е доказ дека можеме да управуваме паметно, дисциплинирано и визионерски, дури и во време на глобални предизвици. Со овој документ, Владата ја зајакнува довербата во институциите, ја поддржува улогата на приватниот сектор како двигател на економскиот раст и создава услови за интензивирање на домашните и странските инвестиции“ кажа министерката и додаде дека со Предлог-буџетот за 2026 година Владата ја задржува конзистентноста во економските политики и континуитетот со Фискалната стратегија 2026–2030 година.

“И она што е најважно за оваа влада е тоа што не зборуваме многу туку испорачуваме. Ветивме постепена фискална консолидација, како пред граѓаните така и пред меѓународните финансиски институции и остануваме на ветеното“ посочи Димитриеска Кочоска.

Согласно Предлогот, во 2026 година се очекува економијата да забрза со реален раст на БДП од 3,8%, предводен од домашната побарувачка. Главен двигател ќе бидат бруто инвестициите, како резултат на поинтензивната реализација на инфраструктурните проекти, како и вложувањата во енергетиката, железницата, земјоделството, образованието и здравството.

Приватната потрошувачка, е проектирана со раст од 2,6%, јавната потрошувачка ќе се одржи умерена, со раст од 1,4% во насока на фискална дисциплина, а инфлацијата ќе се стабилизира околу 2,5%, во услови на стабилни цени на меѓународните пазари.

Позитивните трендови ќе се одразат и на пазарот на труд – се очекува раст на вработеноста и зголемување на просечната нето-плата за 6,5%. Ова ќе биде како резултат на отворање нови производствени капацитети, проширување на постојните, како и на активните мерки и програми за вработување што Владата ги спроведува.

„Вкупно гледано, проекциите за 2026 година укажуваат на континуитет на економската стабилност и раст, заснован на одговорни фискални политики, инвестиции во инфраструктура и човечки капитал, како и поттикнување на продуктивноста и конкурентноста на домашната економија“ кажа министерката.

Како што потенцираше министерката со Предлогот особен акцент е ставен на подобра наплата на сопствените приходи од страна на буџетските корисници, рационално користење на јавните средства, како и навремено и реално планирање на капиталните расходи. Системот на субвенции и социјални трансфери ќе биде редизајниран со построги критериуми за да се обезбеди целисходна распределба, додека фискалната дисциплина, транспарентноста и дигитализацијата на процесите ќе обезбедат поефикасни и поквалитетни јавни услуги.

„Вкупните приходи на Буџетот за 2026 година се планирани на ниво од 374,9 милијарди денари, а приходната страна е внимателно проектирана за да се обезбеди стабилна финансиска рамка во услови на глобална неизвесност. Расходите се планирани на ниво од 414,2 милијарди денари и се насочени кон обезбедување стабилно функционирање на јавните услуги, модернизација на инфраструктурата, подобрување на условите во здравството, образованието и социјалната заштита, како и континуитет на јавните инвестиции што создаваат долгорочни економски ефект. Буџетскиот дефицит е проектиран во апсолутен износ од 39,2 милијарди денари или на ниво од 3,5% од планираниот БДП, што претставува намалување за 0,5 процентни поени во однос на 2025 година. На тој начин продолжуваме со спроведување строга фискална дисциплина“, кажа министерката и потенцираше дека ревидираните нагорни очекувања за растот на БДП се директна последица на подобрената економска клима, зголемената доверба кај инвеститорите и засилената јавна инвестициона активност.

Согласно Предлогот, расходите за исплатата на плати изнесуваат 52,6 милијарди денари, што е за околу 3 милијарди денари повеќе од 2025 година. Расходите за стоки и услуги се планирани на 27,9 милијарди денари, со минимално намалување од 0,5% во однос на претходната година. За исплата на пензии се обезбедени 116,8 милијарди денари, вклучувајќи го порастот за 2026 година според законските решенија. Обезбедени се 12 милјарди денари за исплата на надоместоци за социјална заштита на најранливите категории. За активни мерки и политики за вработување, кои вклучуваат креирање програми за нови работни места, поддршка за млади, лица со попреченост и корисници на гарантирана минимална помош, се предвидени 2,6 милијарди денари.

“Капиталните инвестиции, во висина од 40,2 милијарди денари, ги опфаќаат клучните проекти во транспортната, енергетската, образовната и здравствената инфраструктура. Фокусот на Владата е да обезбеди забрзано темпо на реализација, со цел модернизација на земјата и подобрување на условите за граѓаните и стопанството“ кажа министерката.

Во делот на задолжувањето, министерката истакна дека во 2026 година се предвидува навремена и целосна отплата на обврските во вредност од 74,8 милијарди денари, при што политика на Министерството останува стабилно управување со јавниот долг и обезбедување соодветна ликвидност во текот на целата година. За финансирање на дефицитот предвидено е задолжување на домашниот и на странските пазари

„Предлог-буџетот за 2026 година е уште еден доказ дека кога нешто ќе ветите мора да испорачате доколку сакате да ве препознаваат како сериозна влада, секако и сериозен партнер на меѓународната заедница. Секој денар од народните пари е планиран со цел да обезбеди максимален ефект за граѓаните и економијата, при строго почитување на буџетските лимити и постепено усогласување со фискалното правило од 3%. Нашата цел е јасна: преку усвоените политики и мерки за фискална консолидација, да го намалиме буџетскиот дефицит, да го контролираме јавниот долг и да обезбедиме долгорочна фискална стабилност, која е темел за економски раст и подобар животен стандард за сите граѓани“, го заврши своето експозе министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска на почетокот на расправата во Комисијата за финансирање и буџет.

