Connect with us

Uncategorized

Лазаровото воскресение, песните на „Лазарките“ и народните верувања

Published

on

Именден празнуваат: Лазар, Лазарка, Лазо, Цветан Цвета и сите имиња што произлегуваат од билки: Лилјана, Калина…

Од повеќе причини празниците Лазарево воскресение, односно Лазарева сабота и Влегувањето на Исус во Ерусалим односно Цветници се празнуваат заедно односно тесно се поврзани меѓу себе и тешко е да се толкуваат одделно. Тие претставуваат посебни Господови празници но и во народното празнување и во црковното толкување се третираат заедно.

Саботата пред Цветници се вика Лазарева сабота или Лазарица и се празнува во спомен на Лазаревото воскресение.

Со Лазарева сабота се поврзани повеќе обичаи и песни познати како лазарски. Ги изведуваат девојки во групи одејќи по куќите и низ населените места и пресретнувајќи ги луѓето. Лазарките му пеат посебна песна на секој човек зависно од неговата возраст и општествената положба и за тоа добиваат дарови, најчесто пари. Во овие песни се велича личноста, се посакуваат напредок на семејството, здравје и среќен живот на поединецот. Особено со многу лирски чувства се исполнети песните за малите деца како што е и оваа песна од зборникот на браќата Миладиновци:
Малечкоо убоо, о Лазаре! На диван ми седеше,
со јаболко играше; мајка ле му викаше:
-Малечкоо убоо! Доста седе на диван,
доста играш с јаболко, дан’те царот догледат,
дан’ти царство поклонит! Уште речта не рече,
ми го царот догледа и му царство поклони.
Во зборникот на браќата Миладиновци покрај повеќето лазарски песни среќаваме податок и за изведувањето на овој обичај во Струга, во половината на минатиот век. „Рано децата ходат по куќи со шарени стапчиња. Тој ден, а повике в недељата, в Цветници се собираат девојките по махали и направјет една од них невеста. Кого ке сретат на п’т обколисват и пејет секому по возраста му т.е. ако је неженет друга песна, ако је женат друга; ако је жена или девојка друга. Тој дават пари на невестата која му целива р’ка. Со тие пари накупвет нужните јела и се гоштевает и попраштает Лазара со ора и песни“.
Кузман Шапкарев, пак, запишал дека на овој ден „младите моми на возраст од 12-13 години, се собираат во дружина од по 5-6 девојчиња и по едно момче, одат од куќа во куќа и заедно пеат лазарски песни соодветни со состојбите и условите во секоја куќа. Штотуку влезат во собата лазарките се наредуваат исправени во полукруг или на отворен лак, обрнати со лицето кон огништето или кон домаќините и под раководство и иницијатива на танчерката испеваат една или две песни соодветни на условите во куќата. Кога ги пеат се полулуваат напред и назад со телата. По испевањето бакнуваат рака на домаќините и домаќинките кои ги даруваат со по неколку пари или јајца. Парите ги собира танчарката, а јајцата раководителот на лазарките т.е. момчето со кошничката, кое нарочно го носи со себе. Ова последново и не пее“.

Во Гевгелиско лазарките пееле во групи по четири девојки, тие што на Тодорица во црквата се заколнале дека заедно ќе учат лазарски песни и „ќе пеат Лазар“. Се собирале во една куќа и на тргнување ја запевале песната:
Еј Лазаре, Лазаре,
море младо војниче!
Чиј са вија дворуве,
с бел босиљук митени,
с црвен стратор ринани?

