Connect with us

Инфо +

Вечна му слава! – На денешен ден пoчинa Методија Андонов Ченто

Published

on

Методија Андонов – Ченто е македонски национален борец, деец и политичар и прв претседател на Президиумот на АСНОМ. Често, поради неговата функција на претседател на Президиумот на АСНОМ, Ченто се именува и како прв Претседател на Македонија.

Роден е на 17 август 1902 година во Прилеп во близина на денешниот фудбалски стадион како прво здраво дете по неколкуте починати деца на неговите родители Андон, кој бил по потекло од прилепското село Леништа, и Захарија (Зака), која била по потекло од прилепското село Плетвар. Уште од најрана возраст, работел по прилепските тутунски и афионски полиња.

Во младоста бил одличен и истакнат гимнастичар. Завршил средно трговско училиште во Прилеп и во 1926 година отвора бакалско-угостителски дуќан и си обезбедува пристојна егзистенција. На 25 март 1930 година, во Нови Сад, склучува граѓански брак со Василка Спирова Поп-Атанасова. Тоа предизвикува бурни реакции во конзервативната прилепска средина и по враќањето на младите во Прилеп, на 5 мај тие се казнети со по 20 дена затвор поради вонбрачно живеење. Со Василка, Ченто има четири деца, кои и денес се живи. Најстариот син, Илија Андонов – Ченто, во 1990-те има напишано биографија за својот татко.

Ченто ја прифатил и ја бранел македонската национална кауза уште од раната младост. Учествува на изборите во 1935 година како заменик кандидат, а на изборите во 1938 година и како кандидат на списокот на Здружената опозиција, бранејќи ја македонската национална кауза и залагајќи се за поголема слобода на Македонците и отворање на училишта на македонски јазик. На изборите во 1938 година од вкупниот број гласови дадени за кандидатите на опозицијата, Ченто добива најмногу, но не бил избран за пратеник поради државната манипулација со изборниот систем.

Ченто бил еден од организаторите на Илинденските демонстрации во Прилеп (1940), за што бил затворен во затворот во Велика Кикинда. Во 1940 година се залага за воведување на мајчин македонски јазик во наставата во училиштата и повторно е затворен и интерниран во Баина Башта, при што е осуден на смрт. Дури и е одведен на стрелање, но е ослободен во последен момент на 15 април 1941 година.

Пред Втората светска војна повеќепати бил претставник на прилепскиот трговски еснаф, а во периодот 1935 – 1940 е претставник на прилепските трговци во Индустриско-трговската комора во Скопје, каде што јавно истапил пред нападите на српската влада дека народот во Македонија не е благодарен на сите добродети што ги направила владата, велејќи дека доколку се остави Македонија на Македонците, тие од нејзе ќе направат цветна градина и развиена економска земја. За неколкуте вакви негови изјави било известено во Белград и тие биле оценети како сепаратистички и автономистички. Тој бил многу почитувана личност во прилепската чаршија.

Уште на почетокот на бугарската окупација, на 26 април, Ченто добива покана да соработува со бугарските окупаторски власти. Тој ја одбива поканата и наместо тоа одбира да соработува со оние што се залагаат за ослободување на Македонија од нејзините нови окупатори. Неговата продавница за алкохол во Прилеп станува свртилиште на комунистите од градот, поради што бугарските власти во 1942 година го интернираат прво во селото Мелницаф, близу бугарско-турската граница, а потоа во логорот „Чучулигово“, Петричко (Пиринска Македонија).

По неговото ослободување од интернација, Главниот штаб на НОВ и ПОМ на 21 август 1943 година му испраќа писмо во кое го повикува да се приклучи на НОБ. Во септември на двапати се среќава со својот сограѓанин Кузман Јосифоски – Питу, кој успева да го убеди да се приклучи на НОБ.

На слободната територија во Дебрца, Охридско, Ченто преминува во октомври 1943 година. Именуван е за член на Главниот штаб, а по основањето на Иницијативниот одбор за свикување на АСНОМ станува негов претседател. Како дел од Одборот учествува во подготовките и организацијата на свикувањето на АСНОМ. На почетокот од мај 1944 година тој, Емануел Чучков и Кирил Петрушев заминуваат за Вис на средба со Народниот комитет за ослободување на Југославија на чело со Јосип Броз Тито. Средбата се одржува на 24 јуни при што македонската делегација го поставува прашањето за обединување на Македонија по ослободувањето од окупацијата. Тито начелно се согласува, но не смета дека тоа треба да биде непосредна задача.

