Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, денеска пред медиумите брифираше дека побарала од Генералниот секретаријат на Владата да го зголеми надоместокот за концесија за рудниците и сепарациите.

Надоместокот во моментов е премал и не се наплаќа ефикасно, додека концесионерите кои вршат експлоатација имаат солидни приходи и добивки. Летоска и самиот Државен завод за ревизија констатира дека од концесија за доделување на површини за екслоатација на руда, државата во периодот од 2018 до 2022 наплатила само 45 милиони евра. Иако компании прават огромни профити од експлоатација на квалитетен мермер во Македонија, од тоа се наплатени само 1,7 милиони евра за отстапување на националниот ресурс во период од овие четири години.

– Во моментов надоместокот што го наплаќа државата е само 2 проценти од вкупниот приход на операторот, а освен тоа нема ни ефикасна контрола на наплата.  Од она што го испитавме, во регионот најмалата наплата е 4 отсто, што значи дека ние сме „најевтините“.

За експлоатација на мермер,во зависно од квалитетот, треба да се наплаќа кај нас од 3.000 до 17.000 денари по тон. При тоа, како може сите да го наплаќаат само најмалиот надоместок по 3.000 денари од тон за државата.

Затоа упатив предлог решение до Генералниот секретаријат да се донесе нова одлука како акт. Иако има реакции од компаниите, свесни сме дека 2 отсто е мал процент и мора да се зголеми барем за нешто повеќе, рече Божиновска пред медиумите.

Министерката најави дека, заради подобра наплата, ќе се преиспитува и површината што се експлоатира. Поради тоа министерството ќе направи набавка за шест нови возила со кои ќе се оди на терен. Покрај тоа, во соработка со Рударскиот факултет во Штип ќе се позајмат дронови со кои подобро „ќе се скенира теренот“.

Според ДЗР, висината на надоместоците за користење на простор кои се определени во државата е многу мала, а исто така и наплатата на надоместоците за експлоатирани количини е многу ниска во однос на реалните пазарни цени кои потоа ги наметнуваат концесионерите и од кои добиваат огромни добивки.

„За вршење на експлоатација на минерални суровини за периодот 2018 – 2022 година, наплатени се вкупно 2.781.024 илјади денари (околу 45 милиони евра ) концесиски надоместоци од кои: 287.307 илјади денари (околу 4,6 милиони евра ) надоместок за користење на простор, 2.487.581 илјади денари (околу 40,2 милиони) евра надоместок за експлоатирана количина на минерална суровина и 6.136 илјади денари по основ на камата по двата основи“,заклучи државниот ревизор пред извесно време.

Остварените надоместоци во корист на државата од експлоатација на најквалитетниот мермер во износ од 103.248 илјади денари или 1,7 милиони евра за период од 2018 – 2022 година претставуваат 1 отсто од остварените приходи од продажба на концесионерот

Во овој четиригодишен период дури 19 милиони евра од вкупната сума била наплатена со задоцнување во однос на законски утврдениот рок. Според испитувањето што го направил ДЗР, двајца концесионери експлоатирале минерални суровине на 9.989 метри квадратни дива површина која не била регулирана, односно ограничена со договорите.

Извор: Фактор.мк

Долгот на граѓани кај банките порасна на  246,8 милиони денари или 4,014 милијарди евра. Ова сума доминира во вкупниот износ од 7,827 милијарди евра кој банките го одобриле како кредити на граѓаните и компаниите, според податоците на Народната банка за ноември.

И во ноември најбарани биле  потрошувачките и станбените кредити кои на месечно ниво бележат месечно зголемување од 0,7% и 1,2%, соодветно, при годишен раст од 7,3% односно од 11,6%. 

Овој месец, автомобилските кредити се намалија за 0,7% на месечна основа, додека на годишна основа растат за 10,8%. 

Кредитите одобрени на кредитни картички, во ноември, забележаа месечен и годишен пад од 1,0% и од 9,2%, соодветно. 

Во ноември, негативните салда на тековните сметки и кредитите одобрени врз други основи бележат месечно намалување од 4,7% и 0,3%, соодветно, при остварено годишно намалување од 4,8% и 14,3%.