Низ цела Македонија одејќи по куќите лазарките пееле песни за сите членови од семејството започнувајќи од најстариот. Нему му се пеело за синовите, снаите, внуците, за богатство и убави абери. На машките деца им се пеело за учење во манастир: „он го пратил за три години/ од се научил за три месеци“, на девојчињата им се пеело да се омажат за царевиот син, на ергените за грабење девојка, за женидба и убав живот. На девојка за мажење и се нагласувала нејзината работливост, се пеело за нејзините дарови, за свекорот и свекрвата, за деверите, золвите и јатрвите. Особено топли чувства се испеани во песните за невестите без деца. На мајките со мали деца, пак, им се пее за децата и тие се споредуваат со Сонцето:
Угреале две сонца, е Лазаре,
у мајкини пазу’и, е Лазаре, у таткои скутои, е Лазаре. Не ми беа две сонца, е Лазаре, тук ми беа два сина, е Лазаре, мајка им и галеше, е Лазаре.

Лазарките секаде биле пречекувани со задоволство. Не пееле само во куќите во коишто имало скоро умрен. Во таа смисла Миленко С. Филиповиќ забележал дека во Скопско „не се дозволува да играт лазарки, ни мајмун, ни мечка пред куќата во која некој умрел.“

Евтим Спространов забележал дека во Охрид Лазара се празнувало Цветници, а во Струга во саботата. На Цветници пак, како и на Благовец раздавале цвеќиња, особено зеленика и дафино, кои се чувале пред иконата како свети нешата.

Во петроградското списание „Живаја старина“ во 1889 година објавени се повеќе обичаи и песни од Галичник запишани од Панајот Ѓиноски меѓу кои и такви што се изведувале на Цветници. „Цветници ја наречуваме Цветоносна недела, т.е. неделата што е пред Велигден. Утрината рано помладите невести ќе се променат во нова промена до тога необлечена, ќе си клает нов сокај и преврзок на глава или на чело и дарпна врзана и заедно со сфекрвите си, ќа си поет в цркоф на причесна. Напред требит да се причестит дете 3-5 годишно, пак по него невестата. Ако немат свое дете куќно ќе земет од некоја роднина, а без дете не се причестуват невестата, така гледает. В црков раздавает цвеќа (над кое пејана молитва) на сите, зато се таја недеља наречуват цветна.“
И во Скопско на Цветници се одело во црква од каде секој земал китка цвеќе, ја ставал во појас и ја носел цел ден. Во селата на Скопска Црна Гора тој ден се раздавал здравец, а по службата во црквата жените служеле баница, погача, ракија и слично.

Во гостиварското село Вруток на празникот Цветници се одело на цвеќе. „Напред по цвеќе одевме на Цветници во местото што се викат Бука. Таму беревме каќунки, петопрс, здравец и други цветќа. После се враќавме назад и се допиравме ке чешмата на Ласко-Равен. Туе ќе си ручавме посно јадење: риба, маслинки и друго. Нестите и дејките ќе го китеа зравецот и другото цвеќе. После ќе пеевме, оро ќе тргаа нестите и ќе си пеа, а мие машките-ергените и младоженците гледавме како играат. И мие машките игравме само ко имаше т’пан.“

Во Струга Лазара се славело три дена и тоа: петокот, кога се навестувал празникот, саботата – „Дај ми пара Лазаре“ и неделата – Цветници или „Вијур, вијур Гајдано.“ Празникот се најавувал на тој начин што во петокот малите деца до седум-осум години, носејќи шарени стапчиња (со три бои) оделе кај роднините. Во саботата на Лазарева сабота, девојките во групи од три до пет во групата, облечени во народна носија како невести и со венчиња на главата излегувале на улица на минувачите им го попречувале патот и им пееле соодветни песни. Неделата пред Велигден освен Цветници се вика и „Вијур, вијур Гајдано“. Тогаш машки деца на возраст од околу десетина години облечени во стара облека, маскирани, со кожи префрлени преку нив, со ѕвонци и други реквизити одат во посета на куќите. Притоа групата поред секоја куќа пеела:
Вијур, вијур Гајтано, кој те тебе развива,
на вечерина на вода. Гајтанот ти ѕунеше,
како на маска опашка. Леле леле Лазаре,
кога дојде помина, со устата пеевме,
со чевлите тропавме, со раце се држевме,
Да е жив стопанот, да е жива стопанката.

