Балкан

Србија со 15-минутен молк им оддаде почит на жртвите во Нови Сад

Илјадници луѓе во градовите низ Србија во петокот им оддадоа почит на загинатите при падот на настрешницата на железничката станица во Нови Сад со симболично петнаесетминутно молчење и привремена блокада на сообраќајотво организација на опозицијата што претседателката на парламентот Ана Брнабиќ го нарече „малтретирајање граѓани“.

На комеморативната акција „Србија, застани“, која симболично започна во 11 часот и 52 минути, кога падна настрешницата и усмрти 15 лица, повикаа повеќе граѓански активистички здруженија, иницијативи и движења, како и српската опозиција.

Сообраќајот денеска беше блокиран на повеќе локации во Белград, а граѓаните во знак на почит и изразување протест поради, како што велат, бавната истрага за несреќата, се собраа и во Нови Сад, Ниш, Крагуевац, Крушевац, Зајечар, Ваљево, Трстеник и други градови, повторувајќи ги барањата да се гонат одговорните за фаталниот пад на настрешницата.

Повикот на акцијата „Србија, застани“, сепак, не допре до сите граѓани на Србија, ниту, пак, многу луѓе знаеле за тоа, тврди опозицијата поради тоа што повикот бил „игнориран од провладините медиуми и портали“.

„Хаос во цела Србија! Луѓето се лути на опозициските насилници, има инциденти! Тие продолжуваат со насилството врз народот“, објави на својот портал таблоидот Информер.

Во истрагата што ја спроведува Вишото јавно обвинителство во Нови Сад, досега се уапсени 12 лица, а по едно лице се трага.

Меѓу уапсените беше и до неодамна министерот за градежништво, транспорт и инфраструктура Горан Весиќ, кој пет дена по несреќата „од морални причини“ поднесе оставка, негирајќи ја својата одговорноста и кривична вина. Сослушувањата се во тек.

Потоа следуваа оставки на поранешниот министер во истиот ресор Томислав Момировиќ, директорката на државната компанија „Инфраструктура на железници на Србија“, Јелена Танасковиќ и нејзиниот претходник на таа функција Небојша Шурлан, кои беа уапсени еден ден подоцна. Српскиот претседател Александар Вучиќ во четвртокот за РТС изјави дека „заврши со оставките“ и дека судовите ќе утврдат кој е виновен.

Радио-телевизијата на Србија денеска јави дека почнале сослушувањата на дел од уапсените, без да наведат повеќе детали, освен дека не се знае дали сите ќе бидат сослушани денеска и кога судот ќе одлучи за евентуалниот притвор.

Набргу по денешниот протест, претседателката на парламентот Ана Брнабиќ одржа прес-конференција во зградата на парламентот, осудувајќи го „малтретирањето на српските граѓани“ и тврдејќи дека „околу дваесет луѓе го блокираат градот“.

„Сакам јасно да го осудам малтретирањето на српските граѓани. Демократија не е кога 20 или 50 луѓе блокираат цел булевар и на тој начин го блокираат целиот град. Тоа е насилство, насилство, тоа е малтретирање на граѓаните и ништо друго“, рече Брнабиќ, прашувајќи се „која е целта и смислата на тоа, освен хаос и дестабилизација на државата“.

По несреќата неколку протести се одржаа во Нови Сад и Белград. Група републички и покраински опозициски пратеници и советници на Собранието на Нови Сад ги блокираа обвинителството и зградата на судот во Нови Сад пред два дена, барајќи побрза истрага, гонење на одговорните и ослободување од притвор на активистите уапсени за време на претходните протести.

Балкан

Албанија го враќа TikTok: Рама најави укинување на забраната

Претседателот на албанската влада, Еди Рама, најави дека ќе биде укината забраната за социјалната мрежа TikTok која претходно беше воведена во земјата.

Одлуката за укинување на забраната, според Рама, доаѓа по интензивни консултации и анализа на влијанието на платформата врз граѓаните и дигиталната комуникација.

Рама истакна дека владата ја преиспитува одлуката поради реакции од јавноста и бизнис-заедницата, кои укажале на значајната улога на TikTok како алатка за информирање, образование и промоција на локалните креатори. Тој додаде дека социјалната мрежа игра важна улога во дигиталната економија и комуникациските текови кај младите, што било еден од клучните аргументи во промената на курсот.

