Поранешниот војник Гурка, Хари Буда Магар, стана првиот човек со ампутација над коленото кој се искачи на Монт Еверест, изјави денеска член на неговиот тим.
„Тој стигна до врвот Сагармата во петокот околу 15 часот по непалско време. После тоа се спушти во базниот камп и ќе се врати во Катманду во понеделник попладне“, изјави за AFP Хим Биста, кој го користел непалското име за Еверест.
BREAKING NEWS – Hari Budha Magar creates history as he successfully conquers Everest At around 3pm on May 19th, Hari stood victorious atop the world’s tallest mountain as the first ever double above-knee amputee to scale Mt Everest.
— Hari Budha Magar (@Hari_BudhaMagar) May 20, 2023
Магар (43) ги загубил двете нозе над коленото откако ненамерно згазнал на импровизирана експлозивна направа додека служел војска во Авганистан како припадник на бригадата Гурка во 2010 година. Досега две лица со ампутирани нозе под коленото се искачиле на врвот на Еверест. Тоа се Новозеланѓанецот Марк Инглис во 2006 година и Кинезот Ксиа Боју во 2018 година.
Магар има протези на двете нозе и веќе има искачено неколку врвови, меѓу кои планинскиот врв Тубкал во Мароко, Бен Невис во Шкотска и европскиот Мон Блан.
Но, на овој поранешен каплар неколку години му било забрането да се искачува на највисоката планина во светот поради непалскиот закон кој им забранува на слепите лица и на оние со двојна ампутација да се искачуваат по планини.
Во меѓувреме, Врховниот суд на Непал го поништи законот.
„Сè додека можете да го прилагодите вашиот живот на времето и ситуацијата, сè е можно, нема граници, само небото е граница“, изјавил Магар за АФП во април пред да се упати кон базниот камп Еверест.
Осум од десетте највисоки врвови во светот се наоѓаат во Непал. Секоја пролет, кога се загрева и опасниот хималајски ветер повеќе не дува толку силно, кон нив се упатуваат стотици алпинисти од целиот свет.
Битолчанецот Димитар Илиевски – Мурато е првиот Македонец кој го освои највисокиот врв на светот Монт Еверест на 10 мај 1989 година. И, за жал, остана на вечна стража на покривот од светот.
Мурато е роден на 29 септември 1953 година во Битола, а животниот поход го заврши на денешен ден во Непал. Тој е еден од најголемите алпинисти во историјата на македонскиот алпинизам и страствен љубител на планините и природата. Во неговата алпинистичка кариера има освоено многу планински врвови. На Пелистер, каде што многу често се искачувал, во негова чест е подигнато спомен-обележје, а постхумно е одликуван со Медал за заслуги за Македонија.
На 10 мај пред три децении Диме, како член на македонската алпинистичка хималајска експедиција Еверест ’89, го поставува знамето на светскиот покрив. Искачувањето е направено од непалската страна. Патот кон врвот се протега низ ледоломот Кумбу, потоа долината на тишината, падината под врвот Лоце и јужното седло, а вдолж него се поставуваат четири висински логори.
Низ снегот одел и пред шерпасите
Заедно со Диме Мурато на врвот во истиот ден се искачија и словенечкиот алпинист Виктор Грошељ, хрватскиот алпинист Стипе Божиќ и шерпасите Сонам и Аџива. Во четвртиот висински логор се наоѓал македонскиот алпинист Борче Јовчевски кој имал задача да биде логистичка поткрепа за јуришната екипа. Искачувањето до врвот траело околу 15 часа во услови на длабок снег. На врвот Диме и Стипе се задржале околу еден час. На симнување од врвот Диме останал најверојатно на височина од 8.200 метри.
Причината за неговата смрт не е разјаснета до денес бидејќи за целото време на искачувањето и симнувањето бил во одлична кондиција, често пати правејќи патека во снегот и пред шерпасите.
Се претпоставува дека застанувајќи за кратко на висина од 8.200 метри за да го почека Стипе, кој бил зад него и имал проблеми со светилката, Диме заспал.