Потоа се благословувало со овие благослови: За (име на машко) една невеста. За (име на девојка) еден зет. Амин. За многу години, здрави и живи, порадосни и повесели. Момчињата од групата носеле, торби, дисаѓи или кошници во кои ги собирале даровите. Потоа си ги делеле. Ова се сметало за специфичен струшки маскенбал.

Интересен обичај што се изведувал на овој ден е обичајот Кошкање на децата. Во минатото на овој обичај му се посветувало големо внимание. Ги кошкале сите деца што биле родени меѓу двете Лазареви саботи, што значи деца до една година. Ги кошкале дури и децата што имале по неколку дена. За овој обичај секоја мајка месела погача наутлија. Откако ќе ги испееле сите лазарски песни лазарките застанувале во збиен круг, мајката им го давала бебето, тие го прифаќале и со кревање горе-долу неколку пати си го подавале една на друга, го кошкале така до три пати и за тоа време пееле:
Имаш мајка, имаш татко, гајтане мој, гајтане мој,
од капата една пара, гајтане мој, гајтане мој.
Ем с’с мајка, ем с’с татко гајтане мој, гајтане мој.

Откако ќе ја испееле песната три пати, едно од девојчињата „со мајка и со татко“ (што значи да не е сираче) застанувало насреде во кругот, а една постара жена обично свекрвата ја земала погачата, ја раскршувала над главата на детето и едната половина им ја давала на лазарките, а другата половина ја земала мајката и ја раздавала на роднини и пријатели за здравје на детето.
Колку и да се врзани со настаните со Христово влегување во Ерусалим обичаите и песните поврзани со празниците Лазарева сабота и Цветници се поврзани и со пролетта, со појавата на цвеќето, а посебно лазарските песни содржат пред сè семејни мотиви желби за напредок на поединецот и семејството.

Тропар
Лaзарева Сабота 
(Свети Лазар)
Христе Боже, за да не увериш во општото воскресение, пред Твоите страдања, го воскресна Лазара од мртвите. Затоа и ние, носејќи како децата знаци на победата Ти викаме Тебе, Победителу на смртта: Осана во висините! Благословен е Оној што иде во името Господово!
Шијат, шијат терзии, е Лазаре,
на високи дивани, е Лазаре,
игли им се кршеа, е Лазаре,
во море и фрлаа, е Лазаре,
мостои се праеја, е Лазаре,
да минат лазарките, е Лазаре,
шчо сет морни, уморни, е Лазаре,
везден дена шетале, е Лазаре,
везден оро играле, е Лазаре,
играло се Лазаре, пејало се,
дур до века Лазаре до амина. 

Uncategorized

Детален неделен хороскоп – 24 до 30 март: Што ве очекува оваа недела? Еден знак може да очекува подобрување на финансиите

Published

on

Последната недела од март 2025 година ќе донесе многу интересни, но и нејасни моменти. Оваа недела ќе биде парадоксална – како во поглед на енергијата, така и во однос на настаните што ќе се случуваат.

Во последната недела од март, на 29-ти, се очекува делумно затемнување на Сонцето, кое ќе има различен ефект на секој хороскопски знак.

Еве што ви подготвија ѕвездите за периодот од 24 до 30 март, последната недела од првиот пролетен месец:

Овен – Чувајте ја енергијата!

Овните треба да се фокусираат на штедење енергија. Во понеделник, ќе почувствуваат силен прилив на активности, но тоа брзо ќе исчезне до среда. Бидете внимателни кога се движите кон своите цели, бидејќи може да навредите некои блиски личности. Советот е да внимавате на новите познанства, да не трошите пари под влијание на емоции и да обрнете внимание на здравјето во втората половина на неделата.

