Глечерот Твајтс е со големина колку Британија и содржи доволно вода со која би се подигнало нивото на морето ширум светот за повеќе од половина метар. Придонесува со околу 4% од годишното глобално зголемување на нивото на морето и е наречен најважниот глечер во светот, а дури го нарекуваат и глечерот „Судниот Ден“. Сателитски студии покажуваат дека тој се топи многу побрзо отколку во 1990-тите години.
Пред 20 години, областa со мраз за која се сметаше дека тежи речиси 500 милијарди тони, драматично се откина од антарктичкиот континент и се распарчи на илјадници ледени делови во Веделовото Море.
Беше познато дека ледениот гребен наречен Ларсен Б од 1.255 квадратни милји (3.250 квадратни километри) се топи брзо, но никој не предвиде дека ќе биде потребен само еден месец за целосно распаѓање на „џинот“ со дебелина од 200 метри.
Глациолозите односно научниците кои го истражуваат мразот, беа шокирани од брзината и од размерите на колапсот. „Ова е запрепастувачки. Тоа е скршено само од себе. Падна како ѕид и се скрши на стотици илјади тули“, коментираа глациолозите.
Оваа недела, глациолозите, на состанокот во Њу Орлеанс предупредија дека нешто уште поалармантно се случува со ледената покривка на Западниот Антарктик што е огромен слив со мраз на полуостровот Антарктик. Долгите години на истражување на тимови од британски и американски истражувачи покажаа дека големи пукнатини се отвориле на врвот и под глечерот Твајтс, што е еден од најголемите во светот, и се стравува дека делови од него, исто така, може да се скршат сами од себе а тој да пропадне во рок од пет години а можеби и помалку, пишува Гардијан.
Глечерот Твајтс прави ледениот гребен Ларсен Б да изгледа како мраз. Тој е отприлика 100 пати поголем и е со големина колку Британија и содржи доволно вода со која би се подигнало нивото на морето ширум светот за повеќе од половина метар. Придонесува со околу 4% од годишното глобално зголемување на нивото на морето и е наречен најважниот глечер во светот, дури и глечерот „судниот ден“. Сателитски студии покажуваат дека тој се топи многу побрзо отколку во 1990-тите години.
Топењето на глечерот Твајтс е загрижувачки, но има и многу други големи глечери на Антарктикот кои исто така се повлекуваат, се разредуваат и се топат како што се загрева Јужниот океан. Многумина се возджани затоа што Твајтс се однесува како тапа која им го блокира излезот до морето. Доколку Твајтс се распадне, научниците веруваат дека на другите глечери ќе им се забрза разместувањето, што ќе доведе до колапс на целата ледена покривка и катастрофално глобално зголемување на нивото на морето дури за неколку метри.
Дали и колку брзо тие глечери можат да се стопат и да се претворат во вода, се некои од најважните прашања. Нивото на морето брзо се зголемува: годишната стапка се зголеми повеќе од двојно од 1,4 mm на 3,6 mm помеѓу 2006 и 2015 година и се забрзува. Неколку милиметри годишно не звучат многу, но загубата на дури и мал дел од Твајтс не само што би помогнало прогресијата дополнително да се забрза, туку веројатно ќе ја зголеми сериозноста од појава на бура.
Доколку некогаш се урнат сите глечери на Западен Антарктик, не постои крајбрежен град во светот кој, со текот на времето, не би бил соочен со катастрофални економски импликации врз животот и врз економијата.
Порано консензусот на глациолозите беше дека ќе бидат потребни векови глобално загревање пред да се скршат и колабираат глечерите со големина на Твајтс, но толку брзо и неочекувано беше губењето на морскиот мраз на спротивниот крај на земјата на Арктикот, и така ненадејна беше загубата на Ларсен Б и сега се смета дека е можно таква иста појава да се случи многу брзо и на Антарктикот.
Губењето на мразот на Арктикот едвај влијае на нивото на морето бидејќи најчесто се формира на море, додека мразот на Антарктикот, сепак, е главно на копно, така што секое топење го зголемува нивото на морето.
Пресвртната точка на ледениот гребен Ларсен Б се појави ненадејно. Како Твејтите и другите глечери реагираат на глобалното затоплување сè уште не е познато, но овие големи глобални физички процеси се во тек и можат да се решат само со глобална акција.
