Економија

Бугарија влегува во Еврозоната со своето православни мотиви на новите евра

Од 1 јануари 2026 година, Бугарија официјално ќе ја замени националната валута лев со евро, стапувајќи на патот на европската интеграција. Но, она што го прави овој премин навистина посебен е дизајнот на новите монети – Бугарија ќе биде првата земја членка на Еврозоната што на своите редовни апоени ќе прикаже православна иконографија.

На монетите од 1 и 2 евра ќе блескаат ликот на свети Јован Рилски и свети Паисиј Хилендарски – личности кои го обликувале духовниот и културниот идентитет на нацијата. Според грчкиот портал newsbeast.gr, изборот на овие светители има и силна културно-образовна порака. Двајцата се поврзани со грчкиот јазик и византиската образовна традиција: Паисиј Хилендарски дејствувал на Света Гора, каде грчкиот бил доминантен јазик во управата и богослужението, додека Јован Рилски живеел во време на силно византиско влијание и неговите духовни текстови сведочат за познавање на грчката светоотечка традиција.

Додека Грција, првата православна земја што го прифати еврото во 2001 година, се одлучи за мотиви од античката и поновата световна историја, Бугарија прави значителен пресврт: таа го носи православното наследство директно во секојдневниот живот на своите граѓани и низ Европа, следејќи го примерот на Ватикан и Сан Марино, кои исто така користат религиозни мотиви на своите монети.

Помалите апоени – од 1 до 50 центи – ќе ја чуваат визуелната традиција на националната валута, со ликот на Мадарскиот коњаник, споменик од VIII век и дел од светското културно наследство на УНЕСКО. Сите монети ќе имаат кириличен натпис: „евро“, „стотинки“ и „Бугарија“, а на работ на монетата од 2 евра ќе стои гравираниот повик: „Боже, чувај ја Бугарија“.

Фиксниот курс е утврден на 1 евро = 1,95583 лева, што обезбедува стабилен транзициски период. Со оваа серија монети, Бугарија симболично ги спојува своето православно и културно наследство со современиот европски процес на интеграција, нудејќи уникатен допир на историјата во секојдневната европска економија.

За споредба, Словачка во 2013 година издаде јубилејна монета со светите браќа Кирил и Методиј, што предизвика јавна дебата дали тие треба да бидат прикажани со ореоли – тематика која го потенцира чувствителниот баланс помеѓу религиозниот симболизам и современиот дизајн на монетите.

Економија

Димитриеска – Кочоска: 97 милиони евра за клучни енергетски проекти

Денеска беа потпишани договори за државна гаранција и заеми во вкупна вредност од 97 милиони евра, со кои ќе се реализираат стратешки енергетски проекти што значително ќе ја променат енергетската слика на државата.

Министерството за финансии, преку издавање државна гаранција, овозможи финансирање од 87 милиони евра за проектот „Фотонапонска електроцентрала Битола 3“. Од оваа сума, 50 милиони евра се обезбедени од КфВ, а 37 милиони евра од Европската банка за обнова и развој. Дополнително, обезбедени се и 10 милиони евра за ревитализација на хидроелектраните.

Министерката за финансии Гордана Димитриеска – Кочоска изрази благодарност до меѓународните финансиски институции за континуираната поддршка, како и до тимот на АД ЕСМ за нивната посветеност во реализацијата на проектите.

Според неа, овие капитални инвестиции ќе придонесат за зајакнување на домашното производство на електрична енергија, ќе обезбедат посигурно и постабилно снабдување и ќе дадат силен поттик за економска стабилност и одржлив развој на државата.

Економија

Божиновска: Нема енергетска криза, државата има резерви од мазут!

Граѓаните нема да почувствуваат никакви прекини во снабдувањето со топлинска енергија, иако ЕСМ побара прогласување кризна состојба. Министерката за енергетика, Сања Божиновска, денеска на брифинг со новинарите порача дека државата има доволно резерви на мазут за да ги покрие потребите.

Барањето за кризна состојба ќе се разгледува на утрешната владина седница, но Божиновска нагласи дека тоа е технички чекор за да се активираат државните резерви. Причина за ова е триесетдневната неможност за редовна набавка на мазут од Грција поради тамошните протести.

„Нема да има никаква криза. Постои мазут во државата – ако не го земат од Грција, ЕСМ ќе го земе од државните резерви. За граѓаните ова нема да значи апсолутно ништо“, истакна министерката.

Економија

Нови цени на горивата од полноќ

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 1,18% во однос на одлуката од 19.12.2025 година.

Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 се намалуваат за 1,00 ден/лит.

Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) не се менува.

Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се намалува за 2,00 ден/лит.

Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се намалува за 0,028 ден/кг и сега ќе изнесува 32,607 ден/кг.

Од 23.12.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:

Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 70,00 (денари/литар)

Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 72,00 (денари/литар)

Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 64,50 (денари/литар)

Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 63,50 (денари/литар)

Мазут М-1 НС 32,607 (денари/килограм)