Во 2019 година, Младинскиот културен центар (МКЦ) не беше само институција – тој беше ритам, сцена, пулс на младинската културна сцена. Со 666 реализирани настани и над 113.000 посетители, програмата не беше календарски запис, туку жив организам што создаваше континуитет: концерти што се надградуваа едни врз други, театарски претстави што отвораа дебати, филмски проекции што поттикнуваа разговори, работилници и експерименти што даваа простор за ризик и иновација. МКЦ беше културна лабораторија, место каде се создаваше сцена, не само каде што таа се појавуваше.
Сега, во 2025 година, бројките зборуваат сами за себе. Вкупната посетеност падна на 23.045 лица, а билети се продадени само за 4.531 настан. Бројот на случувања е значително помал, но тоа е само дел од приказната. Наместо програмски циклуси и континуитет, настаните се изолирани, еднократни, без јасна врска и без препознатлив идентитет на МКЦ. Институцијата повеќе не продуцира сцена – таа ја изнајмува, нуди простор и техничка поддршка, додека содржината доаѓа однадвор.
Најтешко мерливата промена е исчезнувањето на ризикот. Работилниците, разговорите, експерименталните формати кои некогаш беа срцето на програмата, денес се маргинализирани. МКЦ повеќе не е културна лабораторија – станува место каде што актери донесуваат готов производ, а институцијата делува како координатор на просторот.
Јавноста ја забележа оваа трансформација. Спектаклот на Аца Лукас не беше само еден инцидент – тоа беше сигнал дека МКЦ го менува својот културен компас, преминувајќи од независна, ризична сцена кон комерцијално ориентиран календар каде што вредноста на содржината се мери со бројот на посетители, а не со културното значење.
Клучниот пресврт се случи во 2021 година, кога на чело на МКЦ беше именуван Арбен Бени Шакири. Пред изборот, над 250 уметници и културни работници испратија отворено писмо со загриженост дека новото раководство може да ја поткопа автономијата на институцијата. Денес, со статистиката на маса, станува јасно дека предупредувањето се претвори во дијагноза на реалноста.
Од 2019 до 2025 година, МКЦ не исчезнал формално, но ја загуби улогата што некогаш ја имаше – мотор на градот, простор за млади и место каде се создава идентитет на сцена. Загубени се не само настани, туку и генерации кои таму се формираа, кои ја препознаваа својата културна и креативна вредност. Денешниот МКЦ е тивок, поадминистративен, без амбиција да турка напред.
Прашањето повеќе не е дали тие генерации ќе се вратат, туку дали воопшто ќе постои простор каде што ќе се препознаат, каде ќе творат, каде повторно ќе се градат – себеси и духот на градот. Зашто тие не се само минато; тие се постулатот врз кој се гради сè она што Скопје може да биде.
Извор: Што се случи со МКЦ помеѓу 2019 и 2025? Од културна лабораторија до празен календар – Trn.mk
