На валутните пазари, вредноста на американскиот долар во однос на кошничката валути драстично падна минатата седмица, при што еврото зајакна за повеќе од 2 отсто во однос на доларот, што е негов најголем неделен скок од средината на 2023 година.

Индексот на доларот, кој ја мери вредноста на американската во однос на шесте главни светски валути, падна за 1,8 отсто минатата седмица на 107,47 поени, што е негова најголема седмична загуба од ноември 2023 година.

Курсот на еврото во однос на доларот скокна за 2,2 отсто на 1,0495 долари, што е негов најголем неделен скок од јули 2023 година. Американската валута ослабе и во однос на јапонската, за 0,2 отсто, па нејзиниот курс се лизна на 156,00 јени.

Падот на доларот во однос на кошницата валути втора недела по ред се должи, меѓу другото, и на притисокот на американскиот претседател Доналд Трамп врз американската централна банка.

Минатата седмица, во своето обраќање пред учесниците на Светскиот економски форум во Давос, Трамп рече дека ќе побара од Организацијата на земјите извознички на нафта (OPEC) да ги намали цените на нафтата, а централните банки да ги намалат каматните стапки. Тој конкретно побара намалување на каматните стапки на Fed. Уште за време на неговиот прв мандат, Трамп се обиде да влијае на монетарната политика, но челниците на Fed не отстапија. Таков нивен став се очекува и сега.

Питер Туз, претседател на „Chase Investment Counsel“, верува дека Fed ќе ги заснова своите одлуки за каматните стапки на економските податоци, а не на барањата на претседателот Трамп.

„Мислам дека Fed нема да посвети премногу внимание на тоа. Тие ги разгледуваат податоците и ќе донесат одлука врз основа на она што го гледаат“, вели Туз.

Се очекува Fed да ги задржи каматните стапки на сегашното ниво на состанокот следната седмица, бидејќи економијата постојано расте, додека инфлацијата останува далеку над целното ниво на Fed од 2 отсто.

И покрај тоа, доларот остро падна бидејќи инвеститорите веруваат дека ризикот од значително зголемување на царините и трговските војни стивна, имајќи предвид дека Трамп последните денови ја омекна својата реторика за воведување царини за Канада, Мексико, Кина и Европската унија.

Ако Трамп наметне помалку царини или ако целосно се откаже од новите давачки, инфлацијата во САД има помала веројатност да зајакне, што би значело дека Fed има повеќе простор да ги намали каматните стапки.

Аналитичарите велат дека тестот за доларот ќе биде развојот на ситуацијата на пазарот следната седмица доколку Fed ги задржи каматните стапки непроменети, а европската, канадската и шведската централна банка ја намалат цената на парите.

Минатата седмица доларот, исто така, ослабна во однос на јенот бидејќи централната банка на Јапонија ги зголеми каматните стапки за 0,25 процентни поени на 0,50 отсто, што е највисоко ниво од глобалната финансиска криза во 2008 година.

Во меѓувреме, челниците на централните банки ги зголемија проценките за инфлацијата во Јапонија оваа година и рекоа дека ќе продолжат да ги зголемуваат каматните стапки поради значителното зголемување на потрошувачките цени и платите.

Конфедерацијата на синдикати ќе бара повисока минимална плата од предвидената со закон. Според Марјан Ристески, 1800 денари не се доволни и бараат Владата и економско-социјалниот Совет да застанат на нивна страна во однос на зголемувањето на минималецот.

Според Ристески, на средбата што ќе ја имаат со Владата, ќе се разговара и за недела како неработен ден, а Конфедерацијата на синдикати остава простор овој ден да се искористи за активности кои и се неопходни на државата.

За зголемувањето на минималната плата, Ристески додаде дека економско-социјалниот Совет е местото каде што треба да се приложат сите барања и каде треба да се најде заеднички договор, ако не, како што рече Ристески, тогаш како конфедерација ќе одлучат што да се преземе во иднина.

По повод Меѓународниот ден на чистата енергија, министерката за енергетика Сања Божиновска оствари инспиративна средба со студентите на Факултетот за електротехника и информациски технологии (ФЕИТ). Таа гостуваше во „Лабораторијата на знаење“ – ФабЛаб, каде што младите работат на иновативни проекти, создаваат прототипи и активно учествуваат во научноистражувачката работа.

„Младите инженери и иноватори не само што се стекнуваат со знаење, туку создаваат решенија кои ќе ја обликуваат иднината на чистата енергија и во Македонија, но можеби и во светот. Иновациите во оваа област се важни за целиот свет. Нивната креативност и посветеност се движечка сила за развојот на енергетиката и технологијата.“ истакна министерката Божиновска.

За време на средбата, студентите ја запознаа министерката со своите најнови проекти, меѓу кои и иновативни решенија за енергетска ефикасност, користење на 3Д печатење за практични прототипи, како и иницијативи за поддршка на лицата со попреченост. Од нивните идеи, како што посочија, утре може да излезе практична иновација што ќе придонесе за поодржлива иднина.

Во знак на благодарност за нејзината континуирана поддршка, студентите ѝ врачија статуетка што сами ја изработиле и испечатиле на 3Д принтер во лабораторијата.

„Од овие млади луѓе учиме дека можностите се неограничени кога има поддршка и инспирација. Наша должност е не само да ги едуцираме, туку и да ги мотивираме. Македонија има талентирани млади, а наша задача е да создадеме услови тие да се развиваат и да останат тука, носејќи иновации и напредок.“ додаде министерката.

Министерката ги охрабри студентите да продолжат со својот иновативен дух и најави поддршка за проекти кои ќе придонесат за чиста енергија, енергетска ефикасност и одржлив развој.

„Овие студенти се идните лидери на нашата енергетика, а нивните идеи ќе бидат двигател на македонската енергетска транзиција.“ истакна таа.

Меѓународниот ден на чиста енергија, кој се одбележува на 26 јануари, беше прогласен во 2023 година од Генералното собрание на ОН (резолуција A/77/327) како повик за подигнување на свеста и мобилизирање на активности за праведна и инклузивна транзиција кон чиста енергија, за доброто на луѓето и планетата.