Американскиот Филмски Институт (AFI) ја објави својата листа со 10-те најзначајни филмови за 2025 година, меѓу кои се наоѓаат наслови што доминираат на светската филмска сцена оваа година.

Филмови што се издвојуваат

Меѓу избраните филмови се:

Avatar: Fire and Ash

Bugonia

Frankenstein

Hamnet

Jay Kelly

Marty Supreme

One Battle After Another

Sinners

Train Dreams

Wicked: For Good


Дополнително, AFI додели и специјално признание на филмот It Was Just An Accident, кој, иако не е во официјалната десетка, доби посебна награда за извонреден придонес.

Секоја година AFI ги избира филмовите што се сметаат за културно и уметнички значајни – оние што покажале најголема креативност, оригиналност и влијание во светот на киното. Ова признание често се смета за индикација за филмови кои ќе имаат речиси сигурна шанса за награди од меѓународна класа.

Со оваа листа, 2025 година уште еднаш се покажа како богата и разнолика на силни филмски дела – од големи холивудски продукции, преку иновативни драми, до независни и авангардни филмски изрази.

Започната е нова едукативна програма во Хрватска, иницирана од Хрватскиот завод за јавно здравје (HZJZ) во соработка со УНИЦЕФ, која фрла силно светло врз клучната улога на бременоста и раното детство во обликувањето на доживотното здравје на детето. Лекарите беа повикани да ја преиспитаат превенцијата на дебелина и хронични болести, со фокус на магичните 1000 дена – од зачнувањето до втората година од животот.

Сè започнува во матката: Баркеровата хипотеза и доживотните последици

Бременоста не е само фаза од животот на мајката; таа е пресуден прозорец за програмирање на здравјето на детето. Неонатологот Милан Станоевиќ предупредува дека дури и малата разлика во терминот на раѓање – 37-ма наспроти 40-та недела – може да влијае на доживотниот ризик од болести.

Клучен столб во ова размислување е Баркеровата хипотеза. Според теоријата на д-р Дејвид Баркер од 1990 година, хроничните болести во зрелоста, како што се дијабетесот, ракот и кардиоваскуларните заболувања, може да потекнуваат од адаптивните промени што фетусот ги претрпува во матката.

„Фетусот се прилагодува на неповолните услови до породувањето. Краткорочното преживување е добро за фетусот, но прилагодувањата може да доведат до големи здравствени проблеми во зрелата возраст“, тврди Станоевиќ.

Факторите на ризик се двојни – биолошки (прекумерна тежина на мајката, дијабетес, царски рез) и фактори од околината (пушење, лоша исхрана, стрес, антибиотици). Сите тие можат да го променат развојот на фетусот и да имаат долгорочно влијание врз неговото здравје. Затоа, Станоевиќ ја потенцира неверојатната важност на првите илјада дена, вклучувајќи го и времето во матката.

Мајчиното млеко: Течен еликсир за „програмирање на здравјето“

Стручњакот Марија Хегедуш-Јунгвирт го поддржа ова, нагласувајќи дека исхраната на мајката за време на бременоста и исхраната на бебето во најраното детство долгорочно ги обликуваат метаболичките процеси и развојот на мозокот. Особена чувствителност на инсулин е забележана кај децата родени пред 37-та недела. Исклучиво доење е препорачано до шестиот месец. Комплементарна исхрана мора да се воведе помеѓу 17-та и 26-та недела, ниту порано ниту подоцна.

„Најдобра исхрана во доенечката возраст е мајчиното млеко. Правилната исхрана е право“, порача Хегедуш-Јунгвирт.

Овде се и неколку совети за дополнителна исхрана:

• Месото спречува анемија.

• Житариците спречуваат запек.

• Диететските влакна го намалуваат серумскиот холестерол.

Зошто адаптираните млечни формули не се замена?

Анита Павичиќ Бошњак е категорична: мајчиното млеко не е само храна, туку и комплексен биоактивен систем кој го поттикнува „програмирањето на здравјето“. Јаглехидратите и лактозата се поврзани со зголемување на телесната тежина. Белковините со растот на должината. Масните киселини позитивно влијаат на обемот на главата. Олигосахаридите го хранат здравиот микробиом и штитат од патогени.