По враќањето на делегацијата од Вис, се привршуваат подготовките околу АСНОМ и на 2 август се одржува Првото заседание. На него Ченто е избран за претседател на Президиумот на АСНОМ на ова највисоко државно тело на Демократска Федерална Македонија (подоцна НР Македонија).

За време на извршување на својата функција, Методија Андонов – Ченто бил многу почитуван и сакан од народот и се залагал власта целосно да биде народна и народот да може слободно и преку истата врата преку која влегуваат службениците, да влегува во институциите. Според неговите лични сведоштва, Методија Андонов – Ченто бил многу почитуван и од самиот претседател на Југославија, Јосип Броз Тито, кој успеал да го убеди да се кандидира за пратеник на изборите во 1946 година и покрај опструкциите кои му се правеле на Ченто од страна на КПМ (Лазар Колишевски).

Првите несогласици на Ченто со комунистите, особено со Светозар Вукмановиќ – Темпо, почнуваат многу брзо по неговото преминување на слободна територија. Меѓу другото, Ченто упатува забелешки на содржината на Манифестот на Главниот штаб.

По ослободувањето на земјата несогласиците со тогашниот македонски врв продолжуваат. Ченто се противи 15-от македонски корпус да оди на Сремскиот фронт, се залага за обединување и поголема самостојност на Македонија, се противи на враќање на имотот на избеганите српски колонисти и се залага за поголема финансиска независност и залагање за сопствен буџет на Македонија и на останатите југословенски републики. Комунистите пополека му ја одземаат реалната власт и поради несогласувањето со мерките што ги преземаат комунистите, Ченто на 14 март 1946 година поднесува оставка на функцијата претседател на Президиумот на Народното Собрание на Македонија.

Сака да се повлече од политиката и намира да живее во Прилеп, но на 14 јули е уапсен од полицијата пред својата куќа во Прилеп, а на 31 јули Министерството за внатрешни работи објавува дека Ченто бил уапсен поради обид за бегство во Грција. На 8 август против него е покренат обвинителен акт, а на 19 ноември е изведен пред суд во состав: Панта Марина (претседател) и Лазар Мојсов и Коле Чашуле, членови. Судењето трае доста кратко и по два дена, на 21 ноември, Ченто е осуден на 11 години затвор. Затворен е во скопскиот затвор „Идризово“ каде во најтешки услови бил во „специјалната ќелија“ и бил чуван од посебна стража и му биле дозволувани триесет минутни прошетки на одредено место во затворот и еднаш неделно биле дозволувани посети на членовите на неговото семејство. Додека бил во затвор, властите често му нуделе да признае и потпише дека згрешил и се покајува, по што животот ќе му бил наполно обезбеден.

Пуштен е условно на 4 септември 1955 година, по одлежани 9 години и 4 месеци затвор. Сепак затворскиот живот остава траги врз неговото здравје. Бара од Тито да му дадат пасош за да отиде да се лечи во Швајцарија, но бил одбиен. Осамен и во тешки болки и маки, Ченто на 24 јули 1957 умира од рак на желудникот, во својот дом во Прилеп. И по излегувањето од затворот не се откажал од идеите на самостојна и обединета Македонија.

Македонија

Уапсен висок функционер на ДУИ

Published

on

Првоосомничениот за рушењето на заштитениот објект „Хотел Шар Ан“ во скопската чаршија, Мухамед Љамалари падна во рацете на полицијата, објави Курир.

Според порталот, Љамалари денеска околу 13 часот бил уапсен во хотел на Бит Пазар. Настанот го потврдиле и од Министерството за внатрешни работи.

-Полициски службеници од Единицата за интервентна полиција при СВР Скопје денеска го лишиле од слобода М.Љ.(42) од Скопје, кој бил баран по централна потерница по судска наредба за издржување мерка притвор за сторени кривични дела по член 394 , член 353 и член 264 од Кривичниот законик, одговорија од МВР за Курир.

Кривичните дела кои му се ставаат на товар се злосторничко здружување, злоупотреба на службената положба и овластување и оштетување или уништување на добра под привремена заштита или културно наследство или природни реткости.

Според официјалните информации од истрагата која се водеше, Љамалари тогаш во својство на претседател на Одборот на директори на акционерското друштво за стопанисување со станбен и деловен простор ја формирал и организирал криминалната група.

-Тој иако знаел дека хотел „Шар Ан“, што се наоѓа во склоп на Старата скопска чаршија, претставува културно наследство и е дел од заштитена споменичка целина и не може да биде предмет на продажба не ги презел своите законски овластувања за заштита на објектот, туку побарал од дел од припадниците на групата да извршат негово противправно рушење и уништување, соопштија тогаш од Јавното обвнителство.

