Свет

ЕУ постигна договор за целосно прекинување на увозот на руски гас

Претставници на Данското претседателство со Советот на ЕУ и Европскиот парламент рано утринава постигнаа договор за конечниот текст на Регулативата што предвидува постепено и правно обврзувачко укинување на увозот на руски природен гас и течен природен гас (ЛНГ) во Европската Унија.

Според усогласеното, забраната ќе започне шест недели по влегувањето во сила на актот. Преминот кон целосна забрана на увозот на ЛНГ ќе трае до крајот на 2026 година, додека увозот на природен гас ќе биде укинат до есента 2027 година.

Данскиот министер за клима, енергија и комунални услуги, Ларс Агард, ја оцени Регулативата како „голема победа за Унијата“, нагласувајќи дека Европа мора трајно да стави крај на зависноста од руските енергенси. Тој истакна дека брзото постигнување на договор покажува силна посветеност на европските институции кон енергетската безбедност.

Регулативата, како клучен елемент на иницијативата „РЕПауерЕУ“, има за цел да создаде отпорен и независен енергетски систем. Таа предвидува забрана за увоз врз основа на краткорочни договори склучени пред 17 јуни 2025 година – од 25 април 2026 година за ЛНГ, и од 17 јуни 2026 година за природен гас. Увозот регулиран преку долгорочни договори ќе биде укинат од 1 јануари 2027 година за ЛНГ и од 30 септември 2027 година за природен гас, со можност за продолжување до најдоцна 1 ноември 2027 година.

Сите земји членки ќе мора во рок од еден месец да ја известат Европската комисија за постоечките договори за снабдување со руски гас и за националните законски ограничувања. Обврзани се и да изработат национални планови за диверзификација, кои треба да покажат како ќе се обезбеди прекин на увозот од Русија согласно роковите. Посебни планови ќе подготват државите кои сè уште увезуваат руска нафта.

Во договорот првпат се воведуваат и казнени одредби – ефективни и одвраќачки санкции за компаниите и физичките лица што нема да ги почитуваат мерките. Регулативата содржи и клаузула за суспензија во случај на сериозна енергетска криза во една или повеќе земји членки.

Усогласениот текст треба да биде одобрен од Европскиот парламент и Советот на ЕУ. Гласањето во Парламентот е закажано за пленарната седница од 15 до 18 декември, по што Регулативата ќе може да стапи во сила со објавување во Службениот весник на Унијата.

Свет

Илјадници граѓани излегоа на улиците на Будимпешта на масовен протест

Илјадници луѓе се собраа на улиците на Будимпешта, каде одржаа масовен протест изразувајќи незадоволство од актуелните политички и општествени состојби во Унгарија. Демонстрантите маршираа низ централните градски булевари, носејќи транспаренти и скандирајќи пораки упатени до власта.

Според локалните медиуми, протестот бил организиран од граѓански иницијативи и опозициски групи, кои бараат поголема транспарентност, почитување на демократските вредности и промени во одредени владини политики. Дел од учесниците упатија критики за состојбата со владеењето на правото, медиумските слободи и економските прашања.

Протестот поминал без поголеми инциденти, а полициските сили биле распоредени на повеќе локации со цел да го обезбедат јавниот ред и безбедност. Засега нема информации за приведени лица или судири со органите на редот.

Од унгарската влада сè уште нема официјална реакција на протестот, додека аналитичарите оценуваат дека ваквите собири укажуваат на зголемено граѓанско незадоволство и дополнително ја заоструваат политичката атмосфера во земјата.

Протестите доаѓаат во период на зголемени политички тензии, а организаторите најавуваат можност за нови собири доколку нивните барања не бидат земени предвид.

Свет

Париз ги откажа новогодишните прослави поради безбедносни причини

Градските власти во Париз одлучија да ги откажат традиционалните новогодишни прослави на Шанзелизе, кои требаше да се одржат на 31 декември 2025 година. Одлуката е донесена поради, како што соопштуваат надлежните, сериозни безбедносни ризици и неможност да се гарантира сигурноста на граѓаните на масовен јавен настан.

Според информациите што ги пренесува France Info, париската полиција ѝ предложила на градоначалничката Ан Идалго да ја откаже манифестацијата, предупредувајќи на зголемен ризик од паника, нереди и неконтролирани движења на голем број луѓе.

Како една од причините за ваквата проценка се наведува актуелната безбедносна криза поврзана со зголемениот број нелегални мигранти во регионот, како и ограничените капацитети на безбедносните служби да обезбедат целосна контрола и заштита за време на масовните собири.

Новогодишната прослава на Шанзелизе традиционално привлекува стотици илјади посетители и е еден од најпрепознатливите настани во француската престолнина, со музика, светлосни ефекти и празнична атмосфера. Оваа година, сепак, париските власти оцениле дека безбедноста мора да има приоритет.

Засега нема информации дали ќе бидат организирани алтернативни, помали прослави или други културни настани за дочекот на Новата година.

Свет

Низ Турција се отвораат стотици џиновски дупки – научниците предупредуваат на сериозен геолошки ризик

Во последниот период, на повеќе локации се регистрира појава на стотици големи дупки во земјиштето, што предизвика сериозна загриженост кај научната и стручната јавност. Според експертите, станува збор за геолошки феномен кој може да има значајни последици врз инфраструктурата, животната средина и безбедноста на населението.

Овие дупки, познати како пропаѓања на тлото, се појавуваат ненадејно и во некои случаи достигнуваат импресивни димензии, проголтувајќи патишта, објекти и обработливо земјиште. Причините се поврзуваат со комбинација од природни процеси, како подземна ерозија и движење на водите, но и со човечка активност, вклучително прекумерна експлоатација на подземни ресурси.

Научниците предупредуваат дека климатските промени, со зголемени врнежи и екстремни временски појави, дополнително го забрзуваат овој процес. Надлежните институции се повикани навремено да преземат мерки за мониторинг и превенција, со цел да се намалат ризиците и можните штети.

Иако засега нема информации за човечки жртви, експертите нагласуваат дека ситуацијата бара сериозен пристап и долгорочни стратегии за заштита, особено во регионите каде ваквите појави се зачестени.