За разлика од мајчиното млеко, адаптираните млечни формули речиси и да содржат доволно микро-рибонукленска киселина потребна за програмирање. Кога бебето не се храни со мајчино млеко, се јавува дисбиоза (нарушен микробиом), што драстично го зголемува ризикот од воспаленија, атопични болести, дебелина, дијабетес тип 2, хронични воспалителни болести на цревата, автоимуни болести, анксиозност, АДХД и нарушувања од аутистичниот спектар.

Податоците се недвосмислени: Доењето го намалува ризикот од прекумерна тежина и дебелина за 27%, а ризикот од дијабетес тип 2 за 24-32%.

🗣️ Комуникацијата е клучна: Едукација на здравствените работници

Професорката Марија Чатиповиќ укажува дека е потребно подобро знаење и комуникациски вештини кај здравствените работници, кои мора да практикуваат активно слушање и да ја ценат довербата на родителите.

„По едукациите гинеколозите поинаку размислуваат. Родителите изразуваат јасна потреба од стручно водство и поддршка и го ценат нашето мислење“, нагласи Чатиповиќ.

Ова се и неколку важни совети за доењето:

• Положбата на страна е идеална за мајки по царски рез.

• Dancer-зафат за предвремено родени бебиња.

• Исправена положба за близнаци или деца со расцеп на усната.

• На детето му требаат 8 до 12 ефективни подои во 24 часа.

• Долготрајното доење не е проблем, доколку детето е добро социјализирано.

Иако Хрватска има едно од најдобрите породилни отсуства во светот, Чатиповиќ повикува на нормализирање на доењето и измолзувањето на работното место, со обезбедување соодветни простории.

Овие нови програми имаат за цел да го променат пристапот на лекарите и да ја подигнат свеста дека инвестирањето во првите 1000 дена е најдобрата превенција против хроничните болести во зрелата доба.

Сведоштвото на поранешниот оперативец на ЦИА, Џон Киријаку, ја крева завесата над најсмртоносните места на планетата. Човекот кој прошетал низ 72 држави во име на разузнавањето, не носи приказни за егзотични дестинации, туку за трагедии, заседи и постојана опасност. Неговите зборови се шокантно предупредување за граѓаните и дипломатите ширум светот.

Додека Стејт Департментот на САД постојано ги предупредува своите граѓани да ги избегнуваат зоните означени со „Ниво 4“ – како што се Иран, Украина, Судан, Сирија и Русија – поради војни, тероризам и ризик од киднапирање, агентот Киријаку оди чекор понатаму. За LADBible Stories тој изјави дека речиси сите 72 земји што ги посетил биле „ужасни“, а како најопасни ги издвојува Јемен, Сомалија, Газа, Авганистан и делови од Пакистан. Во овие области, вели тој, претпазливоста не е опција, туку прашање на живот и смрт.

Киријаку пет пати го посетил Јемен, а секое патување било „полошо од претходното“. Денес, Јемен е под црвено предупредување од Ниво 4 поради немири, криминал, здравствени ризици и тероризам, но сведоштвото на поранешниот агент ја илустрира апокалиптичната реалност.

За време на неговата последна мисија, ЦИА оперативците биле принудени да престојуваат во хотел ограден со деветметарски ѕид за заштита од бомби. Но, за некои, оваа заштита дошла предоцна. Само еден ден по неговото пристигнување, група јужнокорејски дипломати биле нападнати во заседа на патот од аеродромот. Сите шестмина беа убиени.

Трагедијата добила уште пострашен епилог. Кога јужнокорејските разузнавачи пристигнале за да ги истражат убиствата, и тие биле нападнати и ликвидирани.

„Јужнокорејците едноставно ја затворија својата амбасада и си отидоа дома. Тоа е прилично опасна земја“, драматично заклучува Киријаку.

Овие морничави приказни служат како ладен потсетник дека нестабилноста во одредени региони може да има катастрофални последици не само за воените и дипломатските претставници, туку и за секој цивилен патник.

За крај, Киријаку предупредува дека ситуацијата со глобалната безбедност е исклучително нестабилна. Меѓународните односи се затегнати до максимум, а исходот од оваа напната ситуација, според него, е повеќе од непредвидлив.

Does The CIA Make People Disappear? CIA Spy Reveals | LADbible Stories