Одливот на високообразовани луѓе во Македонија станува сериозен проблем. Заминувањето на високообразовани граѓани во странство резултира со недостиг на образован и квалификуван кадар во фирмите во земјава.

Во 2010-та година, според проценките на Светска банка 29,1% од високо образованите луѓе во земјава заминале да живеат или работат во странство. Девет години подоцна состојбата е драстично влошена.

„Според последните податоци и издадената анализа во 2019-та година стапката на високо-образован кадар што живее и работи во странство е особено висока и изнесува скоро 40% или повеќе од една третина од високообразованиот кадар“, нотира анализата „Владино планирање – ефективност на владините мерки за справување со ризиците на пазарот на труд и начинот на планирање на средствата за надминувување на истите“ на државните ревизори.

Министерството за внатрешни работи регистрирало 5.000 нови луѓе кои пријавиле престој во странство – или ја напуштиле Македонија. Според Државниот завод за статистика, пак, само за една година за повеќе од четири пати е зголемен бројот на отселени граѓани со високо образование, драматично се зголемува бројот.

Пандемијата ја истакна важноста на глобалната соработка, ни покажа дека целото човештво се наоѓа на ист брод, дека сите сме делови од еден затворени систем на врзани садови, а вирусот може да се победи некаде, само ако е поразен насекаде. Но, пандемијата покажа и дека е потребен комплетен ресет на општествениот систем, истакна епидемиологот проф. д-р Драган Даниловски, кој беше предавач на онлајн дискусија што секоја недела ја организира Лекарската комора на РСМ, со цел размена на најновите сознанија и искуства во лекувањето на Ковид-19 меѓу здравствените професионалци.

– Стана јасно дека никој не може да се преправа дека може да постигне безбедност само во своите граници. Се поставува и прашање зошто одговорните политичари ширум светот не се собраа во меѓународните институции и не се договорија државните и мултилатералните цели меѓусебно да ги усогласат и надополнат, рече проф. д-р Даниловски.

Пандемијата направи да ја цениме улогата на некои луѓе чија улога во општеството обично е потценета, како што се медицинските сестри, болничарите, касиерите, куририте за брза пошта, без кои системот не може да функционира.

-Пандемијата, исто така, на најдиректен начин покажа дека докторите и другите здравствени работници во ковид-центрите се херои коишто покажуваат огромна храброст и посветеност наспроти сите потешкотии низ кои поминуваат. Важна улога играат и лекарите од примарната здравствена заштита кои на сопствените плеќи ја држат пирамидата на здравствениот систем и се грижат да го сочуваат здравјето на граѓаните, рече проф. д-р Даниловски.

Ова истражување покажа дека поголемиот дел од македонските граѓани не е задоволен од својата материјална состојба. Најголемиот дел од македонските домаќинства (42,8 отсто) се ограничува во однос на потрошувачката, поекономични се, 27,1 отсто велат дека многу внимателно располагаат со парите, 6,5 отсто одговориле дека штедат и на основните потреби за исхрана, а 3,7 отсто живеат без основни добра или во сиромаштија. Без никакви ограничувања во потрошувачката живеат 16,4 отсто од населението.

Во однос на првата година од членството на Македонија во НАТО, дури 43,6 % од испитаниците сметаат дека немаме никаква придобивка од ова членство. Дека имаме придобивка во однос на надворешната безбедност и стабилност сметаат 15,1 отсто од испитаниците, дека сме добиле заштита и неповредливост на границите сметаат 9,8% од испитаниците, ама само 4,1 отсто од анкетираните граѓани одговориле дека сме добиле развој на економијата и влез на странски капитал. За тоа дека ова членство е предуслов за евроинтеграцијата се согласиле 3,6%.
И тука според етничката припадност на испитаниците, одговорите се разликуваат – за враќање на името и губење на членството во НАТО и ЕУ се 37,6 отсто од испитаниците Албанци, а 68,5 отсто се испитаниците Македонци.

Во однос на зголеменото изводјување од БДП за воените трошоци според стандардите на НАТО (2%), дури 74,7 отсто од испитаниците велат дека тоа македонската економија не може да го поднесе.

Промената на името како услов за членство во НАТО и ЕУ е темата на која, покажува ова истражување, македонските граѓани се многу чувствителни и разочарани. Дури 55,9 отсто од испитаниците одговориле негативно на прашањето дали по промената на името ќе станеме членка на ЕУ. Со овој услов се согласиле 38,9 отсто од испитаниците. Очекувањата меѓу граѓаните Албанци од Македонија за ова се поголеми (54,4%), а мнозинството меѓу Македонците (62%) одговориле негативно на ова прашање.

За прекинот на преговорите со ЕУ, најголемиот дел од испитаниците (72,3%) се согласни дека главната причина за тоа е блокадата од Бугарија. Дури 39 проценти од испитаниците сметаат дека не е веќе од интерес на ЕУ Македонија да стане нејзина членка и дека постојано ќе се измислуваат нови и нови причини за блокади. Само 19 отсто од испитаниците се оптимисти и сметаат дека Бугарија ќе ја тргне блокадата по изборите кај нив, а 18,8 отсто од испитаниците се оптимисти дека Македонија ќе попушти и ќе ги прифати барањата на Бугарија.

По промената на името, 60,5 отсто од граѓаните велат дека не вредеше промената на името за влез во НАТО. 30,7 отсто одговорија дека овој потег на власта сепак вредел.

За враќање на името Република Македонија и по цена да го изгубиме членството во НАТО се 58,1 отсто од испитаниците и 58,7 отсто од нив го дале истиот одговор во однос на губење на можноста за членство во ЕУ. Против ова се 19,8 и 19,6 отсто од испитаниците.

Извор: МКД.мк