Според најавите, укинувањето на забраната ќе овозможи слободен пристап до апликацијата со почитување на законските и безбедносните регулативи, кои ќе бидат дополнително дефинирани во соработка со надлежните институции и технолошки експерти.

Владата, како што посочи Рама, ќе работи на рамка за заштита на приватноста и безбедноста на корисниците, со цел да се овозможи одржливо користење на платформата.
Одлуката доаѓа во време кога многу земји ширум светот ја преиспитуваат регулацијата на социјалните мрежи поради загриженост за безбедноста на податоците и влијанието врз младите.

Рама нагласи дека Албанија ќе продолжи да ги следи најдобрите меѓународни практики и стандарди во уредувањето на дигиталните платформи.
Во однос на времето кога ќе стапи на сила укинувањето на забраната, премиерот најави дека деталите и новите регулативи ќе бидат објавени во наредните недели, откако ќе завршат консултациите со експертските тела и технолошките компании.

Балкан

Познати деталите од трагичниот настан во Србија каде двајца македонски државјани загинаа во тешка сообраќајна несреќа на автопатот Белград–Ниш

Двајца граѓани на Северна Македонија го загубија животот во сериозна сообраќајна несреќа што се случи рано утрово на автопатот Белград–Ниш во Србија, потврдуваат српските медиуми и првичните информации од местото на настанот.

Несреќата се случила кај клучката Умчари, кога возило марка „Сеат“ со германски регистарски ознаки излетало од коловозот, при што силата на ударот била фатална за двајцата патници што седеле на предните седишта. Телата на мажот и жената, за кои е потврдено дека се македонски државјани, биле извлечени од урнатиот автомобил.

Според неофицијалните информации, во возилото имало уште едно лице – патник кој го преживеал ударот, но со тешки повреди бил пренесен во болница на понатамошна медицинска грижа. Причините за несреќата сè уште се истражуваат од српските сообраќајни служби.

Несреќата предизвика загриженост кај јавноста и семејствата на загинатите, а надлежните органи најавија дека ќе продолжат со увид на местото на настанот за да утврдат дали околностите како условите на патот или временските услови влијаеле на случувањата.
Овој трагичен инцидент доаѓа во време кога граѓаните кои патуваат меѓу земјите на Балканот често користат автопатот Белград–Ниш како главна сообраќајна артерија, но истовремено ја потсетува јавноста на потребата од зголемена претпазливост на патиштата.

Балкан

Република Српска усвои закон што ја суспендира државната власт на нејзина територија

Сараево – Парламентот на Република Српска, автономниот регион во рамките на Босна и Херцеговина, донесе закон со кој бидејќи ја забранува работата на државната полиција и судството на своја територија, предизвика сериозна политичка и уставна криза во земјата.

Овие законски измени следеа по тоа што државниот суд во Сараево го осуди многу влијателниот регионален лидер Милорад Додик, кој е поддржуван од Русија, на едногодишна затворска казна и шестгодишна забрана за политичка активност поради непочитување на одлуките на уставниот суд и меѓународниот мировен претставник. Република Српска претходно ги суспендираше тие одлуки, што, според судот, ја загрозува уставноста и државната стабилност.

Со усвојување на законот, националната полиција и судството повеќе немаат право да дејствуваат на територијата на Република Српска, што ја доведе во прашање работа на заедничките институции создадени по Дејтонскиот мировен договор од 1995 година. Одлуката на регионот беше оценета како директно поткопување на централната власт во Сараево и предизвикување на потенцијална уставна криза.

Русија го поддржа овој чекор, тврдејќи дека казната за Додик е политички мотивирана и дека Западот наметнува решенија што ја исклучуваат српската страна. САД и Европската унија, пак, изразија загриженост и повикаа на зачувување на суверенитетот и уставниот поредок на Босна и Херцеговина.

Критичарите, вклучувајќи умерени политички сили и меѓународни набљудувачи, предупредуваат дека ваквите мерки ја зголемуваат тензијата и ризикот од поделби во земјата, која сè уште се опоравува од војната и етничките конфликти од 1990-тите.