Според податоците на народната банка во ноември годинава, на годишно ниво, вкупните кредити бележат раст од  9,7%, додека растот кај вкупните депозити е од 11%.

Кредитите на домаќинствата се зголемени за 0,7% на месечно ниво, како резултат на речиси подеднаков раст на кредитите во странска валута и во денари. На годишно ниво е забележан раст од 8,2%, којшто во поголем дел се должи на кредитите одобрени во денари.

Во ноември, кај вкупните депозити на домаќинствата е забележан месечен и годишен раст од 1,9% и 13,3%, соодветно. Притоа, растот кај двете основи во целост е резултат на зголемените депозитни пари и долгорочните депозити, додека краткорочните депозити бележат намалување.

Компании во ноември го зголемиле долгот за кредити кај банките  на3,774 милијарди евра што е раст од  0,8%на месечно ниво. Тоа се должи на зголеменото кредитирање во денари и во странска валута, со поголем придонес на кредитите во денари. Споредено на годишна основа, растот од 11,5% во целост произлегува од зголемените кредити во денари, во услови на пад на кредитите во странска валута.

Овој месец, вкупните депозити на корпоративниот сектор забележаа надолна месечна промена од 0,6%. 

Промената произлегува од намалувањето на депозитните пари и краткорочните депозити во странска валута, во услови на остварен раст на краткорочните депозити во денари и долгорочните депозити, во денари и странска валута. 

Годишниот раст изнесува 7,0% и е резултат на повисоките депозитни пари, долгорочните депозити во странска валута и долгорочните и краткорочните депозити во денари, додека краткорочните депозити во странска валута забележаа пад.

Паричната маса во ноември, бележи месечен раст од 0,6%, пред сè поради растот на долгорочните депозити до две години и депозитните пари, при помал позитивен придонес и на готовите пари во оптек, додека краткорочните депозити забележаа пад. Годишниот раст на паричната маса изнесува 9,1% и е резултат на растот на депозитните пари, долгорочните депозити до 2 години и готовите пари во оптек, во услови на забележан пад кај краткорочните депозити.

Трговците ја почитуваат акцијата наречена „Новогодишна кошничка“. Инспекторите постојано вршат контроли кај сите опфатени во мерката и не констатирале посериозни прекршоци.

Министерот за економија и труд Бесар Дурмиши денеска по посета на маркети во Скопје оцени дека цените на производите од новогодишната кошница што почна на 15. месецов се намалени за 10 проценти и повеќе. Државниот пазарен инспекторат, пак, како што соопшти директорот Влатко Стојаноски, регистрирал ситни забелешки во однос на означувањето на производите и ситни корекции кај цените на два-три трговски субјекти. Инспекторите не регистрирале отстапување од договореното за поевтинување на производите за 10 проценти во однос на нивната најниска цена во последните 30 дена пред почетокот на акцијата.

– Во овие пет дена ДПИ регистрира ситни забелешки во смисла на означувањата и ситни корекции на цените кај два-три трговски субјекти. Не се забележани неправилности во поголеми размери. Можам да заклучам дека сите чинители во овој процес го почитуваат договорено, вели Стојкоски.

Дурмиши апелираше до трговците да го почитуваат договорот што сами го понудиле.

– Оваа мерка беше на иницијатива на трговците, производителите и дистрибутерите, поддржана од страна на Владата. Државниот пазарен инспекторат е на терен за да види дали се спроведува. Апелирам до сите трговци да ја почитуваат мерката додека трае до 15 јануари 2025 како што ја почнаа првите денови затоа што ова е нивна мерка. Најголеми инспектори се граѓаните, ако забележат изигрување на цените да се јават на бесплатниот број 191 или а ве страната на ДПИ, рече Дурмиши

Акциската листа опфаќа леб и житарици, пекарски производи, месо и преработки од месо, риба, млеко и млечни производи, свежо, замрзнато и конзервирано овошје и зеленчук, одредени пива и вина, безалкохолни пијалоци. Продуктите во маркетите се со обележана налепница „помалку трошоци – повеќе за тебе“, а граѓаните можат да ги проверат и на веб страницата Моја кошница. Доколку забележат прекршување можат да пријават во пазарен инспекторат