Балкан

Младите Хрвати од дијаспората неодлучни: „Подобро во Бундесвер отколку во хрватска војска“

Неизвесност и реакции предизвика најавата за повторно воведување задолжителен воен рок во Хрватска, особено кај младите Хрвати кои живеат во странство и имаат двојно државјанство. Според првичните толкувања на новиот Закон за одбрана, сите хрватски државјани над 18 години се сметаат за регрути и треба да бидат повикани на обука.

Сепак, според информации на „Јутарњи лист“, хрватските државјани што немаат живеалиште во Хрватска, како и припадниците на хрватската заедница во Босна и Херцеговина, во практика нема да добиваат повик за воена обука, освен ако не се пријават доброволно. Причината е и законската забрана во БиХ за служба во вооружени сили на друга земја, што би можело да доведе до губење на државјанството на БиХ за лица со двојно државјанство.

Во земјите со голема хрватска дијаспора како Германија, Австрија, Шведска, Канада или САД, служба во странска армија генерално не е проблем, но младите не покажуваат посебен интерес да служат во хрватската војска.

Во кратка анкета меѓу млади Хрвати во Германија и Шведска, најголем дел изразија отпор кон задолжителниот воен рок.

„Нема шанси да служам во Хрватска. Ако веќе морам, би избрал Бундесвер“, изјави Лука (16) од Германија.

Фран (19), кој живее во Шведска, додава дека не сака да биде дел од воени мисии на НАТО:

„Не сакам да се најдам во ситуација да напаѓам земја далеку од мојот дом. Не планирам да служам, освен ако не морам.“

Сличен став имаат и други интервјуирани млади, кои велат дека ги ценат своите корени, но ја гледаат својата иднина во земјите во кои живеат. Некои го проблематизираат и фактот што воената обврска е предвидена само за мажи.

„Ако државата верува во рамноправност, тогаш зошто обврската не важи и за жени?“, прашува Марио (26).

Иако формално обврската за евидентирање во воен регистар останува, Министерството за одбрана најавува дека нема да ги „прогонува“ хрватските државјани во странство. За оние што немаат пријавено живеалиште во Хрватска, фактички важи правило: ако не се пријават доброволно, воената служба не ги засега.

Дискусиите продолжуваат во јавноста, а меѓу младите преовладува став дека обуката треба да остане доброволна и насочена кон оние кои ја гледаат својата иднина во Хрватска.

Балкан

Илјадници граѓани на протест во Софија – Дали ќе падне владата?

Софија, 10 декември 2025 – Илјадници граѓани денеска се собраа во триаголникот на власта во Софија на протест под мотото „Пеевски и Борисов надвор од власта“. Демонстрантите ја искажаа својата незадоволство со скандирање „Оставка“.

Денот започна со долга парламентарна дебата, која траеше повеќе од четири часа, за гласањето за недоверба на владата поднесено од „Продолжуваме со промената – Демократска Бугарија“. Од дискусиите стана јасно дека четирите партии кои ја поддржуваат владата ќе гласаат против нејзиното соборување.

Протестите се очекува да се прошрат во најмалку 35 градови во Бугарија и во странство. Студентите од Националната академија за театар и филмска уметност (НАТФА) и од Софискиот универзитет блокираа дел од улицата Раковски, додека студентите од Правниот факултет се собраа пред главниот кампус на Универзитетот.

Во главниот град, околу 150 редари во рефлектирачки елеци го следат текот на демонстрациите на повеќе од 40 локации во радиус од 500 метри.

На сцената на протестот, водителот со иронија се обрати до Делјан Пеевски, кој е санкциониран за корупција, посочувајќи на контрадемонстрациите на „ДПС-Нов почеток“ под слоганот „Не на омразата“.

„Сорос нè прати мене и тебе да ги лажеме сите за тоа колку е лошо тоа што го гледаме секоја вечер… Дали знаеме што правиме тука? Вчера видовме луѓе на други протести кои веројатно не беа многу сигурни што прават таму“, рече тој пред присутните.

Балкан

Уапсен осомничениот за двојното убиство во Никшиќ

Полициски службеници од Регионалниот безбедносен центар „Југ“ и Одделот за безбедност Бар, во соработка со Секторот за гранична полиција, ја лоцираа и уапсија лицето осомничено за двојното убиство во Никшиќ, соопшти полицијата.

Осомничениот, Лазар Вулевиќ, беше пронајден во изолиран објект во Бар со помош на полициско куче и приведен во краток рок. Тој ќе биде предаден на Вишото државно обвинителство во Подгорица за понатамошна постапка со кривична пријава во законскиот рок.

Балкан

Србија на тест: Дали реформите ќе ја отворат вратата кон ЕУ?

Преговорите за пристапување на Србија кон Европската Унија, започнати во 2014 година, се многу бавни. Годините минуваат, ветувањата остануваат неисполнети, а виталните реформи се. На Европската Унија ѝ е преку глава, па сега со зголемен притисок бара од Белград конечно да докаже вистинска посветеност.

Пораката беше јасна како ден: „Очекуваме Србија да покаже посветеност, со дела како и со зборови“, изјави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, за време на нејзината посета на Белград на 15 октомври.

Овој остар тон беше дел од нејзината турнеја низ Западен Балкан, наменета за инспекција на напредокот на земјите кандидати. Истиот ден, Фон дер Лајен му испрати отворена покана на српскиот претседател, Александар Вучиќ, да допатува во Брисел еден месец подоцна, за заедно да направат „биланс“.

Долгоочекуваната средба била дискретно одложена. Причината била наводно дека Србија немала значаен напредок што би го претставила пред европските лидери.

Сепак, конечно има термин: во вторникот (9.12) беше потврдено дека претседателот Вучиќ денес патува за Брисел на средба со врвот на ЕУ – Урсула фон дер Лајен од Европската комисија и Антонио Кошта од Европскиот совет.

ЕУ не само што е уморна од чекање, туку има и јасно дефинирани барања.

Немања Тодоровиќ Стиплија, главен уредник на порталот European Western Balkans, истакнува дека Европската комисија и Европскиот совет го сведоа напредокот на Србија на три клучни теста: подобрување на медиумската слобода, обезбедување слободни и фер избори и целосно усогласување на надворешната политика на Србија со онаа на ЕУ.

Дополнително, портпарол на Европската Комисијата потврди дека ова не е сѐ. Од Србија се бара да вложи повеќе напор и да направи компромиси за да го унапреди нормализирањето на односите со Косово и да се справи со дезинформации и странска манипулација со информации.

На крај, Брисел јасно бара стратешка гаранција од Белград:

„Србија треба да ги засили своите напори кон постабилно и повисоко усогласување и да нè увери во нејзината стратешка насока, вклучително и преку усогласување со рестриктивните мерки на ЕУ донесени поради агресивната војна на Русија против Украина.“

Вучиќ во Брисел нема да има лесна средба. Времето за зборови е завршено – сега на маса се бараат дела.

Остатокот од веста може да го прочитате на: Може ли Србија да покаже на ЕУ дека е сериозна за реформите? – DW – 10.12.2025