Во незаконските дела вклучени беа 11 лица.

Continue Reading

Македонија

Коњановски: Екипите на терен до целосно расчистување на штетите од силниот ветер во Битола

Published

on

Силниот ветер кој денес ја зафати Битола предизвика значителни штети на повеќе локации во градот. Градоначалникот на општина Битола, Тони Коњановски, заедно со екипите на јавните претпријатија „Комуналец“, „Нискоградба“, „Водовод“ и Територијалната противпожарна единица (ТППЕ) Битола, излегоа на терен за итна интервенција и санација.

„Екипите дејствуваат координирано за расчистување на паднати дрвја, оштетени објекти и инфраструктура. Ќе останеме на терен се до целосно санирање на последиците и враќање на нормалното функционирање на градот,“ истакна Коњановски.

Првиот човек на општината апелираше до граѓаните да бидат внимателни, особено во близина на оштетените локации, и ги повика сите што имаат забележани штети да ги пријават до надлежните служби.

Покрај расчистувањето, екипите се фокусираат и на обезбедување на критичните точки за да се спречи дополнителна штета. Граѓаните изразија благодарност за брзата реакција на локалната самоуправа и јавните претпријатија.

Според информациите, акцијата за расчистување ќе продолжи и во наредните часови, се додека не се санираат сите локации погодени од временските неприлики.

Continue Reading

Македонија

Меџити: Јазикот е основниот одредувач на албанската целина кој ги поминува политичките граници

Published

on

Прв вицепремиер и министер за животна средина и просторно планирање г. Изет Меџити денеска во име на Владата на Република Северна Македонија се обрати на научниот настан насловен „Денови на азбуката” во организација на Институтот за културно и духовно наследство на Албанците – ИКДНА.

Првиот вицепремиер, Меџити, под чие покровителство се организираат настани за одбележување на овој значаен настан за албанскиот народ, по повод настанот рече дека да се зборува за албанскиот идентитет како конститутивен идентитет на богатиот културен и европски идентитетски пејзаж, а да не зборуваш за јазикот како негов темел, тоа е невозможно.

„Јазикот е основната одредница на албанската целина која ги преминува политичките и територијалните граници и која денес ја хомогенизира албанската нација како целина. За да живее или преживее еден народ, потребно е да се кодифицира или систематизира колективната меморија во организирана форма или, поедноставно, во писмени докази што го преживуваат времето. А за овие сведоштва да се зачуваат, да се организираат во мисли, литература, уметност, политички концепти и слично, мора да постои организиран хомогенизирачки елемент на националниот идентитет, а тоа е јазикот. А јазикот без азбука нема начин на изразување, нема глас, како да не постои”, рече Меџити.

Во свет во кој сè повеќе се интегрира и доминира таканаречениот јазичен империјализам и доминацијата на „јазикот”, знаците, кодовите на технологијата, нашата должност како интелектуалци, политичари, проучувачи и истражувачи останува да вложиме напори за зачувување на јазикот и нашиот културен идентитет, апелираше првиот вицепремиер Меџити.

Во овој контекст, јазичните политики на институциите се од речиси егзистенцијално значење за заштита и негување на јазичниот идентитет на една етничка група, затоа, сакам јавно пред вас да изјавувам дека Владата на Северна Македонија е решена да гради такви институционални политики кои ќе ги почитуваат и негуваат јазичните разлики и ќе ги третираат како средства и додадени вредности на општеството. За да го докажеме тоа, ќе поддржуваме и стимулираме културно-уметнички настани, научни и академски проекти, кои ќе ја негуваат нашата различност како драгоцен квалитет на кој сите сме горди”, рече Меџити.

На денешната манифестација учествуваа министри, пратеници, дипломати од амбасадите на САД, земјите од Европската унија, Албанија, Косово и од земјите од регионот.

Настаните за одбележување на Денот на албанската азбука, под покровителство на првиот вицепремиер Изет Меџити, денеска започнаа со Свечената академија во Владата на Република Македонија, а потоа со научна демонстрација во ИКДНА, продолжуваат со доделувањето на наградата „ 22 Ноември” во Републичкото собрание, во вториот дел во Битола, градот на буквите со посета на Музејот на азбуката, изложбата “22 Ноември во Телајо” на плоштадот во Битола, Панел дискусија „22 Ноември-Ден на азбуката, албански јазик-наш идентитет” и завршуваат навечер со Концерт во Палатата на културата во Битола.

Continue Reading
Advertisement
Advertisement

Трендинг

Copyright © 2024 Булевар.мк