Економија

Трамп даде зелено светло за извозот на чипови на „Енвидиа“ во Кина, но дел од профитот сепак ќе заврши во САД

По драматични преговори зад сцената, американскиот претседател Доналд Трамп денеска направи зачудувачки пресврт во технолошката војна со Кина! Соопштено е дека, под одредени – и тоа какви – услови, тој го одобрил извозот на клучни чипови од технолошкиот гигант Nvidia за Пекинг. Овој неочекуван чекор е потврден и од кинеска страна, по директен разговор меѓу Трамп и неговиот колега, претседателот Си Џинпинг.

Договорот е вистинска бомба, особено финансиски! Како што Трамп експлозивно објави на неговата социјална мрежа „Трут Соушл“ (Truth Social), Nvidia ќе мора да префрли неверојатни 25 отсто од вкупниот промет од продажбата на овие графички процесори (GPU) – кои се столбот на развојот на вештачката интелигенција (ВИ) – директно во американската државна каса!

Станува збор за чиповите H200 од постарата серија „Хопер“ (Hopper). Иако не се најновиот крик на технологијата (Nvidia лансираше помоќна серија „Блеквел“ кон крајот на минатата година), овие GPU се сѐ уште исклучително барани и витални за кинеските амбиции во доменот на ВИ.

Извозот на американски чипови во Кина со години е централна точка на геополитичките тензии. Стравот дека овие моќни компоненти можат да бидат искористени за воени цели ги принуди и администрацијата на поранешниот претседател Џо Бајден, а сега и Трамп, на постојани ограничувања.

Администрацијата на Бајден воведе строги ограничувања во 2022 година. Како одговор, Nvidia го дизајнираше послабиот чип H20 за да ги заобиколи американските забрани и да остане на профитабилниот кинески пазар.

Во април, Владата на Трамп изненадувачки го забрани и извозот на H20, пред да дојде до претходен договор со Nvidia, кој дозволи продажба со провизија од 15 отсто за државата.

Кинеските власти, пак, инсистирајќи домашните компании да се фокусираат на развој и употреба на локални, кинески еквиваленти. Оваа стратегија очигледно зеде данок: Nvidia реализираше само 50 милиони долари промет во Кина во третиот квартал, а за тековниот квартал не планираше никаков приход од овој пазар.

Според денеска објавените договори, американскиот технолошки гигант сега ќе може да ги нуди своите графички процесори на „овластени клиенти“ во Кина.

Од Nvidia ја поздравија одлуката на американската Влада, нарекувајќи ја „разумен баланс“ кој ќе ѝ овозможи да продолжи да работи на најголемиот светски пазар, додека истовремено ги почитува безбедносните грижи на Вашингтон.

Американската држава добива милијарди од трговијата со ВИ технологија, додека Кина добива пристап до потребните, иако не најнапредни, чипови. Ова е нова, финансиски мотивирана фаза во геополитиката на технологијата.

Економија

МБИ10 во пад од 0,15%, без активности на обврзничкиот пазар

Изготвен од Илирика Инвестментс АД Скопје врз основа на официјални податоци од Македонска берза.

На трговската сесија од 9 декември 2025 година, индексот МБИ10 бележи пад од 0,15%, спуштајќи се на 10.239,85 поени, при вкупен промет од 14,14 милиони денари. Тргувањето беше умерено, со најголем обем на активности кај Комерцијална банка, Алкалоид и Макпетрол, кои остануваат најликвидни хартии на официјалниот пазар. Индексот ОМБ остана непроменет на 128,73 поени, без реализирани трансакции со обврзници .

Најтргувани хартии од вредност

● Комерцијална банка АД Скопје (KMB) – 6.188.910 денари

● Алкалоид АД Скопје (ALK) – 3.053.560 денари

● Макпетрол АД Скопје (MPT) – 2.760.000 денари

Топ добитници

● Алкалоид АД Скопје (ALK) +0,21%

Топ губитници

● Гранит АД Скопје (GRN) –0,51%

● Стопанска банка АД Скопје (STB) –1,99%

● Раде Кончар АД Скопје (RDK) –17,46%

Обврзнички пазар

Во текот на денешната сесија не беа реализирани трансакции со државни или корпоративни обврзници. Индексот ОМБ остана стабилен на 128,73 поени, без промени. Тргувањето на Македонската берза на 9 декември 2025 година се одвиваше со вкупен промет од 14,14 милиони денари и пад на индексот МБИ10 за 0,15%. Најликвидни беа Комерцијална банка, Алкалоид и Макпетрол, со доминантен удел во дневниот промет. Најголем раст забележа Алкалоид, додека Комерцијална банка и Гранит беа меѓу губитниците на денот. Обврзничкиот пазар остана без активности, со непроменет индекс ОМБ.

