Битола – Шареноликост од бои и современи дизајни налик на крилја од рајски птици наликуваат крилја за сурфање на вода што ги произведува германската фабрика „Брејнчајлд продукција“ во Битола. Во производствената хала сместена во старата индустриска зона во Битола вредно се работи на секој еден детаљ на материјалите од кои се шијат и изработуваат платната за спортови на ветер и нивни аксесоари. Производите на „Брејнчајлд“ произведени во Македонија се препознатливи на светскиот пазар и наградувани за квалитетот.
Успешната приказна на германската фирма се проширува со нова фабрика во ИЗ „Жабени“ крај Битола.
Постојната фабриката од 2021 година работи во објект на поранешна „Битолатекст“, таму затекнавме работна атмосфера со германска дисциплина. Едни ги подготвуваат боите и дезените, други ги печатат платната, трети ги шијат и лепат, други изработуваат неверојатно силни јажиња иако навидум изгледаат како врвки за чевли и се така по ред до финален производ.
Готовите платна за сурфање раскрилени и со димензии и до 12 м2 чекаат да бидат спакувани во ранци од рециклирани материјали и се подготвуваат за извоз за Холандија, Франција, Германија…
Вака накусо може да се опише производството во „Брејнчајлд продукција“ во Битола сопственост на германскиот параглајдерист и кајтсурфер Ралф Гросел. Фабриката во Битола не е единствена на Гросел, тој веќе има основано фабрики во Украина и Шри Ланка, а веќе е подготвен и за новиот проект во ИЗ „Жабени“. Покрај германскиот гигант „Кромберг и Шуберт, оваа фабрика на Гросел ќе биде втора германска инвестиција во индустриската зона на Општина Битола.
Интересна е приказната како Гросел се одлучил да инвестира во Македонија и во Битола, а пред се тоа е неговата пасија за летање со параглајдер што го носи во Крушево, Галичица и на други места во државата.
Сега новост е што германската инвестиција веќе ги отпочнува подготовките за нов производствен капацитет во ИЗ „Жабени“ што ќе значи дека „Брејнчајлд продукција“ отвора нов капацитет со име „Брејнчајлд производство“. Капацитетот во зоната ќе подразбира вложување на нови 8,5 милиони вера од страна на германскиот инвеститор и изградба на производствена хала на површина од околу 3000 квадратни метри. Фабриката во „Жабени“ ќе биде готова на почетокот на 2025 година.
„Новата фабрика во ИЗ ‘Жабени’ ќе биде фокусирана само на производство на крилја за сурфање. Добивме земјиште, ја потврдивме одлуката. Во тек е изработката на проектот, таа ќе биде монтажна и се очекува да биде готова по Нова година. Ние не сакаме да ја затвориме оваа фирма овде –‘Брејнчајлд продукција’, туку ќе остане како истражување и развој, но делот за производство ќе биде во ‘Жабени’. Побарувачката за нашите производи расте и таму во зоната ќе го правиме производството на она што тука ќе го истражиме“, вели Наталија Ристевска, менаџер во германската инвестиција во разговор за „Независен“.
Според неа германскиот инвеститор има позитивни искуства од соработката со државата и Општина Битола.
„Државата и Општина Битола во секој дел од инвестирањето ни излегоа во пресрет и за постојната фирма и за новата што допрва ќе се отвори. Добивме препораки и за земјиштето иако инвестицијата е наша, самостојна. До крајот на овој месец ќе имаме состанок со Владата за да се дефинира инвестицијата во целост. Ние можевме да инвестираме во било која ТИРЗ зона, но тука ни излегуваат во пресрет и ќе имаме одредени поволности“, вели Ристевска.
Досега фирмата брои околу 70 вработени (до Нова година ќе има уште десеттина нови вработувања) додека во ИЗ „Жабени“ ќе бидат нововработени над стотина работници. Ако производството напредува инвеститорот најавува и поголема бројка на нововработени. Ако ги прашате инвеститорите какви плати даваат и ветуваат, дали европски или по македонски стандард велат дека „се нешто помеѓу“.
