Д-р Гоце Наумов археолог и едукатор во музеј на Македонија со голема радост објави дека пелагонскиот локалитет Влахо кај Живојно е најстарата неолитска населба во Македонија, основана дури 300 години порано од останатите.
Како што тој самиот наведува резултатите од лабораториските анализи потврдија датирање во 64-от век пред новата ера, што го прави и еден од најраните неолитски локалитети во Европа, објавува Бабам Битола.
Поопширно за Влахо има во Патримониумот објавен на АКАДЕМИА каде е преставен првиот труд за Влахо, после кој ќе следуваат уште неколку труда во еминетни светски археолошки списанија. Со оглед на тоа што Влахо е на различни начини интересен и специфичен локалитет, најавува дека и понатаму ќе ни ги преставува сознанијата од оваа велелепна неолитска населба.
Основана на падините на планината Ниџе, односно 1,40 километри јужно од селото Живојно на плочеста платформа формирана од реките Базик и Богат Дол, оваа ранонеолитска населба имала клучна улога во процесот на неолитизација, како во Пелагонија, така и во Македонија. Поради тоа во 2020 година започнаа мултидисциплинарните истражувања на локалитетот Влахо во соработка меѓу Центарот за истражувањена предисторијата и Завод и музеј – Битола, а во кого се вклучени повеќе стручњаци и студенти од Завод и музеј – Прилеп, Универзитетот во Базел, Шпанскиот национален совет за наука, Институтот за старословенска култура од Прилеп, Универзитетот во Белград, Институтот за археологија од Тирана, Археолошкиот музеј на Македонија, Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ и Универзитетот „Гоце Делчев“. Овие проучувања континуирано овозможуваат нови податоци за хронологијата, архитектурата, материјалната култура, земјоделството, сточарството и природната околина. Истражувањето на овој исклучително важен локалитет станува уште понеопходно со најавите за можно експлоатирање на јаглен во рамки на неговиот простор, што секако може да доведе до негово оштетување и долгорочно уништување. Затоа, во оваа пригода ќе се направи краток преглед на теренските, кабинетските илабораториските истражувања на Влахо спроведени во 2022 година, додека во следните публикации ќе се приложат дополнителни сознанија од тековното проучување на материјалната култура, хронолошките секвенци, просторното уредувањена населбата, нејзината околина и исхраната нанаселението што живеело во неа. Теренско истражување на Влахово 2022 година Неолитската населба на археолошкиот локалитет Влахо кај село Живојно претставува масивна развлечена тумба со површина од околу 4,5 хектари, додека остатоци од бронзеното време и доцно античкиот период што се регистрираат околу неа, зафаќаат дополнителен простор од ова наоѓалиште. За разлика од 2021 година когаистражувањата на Влахо беа насочени кон утврдување на обемот на неолитската населба и нејзината стратиграфија, во 2022 година ископувањетосе фокусираше на архитектурата и активностите во последните фази на локалитетот, како и надлабочината и густината на археолошките слоевиво нејзиниот централен дел. Овој пристап беше направен со цел да се види на кој начин се организирал животот при крајот на населбата и темелно да се споредува со ситуациите во пораните фази. Затоа, овогодишните ископувања беа поинтензивни во јужната периферија на локалитетот, каде во 2021 година се направија две контролни сонди и се добија информации за целосната стратиграфија во овој дел од населбата. Благодарение на овој претходен увид можеше да се очекуваат архитектонски појави дури и во слоевите веднаш после ораницата. Ваквото присуство на ранонеолитски културни хоризонти после рецентниот слој е мошне ретка појава во Пелагонија, но и воопшто во Македонија, бидејќи локалитетите вообичаено имаат елементи кои може да припаѓаат и на други периоди од предисторијата, а не ретко и на антиката исредниот век. Во случајот со Влахо вакви појави, барем во истражените сонди не се регистрираа, а дури ни рекогносцирањата во рамки на неолитската населба не упатуваат на интензивно присуство на материјал од подецнежните периоди,освен концентрација на бронзено добна и доцноантичка керамика во северната и источната периферија на локалитетот. Поради тоа не изненадува присуството на неолитски архитектонски елементи и материјална култура уште во најгорните слоеви на истражуваните сонди, како во 2021, така и во 2022 година…
Фолна киселина ќе биде прописно и законски додадена во производството на интегрално пченично брашно во Велика Британија, со цел спречување и намалување вродени дефекти… Имено, оваа супстанција би можела да спречи околу 200 случаи на дефекти на невралната туба кај бебињата, што значи подобро здравјето и за малечките, и за бремените жени, соопшти Британската влада.
Властите им даваат рок на производителите до крајот на 2026 година да ги направат потребните прилагодувања.