Економија

Зголемување на минималната плата: Министерот Дурмиши најавува раст од 1.500 до 2.000 денари, одлуката ќе биде без притисок

Министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, нагласи дека одлуката за зголемување на минималната плата нема да биде донесена под притисок, туку исклучиво врз основа на законската методологија. Тој најави дека во март 2026 година, минималната плата ќе забележи раст во опсег од 1.500 до 2.000 денари.

Дурмиши потсети дека законската рамка предвидува минималната плата да се утврдува преку формула која ги зема предвид просечната плата и трошоците за живот.

„Кога ќе има усогласување во март следната година, врз основа на параметрите што ги имаме, граѓаните ќе имаат повисока минимална плата. Тоа е формула и методологија со која се пресметува минималната плата, со што се согласуваат Економскиот и социјален совет, синдикатите, работодавачите и Владата“, изјави министерот Дурмиши за ТВ Шења.

Формулата јасно дефинира дека пресметката на минималната плата е базирана на 50% од просечната нето плата од претходната година и 50% од растот на трошоците за живот.

Според достапните податоци за изминатите 11 месеци од тековната година, министерот очекува зголемувањето да изнесува приближно 1.500 до 2.000 денари, прецизирајќи дека конечната сума ќе зависи од исходот на пресметката во март.

Дурмиши исто така посочи дека Владата останува посветена на континуирано зголемување на минималната плата.

Со ова, се потврдува дека процесот на усогласување ќе се одвива според претходно договорената и прифатена методологија од сите социјални партнери.

Економија

Рударските комплекси Бучим и Боров Дол и официјално сеприсоединија

Радовиш, 9 декември 2025 – Од ДПТУ „Бучим“ ДООЕЛ Радовиш информираат дека заврши административната постапка за припојување на рударско-геолошкиот комплекс Боров Дол кон Бучим, со што двата рударски комплекси официјално продолжуваат да функционираат како еден правен субјект.

Со ова се зацврстува единствениот оперативен и управувачки модел, што ќе придонесе за уште поголема ефикасност и транспарентност во работењето на компанијата во целост.

Присоединувањето претставува стратешки чекор што овозможува поефикасно планирање и управување со ресурсите, унапредени процеси и појасна корпоративна структура, подобрена усогласеност со меѓународните стандарди и ESG принципите, зголемена транспарентност и стабилност во работењето, како и следење на единствена долгорочна визија за развој на целиот комплекс.

Од компанијата нагласуваат дека присоединувањето не подразбира никаква промена во управувачката структура. Исто така, условите на воспоставените партнерства, договорните односи и обрвски со добавувачи, институции и другизаинтересирани страни, остануваат непроменети.

Во изминатите денови беше спроведена стандарднатаадминистративна постапка за техничкиот пренос на ситевработени во рамките на единственото правно лице. Од Бучимистакнуваат дека преносот беше изведен континуирано, без каквибило промени во работните места, правата или обврските навработените. Статусот и сите бенефиции на вработените останаанепроменети. Техничкиот пренос не влијаеше врз работнитепроцеси ниту врз редовното извршување на обврските.

“Присоединувањето на Боров Дол кон Бучим ни овозможува да работиме како единствен систем, во рамки на нашата Групација, со зајакнати операции и повисок степен на координација. Ова претставува значаен чекор кон модернизација, континуирано подобрување и понатамошно унапредување на одржливото рударство во регионот,“ изјави Ивица Карапетров, заменик генерален директор на Бучим.

Со новата интегрирана структура, рудникот Бучим продолжува да гради стабилна, модерна и конкурентна компанија, подготвена за долгорочни предизвици и инвестициски планови.