Connect with us

Магазин

Зошто некои спомени остануваат засекогаш, а други исчезнуваат? Научниците открија што стои зад оваа мистерија

Секој ден сме бомбардирани со податоци, но само трошки од нив успеваат да се пробијат до нашиот долгорочен „складиште“ на сеќавања. Долго време мислевме дека овој процес е случаен. Но, научниците од Универзитетот Рокфелер открија дека зад сцената се одвива прецизен, молекуларен „танц“ кој одлучува што е доволно важно за да остане, а што ќе биде исфрлено.

Користејќи ја виртуелната реалност кај глувците, истражувачите добија уникатен поглед во мозокот во моментот кога се формира меморија. Откритието е фасцинантно: молекулите вклучени во овој процес делуваат како голем оркестар.

Некои молекули се брзи и импулсивни – се активираат веднаш за да ја создадат првичната, кревка меморија, но брзо исчезнуваат. Други се бавни, но истрајни – тие се појавуваат подоцна и постепено го „зацврстуваат“ искуството, претворајќи го во долговечен спомен. Колку подолго трае ова „зацементирање“, толку е поголема шансата меморијата да стане трајна.

Оваа молекуларна селекција е клучна. Мозокот не може да си дозволи да складира сè – тоа е енергетски неефикасно. Затоа, тој избира да го задржи само она што го препознава како значајно или често користено.

Но, кој ја донесува големата одлука?

Одговорот лежи во Таламусот, централно лоциран регион кој делува како контролен центар или филтер на меморијата. Тој ги собира сите влезни информации, ги проценува и само најважните ги проследува кон церебралниот кортекс, каде што се стабилизираат долгорочните сеќавања.

Студиите кај глувците потврдија дека повторувањето е мајка на учењето! Искуствата што животните редовно ги доживуваат (посетени места, слушани звуци) многу полесно се претвораат во трајни спомени. Спротивно на тоа, ретките или неважни информации бледнеат со брзина на светлината.

Научниците ги дефинираат овие два протеини и еден ензим како важни во овие процеси: Camta1 и Tcf4 дејствуваат во Таламусот, додека пак Ash1l е активен во Фронталниот кортекс.

Иако овие молекули не се неопходни за почетното формирање на сеќавањето, тие се апсолутно клучни за неговото долгорочно одржување. Тие се чуварите на портите: ако не се присутни, мемориите стануваат нестабилни и едноставно се распаѓаат со текот на времето.

Истражувањето открива уште нешто длабоко: задржувањето на информации не е ограничено само на нервниот систем. Молекулата Ash1l припаѓа на семејство протеини кои регулираат и други биолошки процеси, како што се имунолошката меморија или начинот на кој клетките ја „помнат“ својата функција при развојот.

Ова сугерира дека памтењето е универзален, длабоко вкоренет принцип на животот – механизам за складирање на информации неопходни за преживување, присутен во различни биолошки системи.

Подоброто разбирање на овие молекуларни тајмери отвора нова ера во третманот на нарушувања како што е Алцхајмеровата болест. Ако знаеме кои молекули и мозочни региони ги одржуваат сеќавањата „живи“, ќе можеме да ги таргетираме и поддржиме или надоместиме оштетените мемориски патеки.

Овој пристап може да доведе до третмани кои не само што го забавуваат губењето на меморијата, туку и активно придонесуваат за нејзино обновување.

Следно, научниците ќе се фокусираат на прецизниот механизам: кога се активираат овие тајмери, колку долго остануваат активни и како соработуваат со различните делови од мозокот. Јасно е: животот на едно сеќавање не започнува и завршува во хипокампусот. Таламусот е главниот диригент кој управува со целиот процес и одредува колку долго ќе преживее меморијата.

Advertisement

Балкан

(ВИДЕО) Босански тинејџер го собори светскиот рекорд: Со глава скрши 111 бетонски блокови за 35 секунди

Неверојатен физички подвиг привлече внимание ширум светот откако 16-годишниот Керим Ахметспахиќ од Босна и Херцеговина официјално постави нов светски рекорд во скршување бетонски блокови со глава.

