Connect with us

Македонија

БОЖИЌ – ПРАЗНИК НА РАДОСТА И НАДЕЖТА

Published

on

Според тоа таа блескава ѕвезда беше ангел Господов, а како што вели Јосиф Вриениј таа беше архангелот Гавриил, кој, впрочем беше служител на големата тајна на вочовечувањето на синот и Логосот Божји“.

Во првите три века не се празнувало раѓањето Христово. Причина за тоа бил христијанскиот поглед на човековиот живот кој не му придавал многу значење на телесното раѓање на човекот туку на неговото духовно раѓање (крштевањето). Поради тоа раѓањето и крштевањето на Исус Христос се празнувало заедно на 6 јануари (19 според новиот календар) Богојавление / Водици, а тоа било ден кога се празнувале повеќе спомени. Подоцна кога човековиот живот почнал повеќе да се цени, се јавила потреба за празнување и на денот на телесното раѓање, а не само на духовното (крштевањето) и на телесната смрт, раѓање за вечен духовен живот. Но и од практични причини се јавила потребата денот на раѓањето на Исус да се празнува одделно од денот на неговото крштевање бидејќи верниците не можеле во исто време да бидат и кај Витлеемската Пештера каде што се празнувало раѓањето и на реката Јордан каде што се празнувало крштевањето.

По одделувањето од Епифанијата споменот на Христовото раѓање е пренесен на 25 декември (7 јануари според новиот календар). Најстар споменик што зборува за Божиќ е беседата на Јован Златоуст одржана во Антиохија во втората половина на IV век. Тој појаснува дека за одредување на овој датум се земени два настана: јавувањето на ангелот на Захарија и Благовештението на Богородица.

Со Божиќ е поврзан и обредот Вертеп, еден би рекле, религиозен театар што е познат кај повеќе народи, а кај нас најдолго се задржал во Охрид. Овој подвижен театар поврзан со Рождеството Христово го играле групи од по десетина деца. Две од нив биле статисти што го носеле Вертепот. Вертепот, пак, било едно сандаче што ја претставувало пештерата во која е роден Исус. Тоа сандаче било покриено со хартија во боја, од едната страна било отворено, внатре било украсено, имало и слама и лелејка, имало направено ликови како Пресвета Богородица, свети Јован Крстител, овци, овчари, поклоници итн.

Меѓу артистите имало и тројца цареви (Ирод, Валтезар и Гашпар) кои говореле одредени текстови претходно научени. Ако во постарите времиња Вертепот бил статички црковен театар што се изведувал во црквите пред верниците, подоцна тој се изведувал по домовите, кафаните и други места каде што во тоа време, односно, околу Божиќ, се собирал народот. Вертепот се ставал на маса или друго поиздигнато место за да го гледаат сите. Најпрвин се испевал тропарот „Родество твоје“, а потоа се изведувала драмата. Потоа присутните го дарувале со пари или плодови. И во домовите се изведувала истата драма со постојани монолози и дијалози особено на тројцата цареви, потоа овчарот и другите учесници во обредот.

Честопати меѓу вертепчиите настанувале жестоки тепачки, поради што се внимавало тие да не се сретнат. Во Охрид е забележан и малку поинаков обред наречен „Со ѕвезда“, кога ѕвезда направена од картон и украсена се ставала на долг стап или се носела во сито каде што имало и икона со Христосовото раѓање итн.

Сличен обред на овој се изведувал и во Струга. Имено, нешто по полноќ на Бадник, до разденување на Божик, групи момчиња изведуваат обред наречен „Ѕвездата Дева“. Тие на овој начин ја соопштувале радосната вест за раѓањето Христово. Обредот го изведувале во куќи каде што имало девојки, приредувајќи на тој начин серенади. Најпрвин правеле куќичка од штици и картони. Во куќичката (кутија) е прикажан амбиентот на пештерата во која е роден Исус. Тука задолжително имало икона со Христовото раѓање и запалена свеќа. Кутијата се поставувала на две долги летви и ја носеле двајца од дружината. Другите со музички инструменти оделе пред куќата на девојката.

Тропале на вратата и го пееле тропарот „Рождество на нашиот Господ Исус Христос“. Серенадите со Ѕвездата Дева се сметале за чест на фамилијата што била удостоена ергените да ѝ пеат на нивната девојка. По завршувањето на серенадата момчињата се почестувале со ракија, чај и др.

Очигледно обредот Вертеп содржи повеќе елементи на фолклорен театар со текст, лица, глума, облека, реквизити, публика итн.

