Во редовите на украинската војска сè почесто завршуваат луѓе со сериозни психички и физички нарушувања, кои според закон не се подобни за воена служба. Но, тие сепак добиваат повик, а дел од нив веќе се наоѓаат во борбени единици. Прашањето зошто и како овие луѓе се регрутираат и колку е тој проблем проширен го анализира „Дојче Веле“.
Еден од тие случаи е 28-годишниот Васиљ од централна Украина, кој од 2015 година е на психијатриско лекување поради нарушување на личноста. И покрај тоа, тој е прогласен за целосно способен за војска и испратен на обука. Според неговата девојка, тој често заборава, се дезориентира и не може да препознае ни основни информации како името на својата земја.
Иако постои дијагноза за ментална заостанатост и нестабилност, таа не била заведена во електронскиот здравствен систем „Helsi“, каде што воените лекари ги проверуваат здравствените досиеја. Причината – вакви податоци се внесуваат само со согласност на пациентот. А без свежа и официјална медицинска документација, армијата не го признава нарушувањето.
Според украинските закони, ваквите состојби се доволни за ослободување од воена служба, но во пракса тоа ретко се случува. Повеќе од 2.000 жалби за прекршување на правата при мобилизација се примени само годинава. Омбудсманот Дмитро Љубинец признава дека имало случаи кога и тешко болни луѓе биле мобилизирани.
Офицери и војници сведочат за присуство на луѓе со туберкулоза, зависности, па дури и епилепсија или шизофренија во обуките и единиците. Дел од нив добиваат оружје, иако очигледно не се во состојба да служат. Правната празнина и формалноста на лекарските прегледи доведуваат до тоа овие луѓе да бидат испратени на фронтот.
И додека Министерството за одбрана не гледа системски проблем, претседателската комесарка за правата на војниците, Олга Решетилова, бара итни реформи и ревизија на постојните регулативи. Таа предупредува дека психички нестабилните лица не само што се во опасност, туку се и ризик за другите во единицата.
„Ако Васиљ биде испратен на бојното поле со оружје во рака, никој не може да предвиди што ќе се случи“, вели неговиот адвокат. „Тој е непредвидлив. А кој ќе биде пред неговата цевка тогаш?“