„Брејнчајлд продукција“ во овој период е насочена кон обезбедување на кадарот за работа пред се на машински техничари и општи работници, шивачи, магационери, се она што го покрива основното производство во една текстилна индустрија.
„Најголем дел од нашите вработени се од поранешни текстилни фабрики во Битола, со стекнато искуство, само што кај нас се бара голема прецизност. Текстилните работници со обуката навистина можат да се пронајдат во оваа средина“, вели Ристевска.
„Брејнчајлд продукција“ се отвори во Битола пред три години, во едно исклучително кризно време за стопанството, во период на корона кризата како потреба од истражување и развој на два типови на крилја за сурфање на вода. За прв пат се воведува дигитално принтање и ултрасонично лепење на материјалите. Тоа значи флексибилно платно за сурферите и прилагодување на вибрациите на ветрот.
„Крилјата се изработуваат комплетно како структура, принт, а бидејќи производот не е лесен и едноставен за работа бара обука на вработените. За таа цел основавме и училиште за да ги обучиме работниците, па кога ќе дојдат тука да имаат предзнаење за работата што ги очекува оти производот е комплициран. Иновативноста на нашиот производ е што досега во светот на крилјата за сурфање не постоело сублимационо принтање, односно дигитално принтање на самиот материјал. Поклопувањето на двата панели на платното треба да биде детално до милиметар. Ако има грешки од милиметар, два се губи целата структура на самото крило“, објаснува Ристевска.
Голо Брдо е регион, кој со својата природна убавина, културно наследство и историја претставува значајно парче од мозаикот на македонскиот етнички идентитет во Албанија. Лоциранa југозападно од градот Дебар, оваа област опфаќа 21 село, кои претежно се населени со Македонци. Со векови, жителите на Голо Брдо го негуваат својотмајчин македонски јазик, обичаи и традиции, одржувајќи ја живата врска со своите корени, независно од економските, политичките и демографските предизвици со кои се соочуваат.
Географија и природа
Голо Брдо е планински регион кој плени со својата единствена недопрена природа. Богатите шуми, чистите реки и живописните предели се карактеристика на оваа област, која е изолирана од поголемите урбани центри. Селата се расфрлани по ридовите и планините, што ја прави областа атрактивна за сите туристи и намерници кои бараат автентично и тивко место за престој.
Култура и јазик
Македонскиот јазик е суштински дел од културниот идентитет на жителите во Голо Брдо. Се говори дијалект кој припаѓа на западното македонско наречје, задржувајќи ги сите карактеристики на овој говорен систем. Постарите жители сè уште го користат македонскиот јазик како основно средство за комуникација, додека младите се двојазични, со тенденција кон албанизација поради образовните и општествените околности. Сепак, домаќинствата и понатаму остануваат чувари на македонските песни, приказни и обичаи кои се пренесуваат од генерација на генерација.
Економски и социјални предизвици
Социјално-економските услови во Голо Брдо се меѓу најтешките во Албанија. Слабата инфраструктура, ограничениот пристап до здравствени и образовни услуги и високата невработеност принудуваат многу жители да мигрираат, главно во Тирана или кон странство. Ова доведува до депопулација на селата и губење на младата работна сила, што е голем предизвик за опстанокот на македонската заедница во регионот.