Економија

Унгарската МОЛ со амбиции да преземе дел од „Лукоил“

Унгарската енергетска компанија МОЛ изразила интерес за купување на дел од меѓународните средства на санкционираниот руски нафтен гигант „Лукоил“, пренесува Ројтерс, повикувајќи се на три извори запознаени со разговорите. Со тоа, МОЛ се приклучува на сè поголемиот круг потенцијални купувачи заинтересирани за имотот на „Лукоил“ во странство.

Санкциите што САД ги воведоа во октомври врз најголемиот приватен руски производител на нафта имаат за цел да извршат притисок врз Москва да ја прекине војната во Украина. Како резултат, „Лукоил“ беше принуден да стави на продажба значаен дел од своите странски операции, а моментално преговара со „Ексон Мобил“, „Шеврон“ и инвеститори од Блискиот Исток. Вашингтон претходно ја одби швајцарската компанија Гунвор како можен купувач.

Странските средства на „Лукоил“ со седиште во Виена опфаќаат рафинерии во Европа, удели во нафтени полиња во Казахстан, Узбекистан, Ирак и Мексико, како и широка мрежа бензински пумпи ширум светот. Според еден од изворите на Ројтерс, МОЛ е заинтересирана за европските рафинерии и продажната мрежа на „Лукоил“, како и за удели во капацитетите за производство во Казахстан и Азербејџан.

Американското Министерство за финансии одбило да даде коментар, а МОЛ и Белата куќа не одговориле на новинарските прашања.

Унгарија значително се потпира на руската енергија, а премиерот Виктор Орбан, кој е 15 години на власт, настојува да одржува балансирани односи со Москва и Вашингтон. Ројтерс потсетува дека МОЛ е заинтересирана и за купување на српската рафинерија НИС, која исто така е под американски санкции и се наоѓа под руска контрола.

Економија

Глобалните трошоци за храна продолжуваат да се намалуваат и во ноември

Цените на храната на светските пазари продолжија да паѓаат и во ноември, трет месец по ред, при што најголем пад е забележан кај млекото, млечните производи и растителните масла, соопшти агенцијата за храна и земјоделство на ОН (ФАО).

Според новите податоци на ФАО, во октомври цените се намалија за 1,6 проценти на месечно ниво, додека во ноември индексот на цените на кошничката основни прехранбени производи изнесувал 125,1 поени, што е за 1,2 проценти пониско од октомвриското ниво.

Индексот покажува дека глобалните цени на основните прехранбени производи се пониски за 2,1 процент споредено со истиот период лани, јавува Хина.

Најголемо намалување е забележано кај шеќерот – пад од 5,9 проценти во однос на октомври, како резултат на очекуваната силна понуда и високо производство во Бразил, Индија и Тајланд.

Цените на млекото и млечните производи се намалени за 3,1 процент, пред сè поради падот кај путерот и полномасното млеко во прав, поддржан од зголемено производство и изобилство на понуда во главните светски региони.

Растителните масла поевтинија за 2,6 проценти, при што особено се издвојува сончогледовото масло, чии цени паднале поради подобрената понуда од регионот на Црното Море.

Месото е поевтино за 0,8 проценти, што се должи на пониските цени на живинското месо поради изобилна понуда и засилена глобална конкуренција. Пад е забележан и кај свинското месо, како резултат на слаба побарувачка во Европската Унија и кинеските тарифи кои го ограничуваат увозот.

За разлика од другите категории, цените на житарките пораснаа за 1,3 проценти во споредба со октомври. Цената на пченицата скокна за 2,5 проценти поради стравувањата дека конфликтите во регионот на Црното Море би можеле да го нарушат снабдувањето и да ги намалат засадените површини во Русија.

Економија

39 домашни компании добија 12,7 милиони евра од унгарски кредит

Развојната банка ја исплати седмата транша од кредитната линија за инвестиции и развој на компаниите, во износ од 12,7 милиони евра, која е наменета за 39 одобрени проекти на домашни фирми. Исплатата е реализирана преку деловните банки.

Средствата се распределуваат за проекти на едно микро, 21 мали, девет средни и осум големи компании. Најголемиот дел од средствата, 12,2 милиони евра, се наменети за инвестиции во градежи и опрема, додека 243 илјади евра се за обновливи извори на енергија, а 300 илјади евра за транспортни средства. Најголем дел од средствата одат кон 21 проект на компании со претежна производствена дејност.

Со оваа транша, Развојната банка досега исплатила вкупно 203,3 милиони евра кон деловните банки од предвидените 250 милиони евра, со што се поддржани 721 проект на домашните компании.