На настан во босанскиот град Високо, организиран пред комисија на Гинисовата книга на рекорди, Ахметспахиќ во рок од само 35 секунди успеа да скрши 111 блокови со својата глава, што претставува досега невиден рекорд во оваа дисциплина.

Младиот шампион, кој е и црн појас во таеквондо, ги постави блоковите во колони и со прецизни удари ги разбиваше еден по еден, демонстрирајќи неверојатна сила и контрола. Движењето настанот предизвика громогласен аплауз од присутните, кои со восхит го следеа секој негов потег.

Овој подвиг е признат од страна на официјални претставници на Гинисовите рекорди како нов најголем број бетонски блокови скршени со глава, што значително го надминува претходниот рекорд.

Постигнувањето на Ахметспахиќ не само што го запиша негoвото име во историјата на рекордите, туку и ја истакна важноста на дисциплината, тренингот и физичката подготвеност во екстремни услови.

ВИДЕОТО МОЖЕ ДА ГО ПОГЛЕДНЕТЕ ТУКА

Continue Reading

Магазин

„Македонска држава“ ексклузивно ја објавува книгата со над 1.000 историски сведоштва за името Македонци

Книгата „Македонци – милениумски сведоштва за идентитетското име“ претставува обемно историско и документарно дело кое на едно место собира повеќе од 1.000 архивски документи и сведоштва во кои се споменува етнонимот „Македонци“ низ различни историски периоди.

Авторот Бранислав Светозаревиќ го обработува материјалот собран од архиви во 32 земји, прикажувајќи примери за тоа како населението од овие простори самостојно се идентификувало како Македонци, но и како странски автори, хроничари и официјални институции го бележеле македонското етничко име во различни историски и политички контексти.

Во делото се опфатени периоди од античкото време, преку средниот век и новиот период, до современата историја, со јасен акцент на континуитетот на употребата на името „Македонци“. Анализите укажуваат дека станува збор за етноним со длабоки историски корени, а не за современа или случајна појава.

Книгата нуди и аналитички осврт кој го поставува македонскиот идентитетско-етнички назив како значајна тема во историографијата и националната меморија. Како научно-популарна студија, делото е наменето и за стручната јавност и за поширок круг читатели, отворајќи простор за аргументирана дискусија за македонскиот идентитет во современ контекст.

Делото „Македонци – милениумски сведоштва за идентитетското име“ е достапно за ексклузивно читање во дигитална форма тука

Continue Reading

Магазин

Близу Скопје пронајдена древна населба постара од цивилизациите на Инките и Маите

Археолозите направија значајно откритие на локација околу две часа од Скопје, каде е откриена невидена древна населба чија возраст, според првичните процени, го надминува времето на познатите цивилизации на Инките и Маите.

Наодите укажуваат дека оваа праисториска заедница постоела многу порано отколку што се мислеше за населбите во регионот, а староста на археолошките слоеви и структури неколкупати е поголема од она што досега е пронајдено на други континенти. Стручњаците потенцираат дека станува збор за откритие со огромно значење за разбирањето на раните човечки општества.

Во тек се детални истражни ископувања, а пронајдени се остатоци од куќи, орудија, керамички предмети и други археолошки траги што укажуваат на развиена заедница со сопствена материјална култура. Екипите работат на утврдување на прецизната возраст на населбата преку радиокарбонска анализа и други научни методи.

Археолозите потенцираат дека пронајдените структури даваат нови сознанија за раното човечко живеење и можат да ја променат досегашната слика за миграциите, начинот на организирање и развојот на древните заедници.

Откритието предизвикува внимание и кај меѓународни експерти, кои најавија поддршка и вклучување во понатамошните истражувања. Според нив, овој локален наод може да има глобално значење за археологијата и историјата на човештвото.

Continue Reading
Advertisement

Advertisement

Advertisement
Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Advertisement

Трендинг