Бик – Импулсивни одлуки

Биковите ќе бидат зафатени со секојдневните обврски. За време на затемнувањето, ќе бидат подложни на емоционална нестабилност, што може да ги натера да донесат импулсивни и неразумни одлуки. Ова може да доведе до конфликти со партнерите или роднините. Финансиски ќе бидат стабилни и можат да се почестат со нешто скапо, како нова облека или посета на салон за убавина.

Близнаци – Бидете внимателни со финансии

Близнаците треба да бидат внимателни во викендот, особено кога се работи за финансиски трансакции, инвестиции и долги патувања. Ризикот од грешки поради погрешно толкување на информации е голем. Некои Близнаци можат да имаат здравствени проблеми поради аспектите на Меркур со Сонцето, што ги прави подложни на повреди или изгореници. Препорачливо е да се фокусирате на кариерата, бидејќи тоа ќе донесе подобрување во финансиската состојба.

Рак – Време за себеспознание

Раковите ќе влезат во период на самоспознавање, кој ќе им помогне да ги разберат своите емоции и постапки. Ова ќе им помогне да ги подобрат односите со блиските и да стекнат нови пријатели. За време на затемнувањето, ќе биде препорачливо да ја намалат комуникацијата и да посветат време на здравјето.

Лав – Мешана недела

Лавовите ќе имаат мешана недела. Од една страна, може да имаат конфликти поради егоизам, а од друга страна ќе чувствуваат недостаток на внимание. Меѓутоа, ќе најдат време за креативност и пријатели, а оние кои работат во уметноста ќе имаат можност да блеснат благодарение на својот талент. Здравјето ќе биде стабилно, но ќе може да се почувствува замор и апатија во периодот на затемнувањето.

Девица – Понуда за напредок

Девиците ќе бидат целосно фокусирани на кариерата, а нивните амбиции ќе се остварат многу брзо. Можат да добијат нова позиција или понуда за работа. Кон крајот на неделата, ќе треба да бидат внимателни со комуникацијата и да проверуваат информациите. Здравјето ќе биде стабилно, но важно е да се грижат за себе.

Вага – Романтика и креативност

Вагите ќе бидат фокусирани на креативните активности и хобито. Овој период ќе им донесе позитивен став кој ќе им помогне да ги решат недоразбирањата на работа и личните предизвици. Во љубовта, можни се нови познанства, враќање на стари љубови и возбудливи средби. Финансиската состојба ќе се подобри кон крајот на неделата.

Скорпија – Духовни откритија

Скорпиите ќе се занимаваат со езотерија, филозофија и психологија. Лесно ќе ги читаат емоциите на другите, што може да предизвика страв кај околината. Медитацијата и духовните практики ќе им донесат одлични резултати. Финансиските можности ќе се подобрат по затемнувањето, а во љубовта се очекуваат интересни и перспективни врски.

Стрелец – Центар на внимание

Стрелците ќе имаат исполнета недела и ќе бидат во центарот на вниманието. Ќе играат водечка улога, организирајќи настани и привлекувајќи луѓе околу себе. Во љубовта, ќе уживаат во вниманието од партнерите и новите додворувачи. Кон крајот на неделата, ќе имаат изненадувања и интересни креативни проекти.

Јарец – Поправка на финансии

Јарците ќе треба внимателно да го распределат своето време и да одржуваат баланс помеѓу работата и одморот. Ќе треба да обрнат внимание на сонот и да избегнуваат интензивни физички активности. Препорачливо е да се фокусираат на прошетки и да пијат многу вода. Долгите патувања треба да се остават за по затемнувањето. Финансиската состојба ќе се подобри неочекувано кон викендот.

Водолија – Признание за трудот

Водолиите треба да се фокусираат на планирање на своето време и активности, но исто така да остават простор за хобијата. Ќе бидат инспирирани и ќе најдат начин да ја изразат својата креативност преку уметност или готвење. Оние кои работат во медицината, социјалната помош или хуманитарните дејности ќе добијат поголемо признание.