Македонско друштво “Илинден“-Тирана – чувар на идентитетот
Во напорите за зачувување на македонскиот идентитет во Албанија, а со тоа и во областа Голо Брдо, значајна улога има „Македонското друштво “Илинден“-Тирана“. Ова друштво активно работи на промоција и заштита на правата на македонското национално малцинство, како и на зачувување на културата, јазикот и традицијата. Основано во 2009 година, Македонското друштво “Илинден“-Тирана“ се залага за признавање на правата на Македонците низ цела Албанија и нивно официјално признавање како малцинство во регионите каде што тие живеат. Преку културни манифестации, публицистичка активност и соработка со институции во Македонија, ова Друштво обезбедува платформа за Македонците од Голо Брдо, Гора, Мала Преспа и другите области со која ги поттикнува да ја изразат својата етничка припадност. Една од најзначајните активности на Друштвото е организирање на културни настани од македонската историја, меѓу кои се одбележувањето на Илинденското востание, АСНОМ, Денот на независноста на Македонија, како и различни фестивали на македонската култура и уметност. Преку овие настани, Македонското друштво “Илинден“-Тирана успева да ги обедини Македонците од различните делови на Република Албанија и да им даде чувство на заедништво и припадност. Особено е важен придонесот на Македонското друштво “Илинден“-Тирана во областа Голо Брдо кој активно работи на зачувување на македонската традиција сред населението.
Зачувување на иднината
Голо Брдо е област која зборува за историјата, борбата и опстојувањето на македонскиот народ во Албанија. Сепак, иднината на овој регион зависи од напорите за решавање на економските предизвици, подобрување на животните услови и обезбедување на образовни можности на македонски јазик. Улогата на организации како Македонското друштво “Илинден“-Тирана е клучна во овој процес. Голо Брдо, со своите луѓе, јазик и култура, останува симбол на македонскиот идентитет кој опстојува, и покрај сите предизвици, во срцето на Албанија. Оваа област заслужува внимание, поддршка и напори за зачувување на нејзината уникатна културна и историска вредност./ Фатри Фетаху координатор на Македонското друштво “Илинден”-Тирана за областа Голо Брдо.
Денешното саботно утро во Македонија донесе поладно време за разлика од изминатите неколку утрини, а времето е сончево со појава на локална позначителна облачност, а во дел од котлините има појава на магла или на ниска облачност. Претежно е тивко.
Најниска температура до 7 часот утринава беше измерена во Берово, и тоа -4 степени, додека во исто време највисока минимална температура беше измерена во Крушево, и тоа 3 степени.
На табелата можете да ги погледнете и останатите температури на воздухот измерени ова утро по градови и места низ Македонија, и тоа на мерните станици на УХМР.
Инаку и денес (сабота) на повеќе места ќе имаме пријатни пролетни температури на воздухот, кој ќе бидат значително натпросечни за овој дел од годината и на многу места тие ќе надминуваат 10 степени, а во најтоплите југоисточни предели тие ќе се искачат дури и до близу 20 степени.
Утре (недела) ќе има поголема облачност и ќе има појава на повремен локален дожд со послаб интензитет, на високите планини (над 1700/1800 метри надморска височина) ќе има послаби врнежи од влажен снег.
Бев тазе избран обвинител. Дента завршивме судење, а обвинетиот според сите докази им имаше овозможено на неколку негови врсници да употребат хероин кој претходно тој го набавил. Сите имаа по едвај дваесет години.
Неколку дена откако ја примив пресудата со која обвинетиот доби условна казна, на врата ми дојде една жена која се претстави како негова мајка. Побара од мене да не сум се жалел за пресудата. Детето било добро и ова било некаква завера против него. Ја испратив со совет да ги отвори очите и да не му верува премногу на нејзиниот син.
Апелација ја потврди условната пресуда. Неколку години подоцна, на дежурство полицијата ме извести дека истиов овој, откако не му дала пари за да купи дрога, си ја завиткал во тепих едвај подвижната баба, го полил со бензин тепихот и го запалил.
Еден колега, Бог да го прости, секогаш велеше дека најтешко од се е да бидеш добар родител.
Тежината се состои во одбирањето на размерот помеѓу гушкањето и строгоста! Бог да нѝ помага на сите!
(ФБ статус на поранешниот обвинител од Охрид, Воислав Димоски)