Научниците ја поздравија одлуката на Владата. Фолната киселина е особено важна во раната бременост бидејќи помага во правилниот развој на мозокот, черепот и ‘рбетниот мозок на детето. И според Националната здравствена служба, идните мајки и жените кои се обидуваат да забременат треба да земаат додатоци на фолна киселина – советуваат лекарите. Инаку, брашното е веќе прописно збогатено со калциум, нијацин, тијамин и железо – заради подобро јавно здравје.
Соопштението следи по здравствените подобрувања во други земји, како Австралија и Канада, каде што оваа практика е веќе во сила.
Некои стручњаци, сепак, велат дека промената не опфаќа доволно и оти треба да се вклучат повеќе намирници. Нина Моди, професорка по Неонатална медицина на Империјалниот колеџ во Лондон, смета дека ова ќе ги стави во ризик жените кои се чувствителни на глутен, и кои јадат ориз наместо леб и интегрални производи.
Фолната киселина, позната и како витамин Б-9, се наоѓа во секојдневната храна како грав и зелен зеленчук, што значи дека повеќето луѓе добиваат доволно преку редовна, здрава исхрана.
Независното советодавно тело на Владата ги проучи сите докази и ја поздрави одлуката за збогатување на брашното. Стручњаците сметаат дека тоа е правилен начин на дејствување за целото општество. Од новата мерка ќе бидат изземени малите мелничари кои произведуваат помалку од 500 метрички тони брашно годишно.
Азбестот е природен минерал кој се состои од тенки влакнести кристали. Поради неговата отпорност на топлина, оган и хемикалии, како и неговата цврстина, азбестот долго време се користел во градежништвото, индустријата и разни производи, како што се изолациски материјали, кровни покриви, цевки и кочнички системи.
Меѓутоа, азбестот е познат како опасен за здравјето. Неговите влакна, ако се ослободат во воздухот и се вдишат, можат да предизвикаат сериозни заболувања. Најчести здравствени проблеми поврзани со изложеноста на азбест се:
• Азбестоза: хронична белодробна болест предизвикана од вдишување на азбестни влакна, која го отежнува дишењето.
• Мезотелиом: редок, но агресивен рак на мембраната околу белите дробови, срцето или абдоменот.
• Рак на белите дробови: ризикот значително се зголемува кај луѓето изложени на азбест.
Азбестот е забранет или строго регулиран во многу земји поради неговата токсичност. Отстранувањето на азбестните материјали мора да го спроведат специјализирани и сертифицирани професионалци, со цел да се избегне ослободување на опасните влакна во околината.
Во контекст на заштита на животната средина и јавната безбедност, важно е да се подигне свеста за опасностите од азбестот и да се применуваат строги мерки за негово управување и отстранување.
Поевтините модели на клима уреди без инвертер можат да го загреваат просторот само кога надворешната температура е над 0°C. Клима уредите се омилен избор за брзо и практично загревање, но многумина ги користат само повремено за да заштедат електрична енергија. Ова, сепак, е заблуда – поекономично е да го оставите уредот вклучен цел ден отколку да го вклучувате на кратки интервали.
Со примена на неколку мали трикови, можете да ја оптимизирате работата на клима уредот и да ги намалите сметките за струја во грејната сезона.
Енергетска класа на уредот
Современите климатизери со инвертер компресор трошат помалку енергија, бидејќи не работат постојано со целосна моќност. На пример, клима уред со капацитет од 3,5 kW троши околу 1,2 kW на максимална моќност, додека за одржување на температурата троши помеѓу 200 и 500 W. Изборот на уред со повисока енергетска класа (А+++, А++, А+, А или B) може значително да го намали трошокот на долг рок.
Оптимално користење
Ако престојувате дома цел ден, препорачливо е уредот да го вклучите рано наутро, додека надворешната температура е пониска, и да го оставите вклучен. Кога просторот ќе ја достигне саканата температура, уредот ќе премине на намалена потрошувачка на енергија. Ако пак сте надвор цел ден, добро е да го вклучите уредот еден час пред да се вратите, доколку уредот поддржува WiFi контрола.
Инвертер технологија
Инвертер уредите можат да работат и на екстремно ниски температури до -25°C, што е предност за зимската сезона. Овие уреди трошат до 30% помалку енергија од стандардните модели и се поеколошки.
Некои модели имаат летви и сензори за топлина кои овозможуваат рамномерно распределување на топлиот воздух, а некои имаат и сензори за движење што ја насочуваат воздушната струја во спротивен правец од луѓето во собата.
Вентилатори и дополнителни совети
Употребата на вентилатори може да создаде чувство на свежина, иако не ја намалуваат температурата во просторијата. Важно е вентилаторот да биде исклучен кога нема никој во просторијата за да се избегне непотребна потрошувачка на енергија.
Со избор на соодветен уред и оптимално користење, можете значително да ја намалите потрошувачката на електрична енергија во вашиот дом и да постигнете поголеми заштеди на годишно ниво.