Во народното верување со Божиќ започнува периодот од 12-те денови т.н. Некрстени или Погани, Караконџерови денови, а некои ги викаат и Ристосови денови, што траат до Водици, период исполнет со многу активности на негативните демони, со религиозен страв и разни магиски заштити. Според народното верување од Божик до Водици, кога Исус не бил крстен и Богородица била леунка, разни зли демони како вампири, караконџули, вештици и др. ги изведуваат своите оргии и се обидуваат да му напакостат на човекот. Дури на Водици кога се крштева водата се парализираат и нивните дејствија.

Со Божиќ е поврзана и пословицата: „Пред Божиќ зад Божиќ кај да си, дома да си“ што има двојно значење: за време на големиот празник треба да се биде во кругот на семејството и тука да се слушне и да се прослави радосната вест за раѓањето на Спасителот, но не е на одмет да се потсети дека во најстудениот период од годината исполнет со снежни веавици, но и со други опасности, сепак, најпријатно и најбезбедно е во сопствениот дом.

Обичаите и песните што се изведуват и пеат на Божиќ, всушност, претставуваат продолжение на претходните обичаи и песни поврзани со Бадник. И овие песни ги имаат сите одлики на коледарските песни, радост поради повторното раѓање на Сонцето, желба за плодна година. Сепак, во однос на претходните коледарски песни, особено оние што се пеат покрај коледарскиот оган и во кои доминират еротски содржини, во песните што се пеат на Божиќ има повеќе елементи од Христијанската религија.

Она за што сведочат евангелските текстови во врска со раѓањето на Исус Христос го опева и народната песна. За народниот пејач раѓањето на Исус е проследено со вечна светлина со константен интензитет, оган кој ниту ветерот го сили ниту дождот го гасне.

Она страна оган горит,
ветер веит не го силит,
роса росит, не го гасит.
Не ми било силен оган,
туку била Ристовата
Ристовата мила мајка.
Го стигнала Риста Бога,
Риста Бога малечкаго.
Се шеколкат нешто барат
нема во што да повиет,
да повиет Риста Бога.
Се собрале терзиите,
ми исекле десни поли,
десни поли на долами
го повиле Риста Бога
Се собрале овчарите,
овчарите, козарите
ивцепиле кавалите,
запалиле силен оган,
огрејале Риста Бога.

Во друга песна раѓањето на Исус е опеано како нешто бело на планина што личи на грутка снегова или пиле лебедово.

Што е бело на планина
на планина на рудина,
ал е грутка снегоита,
ал е пиле лебедово?
Ни е грутка снегоита
ни е пиле лебедово,
тук ми била Ристовата
Ристовата мила мајка.
Го извела Риста Бога,
Риста Бога малечкаго
го извела на планина,
на планина на рудина.
Се собрале се овчари
се овчари, се козари,
искршиле кавалите
запалиле силен оган
огреале Риста Бога,
Риста Бога малечкаго.

Тропар
Рождество на нашиот Господ Исус Христос

Раѓањето Твое, Христе Боже наш, го озари светот со светлина на знаењето; во неа, пак, оние што им служеа на ѕвездите од ѕвездата се учеа Тебе да Ти се поклонуваат, Сонце на правдата, и да Те познаат Тебе, исток на висините, Господи, слава Ти.

Кондак, глас трети:

Дева денес Го раѓа Оној што постоел од секогаш и земјата на недостапниот пештера му принесува. Ангелите со пастирите Го прославуваат, а мудреците со ѕвездата патуваат, зашто заради нас се роди Дете младо, Превечниот Бог.

Подготви Марко Китевски за МИА

Македонија

ПЕСТИЦИДИ БИЛЕ НАЈДЕНИ И ВО ПИПЕРКИ, ГРОЗЈЕ, МОРКОВИ… И покрај контролите на рафтовите се протнува небезбедна храна

Published

on

Од Агенцијата за храна и ветеринарство велат дека се врши добра контрола и дека генерално, граѓаните во земјава јадат безбедна храна.

Во текот на целата 2024 година, Системот за брзо известување за небезбедна храна и храна за животни на ЕУ (RASSF), испратил вкупно 23 нотификации, од кои 13 се однесуваат на небезбедна храна по потекло од Македонија, а останатите се поради увоз на небезбедна храна.

Од тие 23 известувања, 16 се однесуваат на храна од неживотинско потекло, 5 за небезбеден материјал кој дошол во контакт со храната, 1 нотификација се однесува на храна од животинско потекло и 1 на добиточна храна.