Долго време Диме бил единствениот Македонец кој се искачил на врв повисок од 8.000 метри. Есента 2005 година во организација на комитетот на експедицијата и Македонската алпинистичка асоцијација, под базниот камп на Еверест е изграден споменик во чест на Димитар Илиевски.
Покрај освојувањето на Монт Еверест во 1989 година, Диме има освоено голем број врвови во Македонија, на Балканот, на Алпите… Во 1986 година во состав на Македонската алпинистичка хималајска експедиција на Манаслу стигна до 7.500 метри каде што остана неколку дена во очекување добро време за јуриш кон врвот.
Обид за симнување на телото на алипинистот
Покрај големиот број тешки алпинистички искачувања на Алпите, тој е автор е на голем број првенствени насоки на Матка, Солунска Глава, Демир Капија, карпите околу Прилеп, на Пелистер, на Проклетие, на Вихрен и уште многу други планински масиви во Македонија.
Во 1998 година се организираше алпинистичка експедиција во организација на Македонската алпинистичка асоцијација и Македонскиот олимписки комитет со цел да се симне телото на Диме од Монт Еверест и, според непалските закони, телото со свечена церемонија да биде запалено под базниот логор, а урната со пепелта да се донесе во Македонија.
Македонската експедиција требаше да делува како составен дел од Интернационалната експедиција за чистење на Монт Еверест која имаше за цел чистење на планината и симнување на телата на загинатите алпинисти.
Но, експедицијата не се реализира заради административни пречки со непалската влада пред самиот нејзин почеток. Сепак, идејата за симнување на телото на Диме не е напуштена, бидејќи се смета дека е позната точната локација на неговото тело.
Димитар Илиевски е еден од најголемите алпинисти во историјата на македонскиот алпинизам. Посмртно е добитник на наградата Медал за заслуги за Македонија. Покрај спомен-обележјата на Копанки и Антена на Пелистер, во 2005 година, под базниот камп на Еверест, е изграден споменик во чест на Димитар Илиевски.
Врвен триумф и најдлабока трагедија
Врвен триумф и најдлабока трагедија, напиша за него Горазд Росоклија, еден од учесниците на Македонската хималајска експедиција Монт Еверест 89.
– Македонската хималајска експедиција „Мт. Еверест 1989“ го освои врвот (8.848 метри) на 10 мај 1989 година во 18 часот, кога Димитар Илиевски-Мурато го постави македонското знаме на Сагармата (непалски- Чело на небото) или Чомолунгма (тибетански- Божица мајка на земјата) и никогаш не се врати за да остане на врвот на својот триумф, напиша Росоклија.
Тој го запиша и списокот на членови на експедицијата: Димитар Илиевски-Мурато, Владимир Бошковски, Страшо Лозаноски, Јован Попоски – водач, Горазд Росоклија-заменик водач, Ѓорѓи Костовски, Борче Јовчевски, Серафим Серафимовски, Стипе Божиќ, Сашо Андонов, Димитар Тодоровски, Виктор Грошељ, Румен Ќамилов и Слободан Ѓорѓевиќ.
,,Стремете се високо, нема задоволство во малите победи“ Едмунд Хилари-посветено на Македонската хималајска експедиција Мт. Еверест 89, во Намче Базар, Непал, мај 1989-та.
Само што Министерството за образование почна да ги дистрибуира новите учебници за петто одделение, родители на социјалните мрежи веднаш почнаа да реагираат дека во нив има грешки.
Станува збор за учебникот по Историја и општество, чии автори се Анита Ангеловска и Гликерија Илиоска, а издавач е МОН.
Во него, како што се забележува, во Тема 2 – „Населението и за континентите“, на децата им се нуди информација дека највисокиот врв на светот, Монт Еверест на Хималаите, е висок 29 305 метри.
Досега се учеше дека врвот што го нарекуваат и покривот на светот е висок 8 849 метри.
Очигледно до грешката дошло поради лош превод.
Монт Еверест е висок 29 305, ама не метри, туку стапки. Ако стапките се претворат во метри, се добива точно 8 849 метри.