Риби – Внимавајте на важни одлуки

Рибите ќе се фокусираат на завршување на започнатите обврски и остварување на своите цели. Сепак, треба да бидат внимателни со детали или луѓе кои не им одговараат. Не се препорачува да потпишуваат важни документи, да започнуваат нови врски или да инвестираат во ризични проекти за време на затемнувањето.

Continue Reading

Uncategorized

Пронајдени тела на девет мексикански студенти, на сите им биле отсечени рацете

Published

on

Телата на девет лица кои исчезнале минатиот месец во јужниот дел на Мексико, биле пронајдени масакрирани на автопат, заедно со торба во која се наоѓале нивните раце, пренесува Дејли Меил.

Остатоците биле откриени во багажник на напуштен автомобил во Сан Хозе Миахуатлан, на границата помеѓу мексиканските држави Пуебла и Оаксака, околу 280 километри од Мексико Сити. Се смета дека ова е уште едно брутално убиство поврзано со наркокартелите.

Мексиканската влада започна неофицијална војна против наркокартелите во 2006 година, во која до денес загинаа повеќе од 300,000 луѓе, а околу 60,000 лица се исчезнати.

Continue Reading

Uncategorized

ФФМ со одговор на Силекс: И самите не верувате во вашето соопштение!

Published

on

Соопштението од ФФМ ви го пренесуваме во целост:

Во однос на последно објавеното соопштение на ФК Силекс, Фудбалската федерација на Македонија (ФФМ) и Одборот на судии во рамки на ФФМ на чело со претседателот Александар Ставрев, најостро ги осудуваат непрофесионалните, неетичките, неоснованите и злонамерни напади насочени кон претседателот на ФФМ, Масар Омерагиќ и комесарот Јосип Бартон, како претседавач со Комисијата за делегирање на судии. Овие обиди за дискредитација претставуваат неприфатлив притисок врз стручните тела во ФФМ што работат исклучиво во интерес на македонскиот фудбал.

Како водечка институција во македонскиот фудбал, ФФМ ќе продолжи со професионално и одговорно управување, без да подлегне на надворешни притисоци или било какви други влијанија, а ќе ги искористиме сите расположливи механизми за заштита на интегритетот и нема да дозволиме било каков обид за манипулација и нарушување на угледот на ФФМ и нејзините официјални претставници.

Впрочем, за контрадикторноста и злонамерата во испратеното соопштение е токму фактот што претседателот на ФФМ многу децидно, уште по преземањето на функцијата, јасно кажа дека прв и основен приоритет на ФФМ е воведувањето на ВАР технологијата за што и се започнати активности. Притоа, неколкупати посочи дека дејствувањето и работата на Судиската организација е оставена на стручните лица, членови на истата и во ниту еден сегмент ниту некој може да влијае, ниту обидите за влијание на било кој член на судиската организација ќе минат без последици.

Во таа насока, загрижува фактот што ФК Силекс е единствениот клуб кој во изминатите две кола од Прва МФЛ и за мечот од Купот на Македонија низ разни „канали“ бараше делегирање на посакувани судии за своите натпревари.

Се разбира, преку ТВ Сител даваме можност во „Куќа на фудбалот“ да добијат потврда и докази на овие тврдења, но само доколку јавно во своите информативни изданија ги споделат доказите за посоченото. ФФМ е подготвено да ги објави.

Загрижувачки е тоа што телевизиски канал, во директни врски со ФК Силекс, ја користи својата медиумска моќ за да врши непотребен притисок врз ФФМ врз основа на неосновани тврдења. Времињата кога надворешениот притисок и закани можеше да влијае на раководните тела на фудбалот поминаа.

Изнесените квалификации и манипулации во овој случај не служи како ваше алиби за резултататите, туку многу повеќе. Самите не верувате во соопштението и го користите најгрубиот начин во намерата да создадете алиби и да ја обвините Судиската организација и ФФМ за вашите резултати оваа пролет. Простете, но исполнување желби, повеќе нема да има.