Сепак, само еден месец по завршувањето на Cop26 во Глазгов, предупредувањето дека глечерот Твејтс дебел 300 метри и широк 50 милји почна да пука, беше дочекан со молк од владите преокупирани од Ковид-19 и враќање во нормала. Опасноста е дека многуте активности ветени во ноември за решавање на глобалното затоплување ќе бидат стопирани уште една година, а со тоа се очекува тие да станат само уште еден ризик плус, во се поопасниот свет.
Една од најнапредните алатки за вештачка интелигенција ChatGPT нема никаква дилема дали Александар Македонски бил Грк или Македонец.
Ако ја запрашате оваа алатка дали Александар Велики од Македонија бил Грк ќе добиете јасен недвосмислен негативен одговор.
,,Не, Александар Велики од Македонија бил Македонец не бил Грк. Тој бил роден во кралството Македон кое имало свој различен идентитет, монархија и обичаи посебни од тие на грчките држави градови на југот. Александар Велики владеел како македонски крал и го проширил македонското влијание низ целата империја”, стои во одговорот на ChatGPT алатката која се смета за една од најдобрите во вештачката интелигенција која прибира најточни инфорамции од најголем број светски извори.
Фолна киселина ќе биде прописно и законски додадена во производството на интегрално пченично брашно во Велика Британија, со цел спречување и намалување вродени дефекти… Имено, оваа супстанција би можела да спречи околу 200 случаи на дефекти на невралната туба кај бебињата, што значи подобро здравјето и за малечките, и за бремените жени, соопшти Британската влада.
Властите им даваат рок на производителите до крајот на 2026 година да ги направат потребните прилагодувања.
Научниците ја поздравија одлуката на Владата. Фолната киселина е особено важна во раната бременост бидејќи помага во правилниот развој на мозокот, черепот и ‘рбетниот мозок на детето. И според Националната здравствена служба, идните мајки и жените кои се обидуваат да забременат треба да земаат додатоци на фолна киселина – советуваат лекарите. Инаку, брашното е веќе прописно збогатено со калциум, нијацин, тијамин и железо – заради подобро јавно здравје.
Соопштението следи по здравствените подобрувања во други земји, како Австралија и Канада, каде што оваа практика е веќе во сила.
Некои стручњаци, сепак, велат дека промената не опфаќа доволно и оти треба да се вклучат повеќе намирници. Нина Моди, професорка по Неонатална медицина на Империјалниот колеџ во Лондон, смета дека ова ќе ги стави во ризик жените кои се чувствителни на глутен, и кои јадат ориз наместо леб и интегрални производи.
Фолната киселина, позната и како витамин Б-9, се наоѓа во секојдневната храна како грав и зелен зеленчук, што значи дека повеќето луѓе добиваат доволно преку редовна, здрава исхрана.
Независното советодавно тело на Владата ги проучи сите докази и ја поздрави одлуката за збогатување на брашното. Стручњаците сметаат дека тоа е правилен начин на дејствување за целото општество. Од новата мерка ќе бидат изземени малите мелничари кои произведуваат помалку од 500 метрички тони брашно годишно.
Азбестот е природен минерал кој се состои од тенки влакнести кристали. Поради неговата отпорност на топлина, оган и хемикалии, како и неговата цврстина, азбестот долго време се користел во градежништвото, индустријата и разни производи, како што се изолациски материјали, кровни покриви, цевки и кочнички системи.
Меѓутоа, азбестот е познат како опасен за здравјето. Неговите влакна, ако се ослободат во воздухот и се вдишат, можат да предизвикаат сериозни заболувања. Најчести здравствени проблеми поврзани со изложеноста на азбест се:
• Азбестоза: хронична белодробна болест предизвикана од вдишување на азбестни влакна, која го отежнува дишењето.
• Мезотелиом: редок, но агресивен рак на мембраната околу белите дробови, срцето или абдоменот.
• Рак на белите дробови: ризикот значително се зголемува кај луѓето изложени на азбест.
Азбестот е забранет или строго регулиран во многу земји поради неговата токсичност. Отстранувањето на азбестните материјали мора да го спроведат специјализирани и сертифицирани професионалци, со цел да се избегне ослободување на опасните влакна во околината.
Во контекст на заштита на животната средина и јавната безбедност, важно е да се подигне свеста за опасностите од азбестот и да се применуваат строги мерки за негово управување и отстранување.