– Станува збор за 9 алерт нотификации што значи дека небезбедната храна веќе била пласирана на пазарот, 8 нотификации се однесуваат на одбиена пратка од граница, 3 се информации за проследување и 3 се информации за внимание. Според категоријата на небезбедниот производ доминира категоријата храна од неживотинско потекло, овошје и зеленчук од примарно производство и конзервирана – преработена храна и небезбеден материјал кој доаѓа во контакт со храна од неживотинско потекло. Во однос на видот на засегнатата храна станува збор за небезбеден производ од примарно производство, свежи моркови, пиперки, печурки, зелка, конзервирани производи од примарно потекло, органско какао, млечни чоколадни барови, семки од кајсија, замрзнати лижавчиња, пилешки копани, крвна смеса за прасиња – велат од АХВ.

Во 2024 година за определување присуство на резидуи од пестициди лабораториски се испитани 170 мостри. Добиени се 8 позитивни мостри на одредени резидуи од пестициди за производи како што се бабури, пиперки, грозје, кафеав ориз, моркови и корнишони, земени од скопскиот, кумановскиот и од струмичкиот регион.

Инаку покрај лабораториските тестирања кои се вршат во рамки на инспекциските контроли, обврска за секој оператор со храна е да воспостави план за вршење лабораториски тестирања на производите во поглед на безбедноста и квалитетот, во прв ред за исполнување на микробиолошките критериуми за безбедност на производите, како и на другите општи и посебни услови за безбeдност кои треба задолжително да ги исполнуваат производите.

– При сомнеж за безбедност и квалитет и самите оператори можат да пратат мостри за лабораториско испитување заради докажување дека производот е во согласност со законски дефинираните параметри за безбедност и квалитет и она што е дефинирано во декларацијата – порачуваат од Агенцијата.

По уништувањето на македонската зелка на хрватската граница поради присуство на штетна хемикалија, но и другите случаи од претходно, од Агенцијата за храна и ветеринарство за Плусинфо велат дека храната во земјава е предмет на контрола во рамки на редовните, но и на вонредните контроли, кога се постапува по претставки поднесени од граѓани и од правни лица и по добиени PASSF нотификации (известувања кои АХВ ги добива преку Европскиот систем за известување за небезбедна храна), како и во рамки на контролите по мониторинг програмите за безбедност и квалитет на храната.

– Кога станува збор за храна за луѓето која се увезува во земјава, АХВ врши задолжителна контрола на секоја увозна пратка на граничните премини и има законска обврска да ги информира потрошувачите за небезбедна храна, а тоа го прави преку објави на интернет страната на Агенцијата (https://fva.gov.mk/mk/izvestuvanje-otpovikuvanje-nebezbedni-proizvodi) и преку известувања кои Агенцијата ги праќа до електронските и пишаните медиуми – велат од Агенцијата.

Од Агенцијата велат дека генерално граѓаните во земјава јадат безбедна храна, иако инциденти со храна од домашно производство или од увоз, секогаш се можни.

– Реализираните контроли во 2024 година во внатрешниот промет и при увоз (117.465 контроли), ветуваат дека не само што ќе се достигнат, туку и ќе се надминат лани реализираните 125.909 контроли на операторите со храна во земјава и на пратки кои се увезуваат и транзитираат низ државава. Внатрешниот промет на храна од неживотинско и животинско потекло, од почетокот на 2024 година заклучно со ноември е покриен со реализирани триесеттина илјади контроли кај оператори во рамки на редовните, вонредните и реализирани контролни надзори. Како небезбедни уништени се педесеттина тони храна. За утврдените недоследности издадени се околу 2.000 решенија за нивно отстранување, а изречени се и приближно 300 парични казни – велат од Агенцијата.

Инспекторите за храна на граничните премини, како небезбедни, лани вратиле или уништиле 7 пратки со над 74 тони небезбедна храна од неживотинско потекло.

Што се однесува на контролите на официјалните ветеринари на граничните премини, при увоз на храна од животинско потекло, добиточна храна и увоз на живи животни во 2024 година, 14 од пратките биле небезбедни. Вратени се 9, а уништени се 5 пратки од увоз.

Извор: plusinfo.mk

Continue Reading

Македонија

ВМРО-ДПМНЕ: ДУИ останува заглавена во криминалот, барајќи етнички теми единствено како последен обид да преживее политички тајфата собрана околу Ахмети

Published

on

ДУИ, најдолговечната владејачка партија, која пред шест месеци замина на буништето на историјата повторно се обидува да се врати во игра. Сепак, наспроти овие проѕирни потези, ДУИ останува заглавена во криминалот, барајќи етнички теми единствено како последен обид да преживее политички тајфата собрана околу Ахмети, посочуваат од ВМРО-ДПМНЕ.