Загрижувачки, но во исто време и недолично за еден од најдобрите клубови во Македонија е што дозволува во своите структури да биде инволвирано лице со сомнително минато и фудбалски манипулатор со постапки кои не веруваме дека и се познати на сопствениците на ФК Силекс.

Долг е списокот на натпревари на кои директно беа оштетени клубовите – противници на ФК Силекс, но доколку сакате, немаме проблем повторно да ги посочиме.

Имаме разбирање дека тешко се забораваат старите навики и претходниот начин на дејствување и треба време за да се прифати еден нов, професионален и чесен начин и пристап на работа.

Се надеваме дека ќе ги осознаете своите лични и колективни потенцијали и евентуални квалитети со вредностите кои ги промовираме и повторно ќе го вратите Вашиот клуб патот на успехот.

Одборот на судии заедно со стручните соработници го следи секој натпревар со најголемо внимание и има конзистентен професионален пристап. Имено, натпреварите се контролираат од страна на искусни контролори кои биле врвни поранешни републички или интернационални судии, но вклучително и од целиот Судиски одбор.

Во изминатите две одиграни кола во Првата и Втората МФЛ и одиграните натпревари од ¼ финалето на Купот на РМ, Одборот на судии генерално е задоволен од целокупните судиски перформанси, но исто така јавно и транспарентно ги потврди сите погрешни судиски проценки.

На последно одиграните четвртфинални Куп натпревари, конкретно на натпреварот Вардар – Силекс, во 68. минута направена е погрешна проценката од првиот асистент судија при постигнувањето на голот на домашната екипа и истата уште по завршување на натпреварот е потврдена од контролорот.

Исто така, во посочената 6. минута од презентираната видео снимка, тврдењето дека „играчот со бр.8 на гостинската екипа е удрен со лакт од противнички играч“ е неиздржано, од причина што одбранбениот играч со бр. 3 на домашната екипа прв стигнува до топката и со испружена рака гради простор при што напаѓачот удира во него. Оттука, би можеле да прифатиме дека не е досуден прекршок, но во никој случај не и некакво удирање со лакт на противнички играч.

Притоа, контрадикторно на тврдењето на гостинската екипа, во 51. минута играчот со бр.75 на домашната екипа стартува преостро врз противничкиот гостински играч со бр. 8 за што правовремено е покажан и жолт картон, нешто што во прикажаното монтирано видео е исечено и не е презентирано на јавноста.

Воедно, ФК Силекс во информирањето до јавноста презентираше и неточни и непрецизни податоци од извадената статистика за бројот на одсудени натпревари на главниот судија, кој во најмала рака е двојно повеќе од презентираното, имајќи предвид дека истиот суди натпревари во Првата МФЛ од 2021 година и навистина како Федерација не би не радувал фактот доколку ФК Силекс вака „педантно и точно“ води статистика и за своите играчи.

Истовремено, Одборот на судии информира дека и на натпреварот помеѓу екипите на ФК Брера и ФК Аресими во 78. минута е направена погрешна проценка од главниот судија и не е досуден пенал за гостинската екипа.

Свесни сме дека фудбалот е динамична игра. Натпреварите од Првата и Втората МФЛ, како и КУП натпреварите се изедначени по квалитет, а судиите го носат „притисокот“ од значењето што секој натпревар го има и очекувањата од нив се големи. И покрај најдобрите напори, ненамерните погрешни судиски проценки се составен дел од секој спорт.

Сепак, изолираните погрешни судиски проценки, кои патем до сега се сите негативно оценети од контролорите на судењето, во никој случај не смее да фрли сенка врз кредибилитетот, професионалноста и интегритетот на судиите, а ФФМ ќе остане посветена на зачувување на интегритетот и транспарентноста во својот ангажман и нема да дозволи неосновани обвинувања да го нарушат кредибилитетот на Федерацијата и нејзините претставници.

Continue Reading
Advertisement
Advertisement

Трендинг

Copyright © 2024 Булевар.мк