-Каде беше ДУИ кога граѓаните бараа правда и транспарентност? Очигледно, уживаа во комфорот на криминалните приходи, додека народот плаќаше за нивната негрижа. Зборуваат за „заштита на интересите“, а нивниот најголем интерес секогаш биле нивните банкарски сметки полни со украдени народни пари. ДУИ се однесува како актер во заборавена сапуница – нивните приказни повеќе никого не интересираат, велат од партијата.

Од ВМРО-ДПМНЕ истакнуваат дека Македонија нема потреба од спектаклите на ДУИ.

-Време е да престанат да го манипулираат народот и да го прифатат фактот дека нивното време помина, велат од ВМРО-ДПМНЕ.

Continue Reading

Македонија

Пуштени во употреба 42 километри автопат и 31 километар пруга за само две недели

Published

on

Во период од 10 дена пуштање во употреба на три големи инфраструктурни проекти, нешто што се нема случено во историјата на Македонија. Експресниот пат Куманово-Страцин-Крива Паланка, делницата Градско-Дреново од експресниот пат кон Прилеп и железничката пруга Куманово-Бељаковце, се три проекти кои ја вратија позитивната енергија и дух помеѓу граѓаните, истакна во вечерашното гостување во емисијата „За или против” на ТВ Алфа, вицепремиерот и министер за транспорт, Александар Николоски.

-Јас не се сеќавам кога последно не само во Македонија, туку и во регионот се пуштиле во употреба 42 км експресни патишта и 31 км пруга во рок од две недели”, истакна Николоски кој на обвинувањата од опозицијата дека проектите ги добил готови, повторно ги потенцираше бројните проблеми со кои како министер се соочил при завршувањето на овие капитални инвестиции во патната и железничката инфраструктура.

-Губење на време е да се коментира СДСМ, затоа што граѓаните тоа што имаа да кажат за нив на парламентарните избори освоија само 18 пратеници, што е најголем пораз на владеачка партија. Една од причините што доживеаја таков пораз е што ја потценуваат интелигенцијата на граѓаните. На Градско-Прилеп само што станав министер добив еден документ кој што значеше катастрофална ситуација таму. Изведувачот имаше почнато процедура за арбитража, која што Македонија сигурно ќе ја изгубеше и ја имаше напуштено државата. Недостасуваа некаде околу 13 милиони евра за да се заврши проектот, висеа карпи над патот необезбедени, косините не беа средени, два тунели водеа од нигде кон нигде, не беа завршени, експропријацијата не беше завршена и земја се спушташе на трасата цело време затоа што не беа обезбедени косините”, истакна Николоски кој како главна причина за ваквата состојба го потенцираше непотпишувањето на два додатоци на договорите со Европската Унија, кои цели година и пол претходното раководство на министерството ги одлагало, а не била формирана ниту заедничка Комисија со Јавното претпријатие за државни патишта. Можам само да се сомневам зошто таа комисија не се формирала. Некои велат дека не можеле министерот и директорот да се договорат кој да го земе митото од изведувачот и дека тоа било причината зошто не ја формирале оваа комисија. Јас кога бев избран и кога беше избран директорот на ЈПДП Трајановски веднаш ја формиравме таа комисија. Истата почна да работи во тек на месец август и веќе на 12. септември беа потпишани овие адендуми на договорот. Од 12 септември почна интензивно да се работи и веќе на 14 јануари го пуштивме патот во употреба, истакна министерот Николоски.

Тој ги потенцираше проблемите со кои како министер се соочил и при изведбата на патот Куманово-Страцин-Крива Паланка, каде од вкупно 25,5 км на 19,5км воопшто немало асфалт.

-Тоа е пат каде што се случија доста иновации за македонски услови. Прв пат се воведе асфалтирање во ноќни услови и на ниски температури, прв пат се воведе тросменска работа, работа на дожд и прв пат се воведе комбинарана работа помеѓу повеќе изведувачи. И таму имавме проблем со еден дел од надзорот и еден од изведувачите беше заминат од државата, па го враќавме, потенцираше Николоски.

Министерот зборуваше и за состојбата која ја затекнал и на пругата Куманово-Бељаковце, каде трасата воопшто не била обезбедена, немало ставено заштитна ограда, пругата не била тестирана а не биле дозавршени ниту железничките станици.

Continue Reading
Advertisement
Advertisement

Трендинг

Copyright © 2024 Булевар.мк